1 C...

Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.

G. Jung pisał wyraźnie o problemie zatrzymywania się w rozwoju u osób około czterdziestki. Nie wyodrębnił jednak przyczyn tego zjawiska, \v związku z czym nie znalazł żadnego zadowalającego rozwiązania.
tylko biednym stróżem, pacjentem z zakładu dla umysłowo chorych, przed­miotem lekceważenia czy nawet pośmiewiskiem. Jeśli w ogóle uświadomi sobie ową rozbieżność, będzie się upierał przy swych urojeniach, prze­konany, że inni są głupi albo celowo go lekceważą, żeby mu sprawić przykrość.
Neurotyk zajmuje miejsce pośrednie między tymi dwoma skrajnościami. Jeśli choć trochę uświadamia sobie przesadnie wysoką samoocenę, rea­guje na nią podobnie jak człowiek zdrowy. Jeśli przyśni mu się, że jest przebranym królem, sen taki wyda mu się śmieszny. Ale mimo świa­domego odrzucenia takich wielkościowych fantazji jako nieprawdziwych, mają one dla niego realną wartość emocjonalną, podobnie jak urojenia dla psychotyka. Przyczyna w obu przypadkach jest podobna — fantazje takie pełnią bowiem ważną funkcję; są fundamentem, na której neu­rotyk opiera swe poczucie własnej wartości (aczkolwiek podstawą słabą i chwiejną), wobec czego musi się ich kurczowo trzymać. Funkcja ta kryje jednak w sobie pewne niebezpieczeństwo, które za­graża wtedy, gdy poczucie własnej wartości zostanie zachwiane. Rozpa­dają się wtedy fundamenty, a człowiek czuje się rozbity i trudno mu się „pozbierać". Pewna dziewczyna na przykład, która z uzasadnionych powodów mogła wierzyć, że jest kochana, uświadomiła sobie, iż jej chło­pak ociąga się z małżeństwem. W trakcie rozmowy powiedział jej, że czuje się za młody i zbyt mało doświadczony, żeby się żenić 1 uważa, że rozsądnie byłoby poznać jeszcze inne dziewczęta, zanim się z kimś zwiąże definitywnie. Dziewczyna nie mogła po tym ciosie wrócić do równowagi, wpadła w depresję, zaczęła się czuć niepewnie w pracy, po­jawił się silny lęk przed niepowodzeniem, w wyniku którego chciała się z wszystkiego wycofać, zarówno z pracy, jak i z kontaktów z ludź­mi. Lęk ten był tak silny, że nie uspokoiły jej nawet późniejsze opty­mistyczne wydarzenia, jak decyzja chłopca, żeby się z nią ożenić czy propozycja lepszej pracy poparta pozytywną opinią o jej zdolnościach. W przeciwieństwie do psychotyka, neurotyk przywiązuje zbyt wielka wagę do każdego, nawet najdrobniejszego wydarzenia w życiu codzien­nym, które nie pokrywa się z jego złudzeniami. Jego samoocena waha się 'więc pomiędzy'· poczuciem, że jest wspaniały, a poczuciem .że jest bezwartościowy. W każdej chwili może przejść z jednej skrajności \i drugą. Może być jednocześnie zupełnie przekonany o własnej wyjątko­wej wartości i zdumiony tym, że ktokolwiek traktuje go poważnie. Albo czując się nieszczęśliwy i zdeptany może być zarazem wściekły, że ktoś może uważać, iż potrzebuje pomocy. Jest tak wrażliwy, jak człowiek, którego wszystko boli i wzdryga się przy każdym dotknięciu. Łatwo czu­je się urażony, zlekceważony, opuszczony, obrażony i reaguje propor­cjonalną do swych uczuć mściwą nienawiścią.
r znów mamy tu do czynienia z „błędnym kołem". Urojenia wielkościo­we mają wprawdzie konkretną wartość uspokajającą i dostarczają pew­nego oparcia (choć tylko wyimaginowanego), ale jednocześnie nie tylko wzmacniają skłonność do wycofywania się, ale także, poprzez zwiększo­ną wrażliwość, wywołują większą złość, a zatem i większy lęk. Przed­stawiony tu obraz „błędnego koła'1 charakterystyczny jest oczywiście dla głębokich nerwic, można go jednak zaobserwować także, choć w mniejszym stopniu, w lżejszych przypadkach, kiedy neurotyk może te­go w ogóle nie zauważyć. Jeżeli natomiast, neurotykowi uda się doko­nać czegoś pożytecznego, może uruchomić pewnego rodzaju „szczęśliwe koło", dzięki któremu wzrośnie jego pewność siebie, a zatem zmniej­szy się potrzeba fantazji wielkościowych.