Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Rzecz ma się bowiem podobnie, jak w przypadku omó-
wionego wcześniej art. 220.
Warunkiem wniesienia skargi jest przedstawienie przez Komisję umoty-
wowanej opinii w tej sprawie „po uprzednim umożliwieniu temu państwu
przedstawienia swego stanowiska". Stosownie do tego Komisja zobowiąza-
na jest do podjęcia próby polubownego załatwienia sprawy, czemu służy
postępowanie wstępne.
Postępowanie wstępne daje państwu, członkowskiemu możliwość uza-
sadnienia względnie usprawiedliwienia swego postępowania. Jeżeli Komi-
sja ustali, że państwo członkowskie rzeczywiście dopuściło się naruszenia
prawa wspólnotowego, to wydaje umotywowaną opinię, w której zawarte
jest żądanie usunięcia przez państwo członkowskie ustalonego przez Ko-
misję naruszenia prawa wspólnotowego w wyznaczonym przez nią termi-
nie. Opinia Komisji stanowi warunek dla ewentualnego późniejszego wnie-
sienia skargi do Trybunału. Opinia stwierdza jedynie naruszenie prawa
wspólnotowego i nie wyznacza państwu żadnego sposobu usunięcia stwier-
dzonego naruszenia prawa. Opinia ta nie ma charakteru wiążącego i dlate-
go nie podlega zaskarżeniu.
Postępowanie gtówne następuje, gdy państwo członkowskie nie zasto-
suje się do opinii Komisji w wyznaczonym przez nią terminie. Komisja
występuje wówczas ze skargą do Trybunału Sprawiedliwości. Jest rzeczą
oczywistą, że Komisja nie może wystąpić z taką skargą, gdy naruszenie
prawa zostało usunięte przez państwo członkowskie w wyznaczonym w opinii
terminie. Skoro podstawą skargi jest umotywowana opinia, przeto w swojej
skardze Komisja nie może wykroczyć poza ustalenia zawarte w opinii, co
oznacza, że nie może poszerzyć zakresu skargi w stosunku do przedmiotu
opinii.
Postępowanie główne kończy się wyrokiem. W wyroku tym Trybunał
ustala jedynie, że państwo członkowskie naruszyło prawo wspólnotowe
i, ewentualnie, od kiedy takie naruszenie występuje. Trybunał nie może
natomiast w swoim wyroku ani formalnie zobowiązać państwa do usu-
nięcia naruszenia, ani też nie może sam usunąć stwierdzonego naru-
szenia prawa (np. uchylić sprzecznego z prawem przepisu prawa we-
wnętrznego).
Państwo członkowskie jest jednak - zgodnie art. 228 pkt 1 (d. art. 171)
Traktatu WE - samo zobowiązane do podjęcia działań koniecznych dla
wykonania orzeczenia.
124
sprawie. Postępowanie wstępne ma charakter kontradyktoryjny i po jego
zakończeniu Komisja wydaje uzasadnioną opinię. Opinia ta nie jest wiążą-
ca dla żadnej ze stron i dlatego nie podlega zaskarżeniu przez żadną z nich.
Opinia Komisji stanowi warunek wniesienia powództwa przez państwo
członkowskie. Jeżeli jednak Komisja nie zajmie stanowiska (tj. nie wyda
uzasadnionej opinii) w terminie trzech miesięcy od przedłożenia odpowied-
niego wniosku, wówczas państwo członkowskie może wystąpić z powódz-
twem do Trybunału Sprawiedliwości pomimo braku opinii.
Postępowanie główne nie różni się od postępowania przewidzianego
w art. 226. Dotyczy to również skutków orzeczenia, jak i możliwości nało-
żenia na państwo nie stosujące się do orzeczenia ryczałtu lub kary pienięż-
nej na wniosek Komisji (państwo występujące z powództwem nie może
zgłosić takiego wniosku).
III. Skarga o stwierdzenie nieważności aktów prawnych organów wspólnotowych
(a) Celem postępowania w sprawie nieważności aktów prawnych orga-
nów wspólnotowych jest poddanie tych aktów kontroli pod względem ich
legalności, tj. zgodności z prawem. W przeciwieństwie do orzeczeń zapa-
dających w postępowaniach o naruszenie prawa wspólnotowego, orzecze-
nie sądu (wyrok) ma w tym postępowaniu charakter konstytutywny, gdyż
jego skutkiem jest unicestwienie (unieważnienie) sprzecznego z prawem
wspólnotowego aktu prawnego. W przypadku unieważnienia wspólnotowe-
go aktu prawnego mamy do czynienia z nieważnością względną. Prawo
wspólnotowe nie zna bowiem nieważności bezwzględnej, a na rzecz aktów
prawnych przemawia domniemanie ich ważności. Tak więc nieważność aktów
wynika z orzeczenia Trybunału, który orzeka taką nieważność ze skutkiem
ex tunc i erga omnes.
(b) Podstawy unieważnienia wymienia art. 230 (d. art. 173) Traktatu
WE. Wymienione cztery podstawy unieważnienia są następujące: (1) nie-
kompetencja, (2) naruszenie istotnego wymogu proceduralnego, (3) naru-
szenie Traktatu lub jakiejkolwiek normy prawnej co do jego stosowania, (4)
nadużycie władzy.
Ad (1) Niekompetencja (brak kompetencji) występuje wtedy, gdy organ
wspólnotowy podejmuje regulację w materii, która w ogóle znajduje się
poza sferą kompetencji Wspólnot Europejskich. Dalej, niekompetencja za-
chodzi wtedy, gdy organ wspólnotowy wkracza swoim działaniem w sferę
kompetencji innego organu wspólnotowego. Wreszcie, z niekompetencją
126
mamy do czynienia wtedy, gdy organ wspólnotowy wydaje akt inny, niż
przewidziany w odnośnej normie kompetencyjnej (np. rozporządzenie za-