Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
XI). Po niary wysi'kowe zu�ycia tlenu dowiod'y, �e jego najwy�sze warto�ci wyst'puj� w ;rupach oboist�w, fagocist�w, tr'baczy, waltornist�w i pu;`onist�w (tab. XII).
Om�wienie wynik�w
Przeprowadzone badania sk'aniaj� do wyci�gni'cia `vniosk�w, i� gra na `umentach d'tych stwarza u muzyk�w okre�lone obci��enia uk'adu oddechoweWprawdzie niedoskona'o�� metod badawczych ogranicza obecnie dokonanie io�redniej analizy czynno�ci uk'adu oddechowego w trakcie gry, zmuszaj�c do
77
poszukiwania metod po�rednich, niemniej jednak na podstawie tych ostatnich mo�na znale�� cz'�ciowo oiipowied� na pytanie, jakiego rodzaju obci��enia zawodowe wyst'puj� u muzyk�w graj�cych na instrumentach d'tych.
Je�li chodzi o pomiary maksymalnego ci�nienia s'upa powietrza w trakcie gry, to wykaza'y one co prawda n`ijwy�sze warto�ci w przypadku gry na tr�bce i waltorni, ale przy wyliczeniu kosztu pracy mi'�ni oddechowych okaza'o si', i� jest on najwi'kszy w grupie oboistuw i fagocist�w. Jest to zwi�zane ze specyficzn� budow� stroika oboju i fagotu, przel`uszczaj�cego ma'� ilo�� powietrza, co sprawia, i� zad'cie nast'puje przy wzgl'dnie du�ym ci�nieniu i du�ej obj'to�ci oddechowej, czego wynikiem jest znaczne obci��enie prac� mi'�ni oddechowych. W zwi�zku z powy�szym, gra na tych instrumentach po d'ugim czasie mo�e prowadzi� do powstawania niekorzystnych zmian w uk'adzie oddechowym i kr��enia.
W trakcie bada� wykazano, i� nie ma istotnych r�nic w pojemno�ci �yciowej p'uc przed i po wykonaniu utworu muzycznego. Wprawdzie badanie to jest badaniem statycznym wentylacji, ale nale�y podkre�li�, �e warto�ci VC podlegaj� du�ym indywidualnym wahaniom. Pomijaj�c procesy patologiczne, na zmian' VC wp'ywaj�: pozycja cia'a, wiek badanego, jego aktywno�� ruchowa i wiele innych czynnik�w. Mo�liwe, �e stabilno�� VC w trakcie bada� jest zwi�zana ze wzgl'dnie m'odym �rednim wiekiem muzyk�w, niemniej jednak jest to istotne badanie, szczeg�lnie w przypadkach podejrze� zmian patologicznych w uk'adzie oddechowym.
W przeciwie�stwie do VC pomiary maksymalnej, wydechowej pojemno�ci jednosekundowej wykaza'y znamienne jej obni�enie po ekspozycji zawodowej prawie we wszystkich badanych grupach instrumentalist�w. Nasuwa si' tu dwojaka interpretacja owego zjawiska. Po pierwsze, przekrwienie drzewa oskrzelowego powoduje zmniejszenie jego �wiat'a, wp'ywaj�c tym samym na warto�� dynamicznej pr�by wentylacji, jak� jest maksymalna, wydechowa pojemno�� jednosekundowa. Po drugie, nie mo�na wykluczy� odruchowego napi'cia mi'�ni�wki g'adkiej oskrzeli, wynikaj�cego z og�lnego poziomu aktywizacji emocjonalnej w trakcie wykonania utworu muzycznego.
O istotnych obci��eniach podczas gry na instrumentach d'tych �wiadcz� r�wnie� po�rednie warto�ci zu�ycia tlenu. Uzyskane wyniki pozwalaj� tu na obiektywne por�wnanie wysi'ku fizyczncgo, jaki wyst'puje w trakcie gry, z innymi czynno�ciami zawodowymi czy sportowo-rekreacyjnymi. Dane te dowodz�, i� praca wykonywana przez muzyka graj�cego na instrumentach d'tych jest, wg norm fizjolog� pracy, zaliczana do pracy �rednio`:i'�kiej.
A naliza psychotechniczna
czynno�ciowego narz�du wykonawczego muzyk�w
Gra na instrum``ncie muzycznym, na co ju� wskazywano, wymaga odbierania informacji oddzia'ywaj�cych na r�nego rodzaju receptory: s'uchowy,
78
wzrokowy, c zuciowy i kinestetyczny. Informacje te p'yn� z instrumentu, czytania nut, obserw `wanie dyrygenta itp. S� one przetwarzane, analizowane i stanowi� podstaw' dc podejmowania proces�w decyzyjnych w wykonawstwie muzycznym.
W zwi�z u z powy�szym, jest bezsporny fakt, i� te z'o�one procesy psychiczne b'd� wp'yw � obci��aj�co na muzyka wykonuj�cego sw�j zaw�d. Grze na instrumencie t warzysz� warunki deficytu czasowego i nat'ok informacji. Zdarzaj� si' r�wnie� w ykonawstwie muzycznym niedostatki informacji, kt�re zwi'kszaj� stopic`� niel ewno�ci przy podejmowaniu decyzji, a czasem powoduj� r�wnie� znu�enie ps: chiczne i uczucie monoton� pracy. Prowadzi to niejednokrotnie do powstawani; przeci��e� psychicznych.
A"``y te rocesy dok'adnie zbada� i okre�li� ich udzia' w pracy zawodowej muzyka, ko ieczne jest dokonanie obiektywnej oceny wysi'ku psychicznego i obci��eli wyn� aj�cych z nadmiaru informacji. Obecnie badanie to napotyka pewne przes zkody wynikaj�ce z braku obiektywnych i precyzyjnych metod daj�cych jednoznaczn obraz stopnia istniej�cego obci��enia, niemniej jednak konieczne jest choci.a� prz bli�one okre�lenie jego intensywno�ci.
Ocena bci��enia psychicznego dotyczy przeci'tnego muzyka w konkretnej specj`dno�ci muzycznej. Pomija wi'c indywidualne cechy osobowo�ci oraz r�nice interperson lne pod wzgl'dem odporno�ci psychicznej, kt�re s� uwarunkowane wrodzonym zdolno�ciami, nabytymi umiej'tno�ciami, wiekiem itp. Z drugiej strony ocena tego jawiska pozwala na ustalenie - bardziej lub mniej dok'adnie - czy wykonawca w danej specjalno�ci muzycznej jest obci��ony informacjami i w jakim stopniu. O re�lenie owej wielko�ci obci��enia jest podstaw� do wyci�gni'cia wniosk�w obci��eniach wyst'puj�cych podczas gry na instrumencie muzycznym i sposob�w ich redukcji.
