Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Inną zalecaną formą może być trening marszo-Niewydolność serca w okresie stabilizacji obra-wy przeprowadzany na bieżni ruchomej, stepperach zu klinicznego nie stanowi przeciwwskazania do re-lub jako marsze w warunkach kontrolowanych ze habilitacji. Wręcz przeciwnie, liczne publikacje stopniowo zwiększanym dystansem. Trening na z ostatniej dekady dostarczyły wielu dowodów wska-bieżni, podobnie jak na cykloergometrze, można pro-zujących na korzystne efekty zastosowania u chorych wadzić metodą interwałową, np. 1 min pracy/1 min z przewlekłą niewydolnością serca aktywności ru-
„powrotu” ( recovery).
chowej i innych elementów kompleksowej rehabili-Planowanie czasu trwania, częstotliwości i in-tacji, na wszystkich jej etapach. Znalazło to swój tensywności wysiłku podczas treningu wytrzyma-wyraz w zalecanych standardach postępowania.
łościowego, jak już wspomniano, jest uwarunkowa-ne stanem klinicznym i wydolnością fizyczną. Zasadą Diagnostyka wstępna
jest, aby trening był prowadzony w warunkach aero-Przed podjęciem treningu fizycznego należy bowych. Zależność pomiędzy wydolnością czynno-dokonać oceny czynnościowej chorego w sposób ściową a zalecanym czasem trwania i częstotliwością typowy, uwzględniając 6-minutowy test marszu, ćwiczeń lub treningu zestawiono w tabeli 5.1.
ewentualnie (w miarę możliwości) badanie spiroer-gometryczne.
Trening oporowy
Kryteria kwalifikacji do odpowiednich modeli Postępujące zaniki i osłabienie mięśni z rozwi-rehabilitacji ruchowej chorych z niewydolnością jającym się wyniszczeniem oprócz duszności są serca opierają się na analizie tych samych parame-charakterystyczne dla chorych z zaawansowaną nie-trów co w innych jednostkach chorobowych.
wydolnością serca. Zastosowanie odpowiednich U pacjentów z niewydolnością serca przed każ-
ćwiczeń czy prawidłowo zaplanowanego treningu dym treningiem należy przeprowadzić ocenę stanu oporowego może poprawić siłę i wytrzymałość mię-
klinicznego.
śni, co nawet ciężko chorym umożliwia powrót do Tabela 5.1. Wydolność aerobowa a czas trwania i częstotliwość ćwiczeń Wydolność aerobowa
Czas trwania wysiłku
Częstotliwość ćwiczeń/treningu Bardzo ciężka niewydolność
3–5 min
Kilka sesji w ciągu dnia
Poniżej 3 MET, < 0,5 W/kg
5–10 min
Kilka sesji w ciągu dnia
3–5 MET, ok. 1,2 W/kg
15 min
1–2 sesji na dobę
Powyżej 5 MET, > 1,2 W/kg
20–30 min
1 sesja na dobę
A36
www.fc.viamedica.pl
Specyficzne problemy rehabilitacji kardiologicznej w różnych sytuacjach klinicznych codziennej aktywności życiowej. Zasadą jest stoso-Heart Failure of the European Society of Cardiology.
wanie rytmicznych ćwiczeń oporowych, angażują-
Eur. Heart J. 2001; 22: 125–135.
cych naprzemiennie pojedyncze grupy mięśniowe The Task Force for the Diagnosis and Treatment of jednej kończyny (z obciążeniem do 50% siły mię-
Chronic Heart Failure, European Society of Cardiology.
śniowej). Podczas 1-minutowej fazy pracy chory Gudelines for the diagnosis and treatment of chronic powinien wykonać 10–12 powtórzeń w jednym cy-heart failure. Eur. Heart J. 2001; 22: 1527–1560.
klu. Liczbę cykli zwiększa się stopniowo do trzech w serii, stosując 2-minutowe fazy aktywnego wy-5.7. Rehabilitacja pacjentów poczynku pomiędzy cyklami. Chory powinien po-po transplantacji serca
wtórzyć serię 2–3 razy dziennie.
Rehabilitacja chorych po przeszczepie serca Ćwiczenia oddechowe
stawia przed zespołem leczącym szczególne wyma-Zaburzenia czynności mięśni w niewydolności gania, wynikające ze stanu klinicznego oraz złożo-serca dotyczą również mięśni oddechowych, w tym nej patofizjologii tej grupy chorych.
przepony, będącej głównym mięśniem wymuszają-
Do przyczyn ograniczających tolerancję wysił-
cym wentylację pęcherzykową.
ku chorych po przeszczepie serca należą: W celu poprawy mechaniki oddychania stosu-
— odmienna anatomia i fizjologia serca przeszcze-je się poniższe ćwiczenia, powtarzając je kilkakrot-pionego;
nie w ciągu dnia:
— skutki choroby poprzedzającej transplantację
— ćwiczenia toru i tempa oddychania (joga);
— skrajnie ciężka niewydolność serca;
— ćwiczenia oporowe przepony i mięśni brzucha;
— działania niepożądane leczenia immunosupre-
— ćwiczenia za pomocą urządzenia Respirex do ćwi-syjnego.
czeń mięśni wdechowych z regulowanym oporem.
Do charakterystycznych zmian w zachowaniu się rytmu serca chorych we wczesnym okresie po Piśmiennictwo
transplantacji należą:
Belardinelli R., Georgiou D., Cianci G., Purcaro A. Ran-
— podwyższona spoczynkowa częstotliwość rytmu domized, controlled trial of long-term moderate exer-serca (brak hamującego wpływu układu przy-cise training in chronic heart failure: effects on func-współczulnego w sercu odnerwionym); tional capacity, quality of life, and clinical outcome.
— wysiłkowa niewydolność chronotropowa serca; Circulation 1999; 99: 1173–1182.
— utrzymywanie się wzrostu częstotliwości ryt-Dylewicz P., Przywarska I. Postępy w leczeniu i rehabilitacji chorych z niewydolnością serca. Rehabilitacja mu serca po zakończeniu wysiłku i zwolniony Medyczna 2002; 6: 65–71.
powrót do wartości spoczynkowych.
Hunt S.A., Baker D.W., Chin M.H. i wsp. ACC/AHA Obwodowe przyczyny ograniczające wydolność guidelines for the evaluation and management of fizyczną obejmują:
chronic heart failure in the adult: executive summary.
— zmiany metabolizmu mięśni szkieletowych A report of the American College of Cardiology/
— upośledzenie zdolności oksydacyjnej;
/American Heart Association Task Force on Practice
— zmniejszoną masę i osłabienie siły mięśniowej Guidelines (Committee to revise the 1995 Guidelines
— wpływ unieruchomienia i leczenia kortyko-for the Evaluation and Management of Heart Failure).
steroidami;
J. Am. Coll. Cardiol. 2001; 38: 2101–2113.
— upośledzenie krążenia obwodowego.