Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
MORA� GONZALEZ, Philosophia moralis, ed. 5, Santander 1960.
D. V. HlLDEBRAND, Christliche Ethik, Dusseldorf 1959.
J. KAUNOWSKI, Initiation a la philosophie morale, Paris 1966.
J. MESSNER, Ethik. Kompendium der Gesamtethik, Inssbruck 1955.
A. UTZ, Approches d'une philosophie morale, t�um. z niem. J. DlNH-THUC, Paris-Fribourg (Suisse) 1972.
"'S�tsOtiM
ELEMENTY METAETYKI
Zarys etyki og�lnej...3
l
a�
l
LEKTURY
F. BEDNARSKI, Przedmiot etyki w �wietle zasad �w Tomasza z Akwinu, Lublin
1956.
T. BlESAGA, Zarys metaetyki, Krak�w 1996. T. CZE�OWSKI, Etyka jako nauka empiryczna, w: Odczyty filozoficzne, Toru�
1958, s. 59-67.
M. PRITZHAND, G��wne zagadnienia i kierunki metaetyki, Warszawa 1970. M.A. KR�PIEC, Decyzja - bytem moralnym, w: Odzyska� �wiat realny, Lublin
1993, s. 431-454. Ten�e, O obiektywne podstawy moralno�ci, �Rocz. Fil." 32 (1984) 2,
s. 187-194.
M. OSSOWSKA, Podstawy nauki o moralno�ci, wyd. 4, Warszawa 1966. T. STYCZE�, Problem mo�liwo�ci etyki jako empirycznie uprawomocnionej
i og�lnie wa�nej teorii moralno�ci. Studium metaetyczne, Lublin 1972. Ten�e, Etyka niezale�na?, Lublin 1980. K. WOJTY�A, Do�wiadczenie a etyka, �Rocz. Fil." 17 (1969) 2, s. 5-24.
DEFINICJA ETYKI, JEJ �R�D�A I METODA, ETYKA A INNE NAUKI
lin u�
lin 2,
DEFINICJA ETYKI
Chc�c uprawia� etyk� normatywn� nale�y najpierw odpowiedzie� na pytanie, co to jest etyka w najog�lniejszym przynajmniej tego s�owa znaczeniu. Ze wst�pnych wyja�nie� wiadomo, �e chodzi nam �o etyk�" jako �filozofi� moralno�ci". Mo�na by zatem przypuszcza�, �e elementarnych w tym wzgl�dzie informacji udzieli nam jedna z dyscyplin filozoficznych, co prawda od pozosta�ych znacznie si� r�ni�ca, a mianowicie historia filozofii, w jej za� ramach - historia etyki. Okazuje si� jednak, �e zamiast kr�tkiej i �atwej odpowiedzi na zadane pytanie, natrafiamy, pocz�tkowo przynajmniej, na wi�ksz� jeszcze przeszkod�.
Historia doktryn etycznych dowodzi bowiem, �e nawet w podstawowych, zgo�a zasadniczych zagadnieniach etycznych dosz�o do wielkich r�nic w pogl�dach poszczeg�lnych my�licieli. Proces ten ogarn�� r�wnie� samo poj�cie etyki, kt�re wskutek tego uleg�o pewnym tre�ciowym modyfikacjom i nie ma wcale jednolitego, przez wszystkich filozof�w moralno�ci jednakowo rozumianego znaczenia. Owszem, nie brak�o filozof�w, kt�rzy w og�le zakwestionowali mo�liwo�� zbudowania naukowo uzasadnionego systemu etyki. W sytuacji tak daleko si�gaj�cego pluralizmu w rozumieniu filozoficznej to�samo�ci etyki nie pozostaje nic innego, jak podj�� to zadanie ze stanowiska ju� wcze�niej zaakceptowanego systemu filozoficznego. W naszym przypadku systemem tym jest filozofia chrze�cija�ska w og�lnie rozumianej wersji augusty�sko-tomistycznej. Okazuje si� jednak, �e r�wnie� w �onie tej etyki funkcjonuje wiele wariant�w wst�pnych definicji etyki. Wyj�cie z tej sytuacji nasuwa si� jedno. W formie prowizorycznej propozycji przyjmiemy okre�lenie etyki, kt�rego zalet� jest to, �e wyst�puj�ce w nim terminy maj� znaczenie pozasystemowe, dla wszystkich mo�liwe do przyj�cia. Definicja ta brzmi:
etyka jest to nauka filozoficzna, kt�ra formu�uje og�lne zasady moralne oraz szczeg�owe normatywy ludzkiego dzia�ania za pomoc� wrodzonych cz�owiekowi zdolno�ci poznawczych.
Poszczeg�lne sk�adniki podanej definicji wymagaj� bli�szego okre�lenia.
36
ELEMENTY METAETYKI
a) Nauka
Bierzemy ten termin w jego sensie przedmiotowym jako
metodycznie uporz�dkowany zbi�r twierdze� o pewnym przedmiocie, sprawdzalnych (czyli daj�cych si� odpowiednio uzasadni�) oraz przekazywalnych wzgl�dnie intersubiektywnych (czyli wyra�onych za pomoc� j�zyka naukowego /�o�onego z termin�w jednoznacznie okre�lonych).
