Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
XI). Po niary wysi'kowe zuycia tlenu dowiod'y, e jego najwysze wartoci wyst'puj w ;rupach oboistw, fagocistw, tr'baczy, waltornistw i pu;`onistw (tab. XII).
Omwienie wynikw
Przeprowadzone badania sk'aniaj do wycigni'cia `vnioskw, i gra na `umentach d'tych stwarza u muzykw okrelone obcienia uk'adu oddechoweWprawdzie niedoskona'o metod badawczych ogranicza obecnie dokonanie ioredniej analizy czynnoci uk'adu oddechowego w trakcie gry, zmuszajc do
77
poszukiwania metod porednich, niemniej jednak na podstawie tych ostatnich mona znale cz'ciowo oiipowied na pytanie, jakiego rodzaju obcienia zawodowe wyst'puj u muzykw grajcych na instrumentach d'tych.
Jeli chodzi o pomiary maksymalnego cinienia s'upa powietrza w trakcie gry, to wykaza'y one co prawda n`ijwysze wartoci w przypadku gry na trbce i waltorni, ale przy wyliczeniu kosztu pracy mi'ni oddechowych okaza'o si', i jest on najwi'kszy w grupie oboistuw i fagocistw. Jest to zwizane ze specyficzn budow stroika oboju i fagotu, przel`uszczajcego ma' ilo powietrza, co sprawia, i zad'cie nast'puje przy wzgl'dnie duym cinieniu i duej obj'toci oddechowej, czego wynikiem jest znaczne obcienie prac mi'ni oddechowych. W zwizku z powyszym, gra na tych instrumentach po d'ugim czasie moe prowadzi do powstawania niekorzystnych zmian w uk'adzie oddechowym i krenia.
W trakcie bada wykazano, i nie ma istotnych rnic w pojemnoci yciowej p'uc przed i po wykonaniu utworu muzycznego. Wprawdzie badanie to jest badaniem statycznym wentylacji, ale naley podkreli, e wartoci VC podlegaj duym indywidualnym wahaniom. Pomijajc procesy patologiczne, na zmian' VC wp'ywaj: pozycja cia'a, wiek badanego, jego aktywno ruchowa i wiele innych czynnikw. Moliwe, e stabilno VC w trakcie bada jest zwizana ze wzgl'dnie m'odym rednim wiekiem muzykw, niemniej jednak jest to istotne badanie, szczeglnie w przypadkach podejrze zmian patologicznych w uk'adzie oddechowym.
W przeciwiestwie do VC pomiary maksymalnej, wydechowej pojemnoci jednosekundowej wykaza'y znamienne jej obnienie po ekspozycji zawodowej prawie we wszystkich badanych grupach instrumentalistw. Nasuwa si' tu dwojaka interpretacja owego zjawiska. Po pierwsze, przekrwienie drzewa oskrzelowego powoduje zmniejszenie jego wiat'a, wp'ywajc tym samym na warto dynamicznej prby wentylacji, jak jest maksymalna, wydechowa pojemno jednosekundowa. Po drugie, nie mona wykluczy odruchowego napi'cia mi'niwki g'adkiej oskrzeli, wynikajcego z oglnego poziomu aktywizacji emocjonalnej w trakcie wykonania utworu muzycznego.
O istotnych obcieniach podczas gry na instrumentach d'tych wiadcz rwnie porednie wartoci zuycia tlenu. Uzyskane wyniki pozwalaj tu na obiektywne porwnanie wysi'ku fizyczncgo, jaki wyst'puje w trakcie gry, z innymi czynnociami zawodowymi czy sportowo-rekreacyjnymi. Dane te dowodz, i praca wykonywana przez muzyka grajcego na instrumentach d'tych jest, wg norm fizjolog pracy, zaliczana do pracy rednio`:i'kiej.
A naliza psychotechniczna
czynnociowego narzdu wykonawczego muzykw
Gra na instrum``ncie muzycznym, na co ju wskazywano, wymaga odbierania informacji oddzia'ywajcych na rnego rodzaju receptory: s'uchowy,
78
wzrokowy, c zuciowy i kinestetyczny. Informacje te p'yn z instrumentu, czytania nut, obserw `wanie dyrygenta itp. S one przetwarzane, analizowane i stanowi podstaw' dc podejmowania procesw decyzyjnych w wykonawstwie muzycznym.
W zwiz u z powyszym, jest bezsporny fakt, i te z'oone procesy psychiczne b'd wp'yw obciajco na muzyka wykonujcego swj zawd. Grze na instrumencie t warzysz warunki deficytu czasowego i nat'ok informacji. Zdarzaj si' rwnie w ykonawstwie muzycznym niedostatki informacji, ktre zwi'kszaj stopic` niel ewnoci przy podejmowaniu decyzji, a czasem powoduj rwnie znuenie ps: chiczne i uczucie monoton pracy. Prowadzi to niejednokrotnie do powstawani; przecie psychicznych.
A"``y te rocesy dok'adnie zbada i okreli ich udzia' w pracy zawodowej muzyka, ko ieczne jest dokonanie obiektywnej oceny wysi'ku psychicznego i obcieli wyn ajcych z nadmiaru informacji. Obecnie badanie to napotyka pewne przes zkody wynikajce z braku obiektywnych i precyzyjnych metod dajcych jednoznaczn obraz stopnia istniejcego obcienia, niemniej jednak konieczne jest choci.a prz blione okrelenie jego intensywnoci.
Ocena bcienia psychicznego dotyczy przeci'tnego muzyka w konkretnej specj`dnoci muzycznej. Pomija wi'c indywidualne cechy osobowoci oraz rnice interperson lne pod wzgl'dem odpornoci psychicznej, ktre s uwarunkowane wrodzonym zdolnociami, nabytymi umiej'tnociami, wiekiem itp. Z drugiej strony ocena tego jawiska pozwala na ustalenie - bardziej lub mniej dok'adnie - czy wykonawca w danej specjalnoci muzycznej jest obciony informacjami i w jakim stopniu. O relenie owej wielkoci obcienia jest podstaw do wycigni'cia wnioskw obcieniach wyst'pujcych podczas gry na instrumencie muzycznym i sposobw ich redukcji.