Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
W odniesieniu do systemów informacyjnych strukturalizacja wiedzy, czyli nadanie zbiorowi dokumentów szczególnej struktury, dostosowana jest do procesu wyszukiwania informacji w danym systemie. W bibliografii strukturalizacja informacji polega na utworzeniu w skondensowanej postaci reprezentacji dokumentu, innymi słowy na odpowiednim ukształtowaniu struktury opisu bibliograficznego. Podstawowymi jej składnikami są elementy zawierające jedną lub kilka danych o dokumencie, służących do jego identyfikacji, z reguły zaczerpniętych z opisywanego dokumentu w niezmienionej postaci, a także informacji uzupełniających i interpretujących te dane6.
Wykorzystanie komputerów i tworzenie języków informacyjno-wy-szukiwawczych wpłynęło na procesy strukturalizacji wiedzy. Zmiany zachodzące w systemach redagowania i publikowania opracowań bibliograficznych, spowodowane zastosowaniem nowych technologii elektronicznych, wpłynęły na aktualność i szybkość dostarczanej informacji. Efektem tych działań są nowe struktury wiedzy w postaci specjalnych form opracowań bibliograficznych. Obok istniejących od dawna i ciągle przygotowywanych adnotowanych i analitycznych bieżących bibliografii
^ A. Sitarska: Nowe metody i techniki bibliografii. Warszawa 1971, s. 14. 6 Zob. PN-89/N-01224 Bibliotekarstwo i bibliografia. Opracowanie zbiorów informacji o dokumentach. Terminologia. Warszawa 1989.
149
specjalnych, zaczęły powstawać nowe formy wydawnicze spisów - indeksów bibliograficznych o strukturze dostosowanej do automatycznego przetwarzania i wyszukiwania danych7. Bibliografie zawartości czasopism typu „current contents", indeksy słów kluczowych, indeksy cyto-wań bibliograficznych czy bibliografie analityczne - są rezultatem wykorzystania technik komputerowych do procesów strukturalizowania wiedzy. Każdy z wymienionych typów opracowań tworzy zbiór informacyjny odpowiednio ustrukturalizowany, reprezentujący wiedzę w języku in-formacyjno-wyszukiwawczym, którego pole semantyczne odwzorowuje swym zakresem przyjęte dla danego zbioru kryteria relewancji (odwzorowania cech formalnych i treściowych dokumentu, przedmiotu, czasu i przestrzeni).
„Current contents"
W wydawnictwach typu „current contents" wiedza jest reprezentowana w postaci odbitek spisów treści czasopism naukowych sporządzanych na bieżąco. Powstały one z potrzeby udostępnienia sygnalnej, bardzo szybkiej informacji o publikacjach czasopiśmienniczych, jeszcze przed ukazaniem się danego numeru czasopisma. Modelowym rozwiązaniem w tym zakresie stało się odpowiednio wczesne przekazywanie do ośrodków informa-cyjno-bibliograficznych materiałów w postaci odbitek spisów treści czasopism przez ich redakcje naukowe. Takie rozwiązanie zakłada ścisłą współpracę instytucji przygotowującej „current contents" z wydawcami.
Pierwsza bibliografia „current contents" zaczęła ukazywać się w Stanach Zjednoczonych w 1958 r.. Najbardziej renomowanym na świecie wydawcą w tym zakresie jest Instytut Informacji Naukowej w Filadelfii (Institute for Scientific Information - ISI), który swoją działalność rozpoczął od wydawania biuletynu „Current Contents (CC)"8. Twórcą i pomysłodawcą CC jest Eugene Garfield, szczególnie zasłużony dla informacji naukowej. To on opracował metodę badawczą w naukometrii, wykorzystującą indeks cytowań do oceny wartości czasopism naukowych czy śledzenia rozwoju poszczególnych dziedzin wiedzy, także - do ukazania dążeń integracyjnych w nauce. W początkowym okresie ISI wydawał „Current Contents Chemical", „Pharmaco-Medical and Life Sciences" i „Current Contents Space", „Electronic and Physical Sciences", rozszerzając publikację bieżących spisów treści czasopism na pozostałe dziedziny nauki. Obecnie ISI publikuje w ramach CC następujące serie:
7 Zob. D.Pietruch-Reizes: Nowoczesne technologie w bibliografii i informacji naukowej. W: Czwarta Ogólnokrajowa..., s. 254 - 268.
8 Zob. http://www.isinet.com
150
• Agriculture, Biology&Environmental Sciences („A") - rolnictwo, biologia i nauki o środowisku
• Arts&Humanities („H") - nauki o sztuce i nauki humanistyczne
• Clinical Medicine („C'") - medycyna kliniczna
• Engineering, Computing&Technology („E") - inżynieria, informatyka i technologia
• Life Sciences („L") - nauki o życiu
• Physical, Chemical&Earth Sciences („P") - fizyka, chemia i nauki o Ziemi
• Social&Behavioral Sciences („S") - nauki społeczne.
Ponadto w ramach „Current Contents Collections" użytkownik ma do dyspozycji „Business Collection" oraz „Electronics&Telecommuni-cations Collection". Wymienione serie publikują bieżące spisy treści z ponad 7000 czasopism i 2000 książek rocznie,
Pośród edycji CC najszerszy zakres dziedzinowy charakteryzuje serię (S), tj. „Social&Behavioral Sciences", będącą swego rodzaju biblioteką zawartości ponad 1550 najważniejszych światowych czasopism naukowych (rys. 5). Użytkownik ma dostęp do bieżących spisów treści najnowszych ich wydań i w ten sposób zaoszczędza cenny czas na właściwą lokalizację istotnej informacji, często z dziedzin interdyscyplinarnych.
Każde wydanie CC zawiera następujące spisy uzupełniające:
• „Current Book Contents" - spisy treści nowości książkowych, dostarczające kompletną informację bibliograficzną i prosty w użyciu formularz zamówienia
• „Title Word Index" - alfabetyczną listę wszystkich słów znaczących, zaczerpniętą z każdego tytułu artykułu i książki występujących w danym tygodniku (rys. 6)
BIOGRA CcPgJPg
Biographical
80 499
B i o g raphy
47 3196
B i o]o gy
3 14
37 381
Bi o m e dical
3 14
37 61
Np. numer po lewej stronie słowa znaczącego Biomedical, 3, oznacza stronę CC, na której rozpoczyna się spis treści zawierający słowo BIOMEDICAL w jednym z tytułów artykułów. Z kolei numer na prawo, 14, to numer strony artykułu. Chcąc znaleźć artykuł trzeba przejść do odpowiedniej strony CC i przejrzeć spis treści pod kątem artykułu na stronie 14.
151
February 8,1999
Volume31
Social &
Behavioral Sciences
INCLUDING
Anthropology * Area Studies * Business • Communication • Criminology &
Penology • Demography • Economics • Education Environniental Studies • Ergonomics • Ethnic Studies * Family Studies
Geography • Geriatrics & Gerontology • Health Policy & Serviees
Industrial Relations & Labor * Information Science • International Relations
Law • Library Science • Management • Nursing • Planning & Development
Political Science • Psychiatry • Psychology • Public Health • Rehabilitation
Social Issues * Social Work • Sociology • Special Education • Substance Abuse
Transportation • Urban Studies • Women's Studies
#Sf.