Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Poszukuje się rzetelnej, trafnej formy badań służącej ocenie przygotowania ogólnego i specjalnego kandydatów, wybranych cech oraz prezentowanych zdolności. Ze względu na rosnące oczekiwania względem szkoleniowców pożądane jest pozyskiwanie do zawodu osób o jak najlepszych predyspozycjach. Być może diagnoza kompetencji społecznych stanie się jednym z elementów selekcji i rekrutacji kandydatów do zawodu trenera.
Wyższy poziom kompetencji warunkujących efektywność zachowań w sytuacjach intymnych i ekspozycji społecznej prezentują mężczyźni. Świadczy to, że mają oni lepsze niż kobiety predyspozycje psychologiczne i może w pewnym sensie uzasadniać celowość doboru ich do zawodu. Wiek nie wpływał w istotny sposób na poziom kompetencji społecznych, jednak był on relatywnie wyższy u osób zakwalifikowanych do średniej grupy wiekowej. Taki rozkład wartości potwierdzają wyniki badań Piotrowskiej (1997). Udowodniła ona, że poziom kompetencji rośnie wraz z wiekiem, w toku treningu społecznego. Z czasem może jednak wykazywać tendencję do obniżania. W badanej grupie zauważono również relatywnie podwyższony poziom kompetencji społecznych u osób będących w stałych związkach.
82
I. Najnowsze badania z zakresu psychologii w sporcie
Odnotowano także istotnie wyższy poziom kompetencji u osób posiadających dzieci. Tłumaczą to doniesienia z badań Moscovici (1998) - obniżony poziom kompetencji prezentują najczęściej osoby samotne, deklarujące problemy w życiu rodzinnym. W związku z tym można przypuszczać, że kompetencje społeczne są jednym z czynników warunkujących powodzenie w kontaktach (zwłaszcza bliskich) z innymi ludźmi (Jaworowska, Matczak 2001). Na ogół niższym poziomem kompetencji charakteryzują się osoby młodsze (Moscovici 1998). Taką prawidłowość potwierdzają wyniki badań własnych przedstawione w tej pracy. Osoby z wykształceniem średnim (studenci), a zatem z bardzo krótkim stażem pracy w zawodzie instruktora sportu, posiadają relatywnie niższy niż pracujący już trenerzy (absolwenci studiów) poziom kompetencji społecznych.
Wnioski
Przeprowadzone badania miały na celu określenie poziomu kompetencji społecznych trenerów i instruktorów sportu. Przedstawione wyniki umożliwiają udzielenie odpowiedzi na postawione na początku pytania problemowe. Badana grupa trenerów i instruktorów prezentuje w porównaniu z populacją ogólną średni (a nie wysoki) poziom kompetencji społecznych. Pozwala to na stwierdzenie, że badani przeciętnie funkcjonują w sytuacjach społecznych, w tym w sytuacjach intymnych, ekspozycji społecznej oraz w sytuacjach wymagających asertywności. Ponadto przeprowadzone analizy statystyczne nie wykazały korelacji między poziomem i rodzajem kompetencji społecznych a wybranymi charakterystykami zawodowymi. Jednocześnie należy zaznaczyć, że wybrane charakterystyki zawodowe istotnie statystycznie różnicowały poziom kompetencji w poszczególnych grupach. Najwyższe wyniki osiągnęli trenerzy I (w skali ES i W-KKS) i II klasy (w skali ES), trenerzy pracujący ze sportowcami w średnim wymiarze (w skalach ES, A, W-KKS). Natomiast najniższe wyniki (w czterech analizowanych skalach) uzyskali szkoleniowcy należący do grupy o najniższym stażu zawodowym.
Bibliografia
Argyle, M. (1999). Psychologia stosunków międzyludzkich. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Bielski, J. (2001). Kompetencje nauczyciela wychowania fizycznego. Lider, 1/119, s. 7-9. Bleiker, N. (2002). Trening kompetencji społecznych - strategia redukcji lęku i agresji u dzieci w wieku szkolnym. Problemy Poradnictwa Psychologiczno-Pedagogicznego, 1-2 (15-16), s. 43—51-Borkowski, J. (2003). Podstawy psychologii społecznej. Warszawa: Dom Wydawniczy Elipsa. Czajkowski, Z. (1996). Psychologia sprzymierzeńcem trenera. Warszawa: Wydawnictwo COS.
^^^^ -jerowi instruktorówSportu
(S3
Huget, P. (2001). Kompetencje społeczne dzieci z zaburzeniami w zachowaniu. [W:] B. Urban (red.). Społeczne konteksty zaburzeń w zachowaniu. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków: Wydawnictwo UJ, s. 51-62.
Jaworowska, A., Matczak, A. (2001). Kwestionariusz Inteligencji Emocjonalnej. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Juczyński, Z. (2001). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych PTP.
Król-Fijewska, M. (1993). Trening asertywności-scenariusz i wykłady. Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
Kurzawski, K. (1994). Ocena przygotowania trenerów do kierowania procesem treningu. Trening, 1 (21), s. 136-141.