Profilaktyka zaburze� emocjonalnych to przede wszystkim uczenie dziecka r�nych sposob�w radzenia sobie w sytuacjach trudnych, a nie tylko ochrona dziecka przed...

Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.

Pami�tajmy, �e "(...) do�wiadczenia o niewielkim nasileniu przykro�ci, niezbyt cz�ste i nie trwaj�ce d�ugo lub odbywaj�ce si� w warunkach bezpiecze�stwa psychicznego (...) maj� pozytywny wp�yw na tworzenie si� odporno�ci dziecka wobec trudno�ci sytuacji. Niekt�rzy autorzy pisz� wr�cz, �e dobro dziecka wymaga frustracji. Rozumiej� przez to potrzeb� �wiadomego wprowadzenia frustracji do procesu wychowawczego, zamiast d��enia do usuni�cia z drogi dziecka ka�dej trudno�ci i ka�dej przykro�ci (...)" ~. Najskuteczniejsz� jest psychoterapia dziecka na tle terapii rodziny lub w grupie dzieci i rodzic�w. Bardzo przydatna tu jest metoda Weroniki Sherborne. W procesie wychowania powinno dba� si� o stworzenie warunk�w sprzyjaj�cych rozwojowi emocjonalnemu dziecka, kszta�towaniu si� uczu� wy�szych, spo�ecznych i zdolno�ci do empatii (wczuwania si� w drugiego cz�owieka), umiej�tno�ci kontrolowania w�asnych reakcji emocjonalnych oraz rozwi�zywania sytuacji trudnych.
Zagadnienia do opracowania
1. Wyja�nij, dlaczego silnym emocjom towarzysz� objawy pobudzenia wegetatywnego, np. rumie�ce, pocenie si� r�k. Dlaczego utar�o si� powiedzenie: "dziecko szcz�liwe lepiej ro�nie"?
2. Co wiesz z psychologii rozwojowej o rozwoju emocjonal�ym w wieku przedszkolnym? Zastan�w si�, w jakim kierunku deformuj� go nieprawid�owe postawy rodzic�w i wadliwy system wychowawczy? z
3. Om�w przyczyny i najcz�stsze formy zaburze� emocjonalnych u dzieci w wieku przedszkolnym.
Je�eli zainteresowa�y Ci� te zagadnienia to:
I I, Obuchowska Dynamika nerwic... Op. cit., s. 209.
E Rodzina � dziecko... Op. cit.; M. Dunin~V�sowicz Vademecum... Op. cit., s. 55-58.
206
Zapoznaj si� z psychiatryczn� charakterystyk� nerwic u dzieci 1 oraz ul~,~ roby sierocej (rozdz. III-2).
Dokonaj analizy opis�w przypadk�w nerwic dzieci�cych w cytowanych pnblikacjach, zwracaj�c uwag� na: przyczyny, objawy, patomechanizm zaburze� p.
Zapoznaj si� z problematyk� nieprzystosowania dziecka do przedszkola. Opracuj konspekt pogadanki dla rodzic�w wraz ze wskazaniami ~.
Om�w og�lne zasady post�powania profilaktycznego i terapeutyczne-wychowawczego z dzie�mi zaburzonymi emocjonalnie 4.
Przeprowad� w przedszkolu obserwacj� zachowania dziecka, u kt�rego wyst�puj� objawy nerwicowe. Spr�buj przeprowadzi� wywiad z jego rodzicami 5. Zastan�w si�, jakie by�y przyczyny jego zaburze� i jak nale�a�oby pom�c temu dziecku.
Spr�buj obmy�liE tematy kilku scenek, kt�re dawa�yby mo�liwo�� wgl�du w problemy tego dziecka w trakcie proponowanej zabawy tematycznej. Spr�buj u�o�y� bajeczk�, kt�ra mog�aby s�u�y� relaksacji dzieci.
Procesy motywacyjne i zaburzenia motywacji
~acja jest z�o�onym procesem, kt�ry pobudza dziecko do dziaukierunkowuje je na okre�lony cel. Napi�cie motywacyjne,
izuj�ce dzia�anie, powstaje wskutek: a) konieczno�ci lub moizaspokojenia potrzeb biologicznych i psychicznych, b) stawiagez �rodowisko zada�, c) niezgodno�ci mi�dzy dop�ywaj�cymi acjami a stanem informacji utrwalonych na dradze do�wiadNa przyk�ad rozbie�no�� wyobra�enia w�asnej osoby ("ja idei stanu aktualnego ("ja realne") ma miejsce wtedy, gdy dziecire dotychczas by�o chwalone za prace plastyczne i �wiadome mo�liwo�ci, nie udaje si� wykona� rysunku. Napi�cie moty
e (powsta�e w poznawczej strukturze
ja) powoduje w�wczas,
dziecko podejmuje si� poprawienia pracy lub wykonania nast�p;o rysunku.
�r�d�a proces�w motywacyjnych i emocjonalnych mog� by� iden
1 P. Barker Podstaur8 psychiatrii dzieci�cej. Warszawa `1974 PZ1~7L, s. 55-_ 71, 111-144' Z. Szyma�ska Psychiatria... Op. cit.; Psychiatria wiek2t... Op, cit.
E I. Obuchowska D~ynarnika nerwic... Op. cit., s. 104-113,. 238-262; M. Prze
tacznikowa, M. Susu�owska Wybrane zagadnienia... Op. cit., s. 269-270; Z. Szyma�ska Psychiatria... Op. cit., s. 163-192.
a H. Nartowska R�nice �nd~widualne... Op. cit., s. 163-169.
4 Vademecum... Op, cit., s. 426-427; Metody pedagogiki specjalnej... Op. icit., s. 172-195; M. Tyszkowa Problemy psychicznej odporno�ci dzieci i mtodzie�y. Warszawa 1972 "Nasza Ksi�garnia", R. V.
6 H. Nartowska R�nice indywidualne czp zaburzenia... Op, cit., s. 31-72.
207
t
i, i~ "i
p,I
I3' '~ L,~;~,,,,
�, :.' I ; ,i ' I' 'I
I, ~il i l~,
� II
d
i a~W,,,