Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
3.2.5
ju, że nie pozostawia odbiorcy możliwości stosilnie odpowiadały (lubieniem) na akceptację
powania dostarczane przez innych ludzi (tak
Komplementy i przysługi
sownego odwdzięczenia się.
i jeszcze silniej (nielubieniem) na odrzucenie
że za pośrednictwem mass mediów).
Zdrowy rozsądek podpowiada, że im więcej
Przysługi są więc z natury dwuznaczne
przez grupę.
Główne wyznaczniki pomagania ludziom
ktoś nam wyświadcza przysług, tym bar
(w przeciwieństwie do szkód), a ich świad
Pochlebstwa są skuteczne wtedy, gdy odwiążą się z obecnością i postępowaniem indziej go lubimy, im więcej zaś wyrządza nam czenie jest mało skutecznym sposobem ponoszą się do tych właściwości komplementonych osób, z kosztami pomagania i zaniechaszkód, tym bardziej jest dla nas antypatyczny. zyskiwania cudzej sympatii (por. Gordon, wanej osoby, które ona chciałaby mieć, ale nia pomocy, z normami wyznawanymi przez
Nie sposób zaprzeczyć drugiej części tego 1996). O wiele bardziej jednoznaczne są natonie jest pewna, czy je ma. Oczywiste, że nie człowieka i jego stanami emocjonalnymi oraz stwierdzenia. Jednak część pierwsza, o pomiast własne przysługi wyświadczane innym
warto zachwycać się ani inteligencją laureatz relacjami łączącymi go z osobą wymagającą
zytywnej roli przysług, obowiązuje jedynie - mniej mamy przecież wątpliwości co do czyki Nagrody Nobla, ani urodą Miss Europy -
pomocy. Sama obecność innych świadków
w mocno ograniczonym zakresie, o czym destości własnych motywów niż cudzych. Stąd
obie co najwyżej wzruszą ramionami na prahamuje udzielanie pomocy, ponieważ hamuje
cydują przynajmniej trzy powody.
też chcąc zyskać czyjąś sympatię, to nie my
wienie takich banałów. Problem jednak skłonność do interpretacji zdarzenia jako wy
Po pierwsze, zgodnie z normą wzajemnopowinniśmy danej osobie wyświadczać przyw tym, że zachwycanie się na odwrót - urodą magającego interwencji (zjawisko niewiedzy
ści, wyświadczenie przysługi obliguje jej odsługi, lecz raczej subtelnie nakłonić ją do telaureatki i inteligencją Miss - również może wielu) oraz sprzyja uchyleniu się od osobistej biorcę do odpłaty tą samą monetą. Na przygo, aby to ona nam wyświadczyła przysługę.
być zabiegiem cokolwiek ryzykownym. Wiąodpowiedzialności za interwencję (efekt rozkład w pewnym badaniu aż 93% osób speł
Przysłużywszy się nam, osoba ta przekona sa
że się to z drugim warunkiem skuteczności proszenia odpowiedzialności).
niało niewielką prośbę człowieka, który niemą siebie, że na to zasłużyliśmy, a uzasadniapochlebstw: aby pochlebstwo było skuteczne, Atrakcyjność interpersonalna, czyli pozyco wcześniej wyświadczył im, nieproszony, jąc swój wysiłek, przypisze nam dodatnie cemusi być wiarygodne, a w każdym razie nie tywny stosunek do innej osoby, zależy przede drobną przysługę (przyniósł coca-colę podchy i w konsekwencji - bardziej nas polubi
powinno na pochlebstwo wyglądać. Gdy wszystkim od jej podobieństwa do nas saczas wspólnego uczestnictwa w ekspery
Gecker i Landy, 1969).
pochlebca przesadzi, gdy jest oczywiste, że mych, od jej atrakcyjności fizycznej i od częmencie - Brehm i Cole, 1966). Jednakże Podobnie ograniczona jest skuteczność
odbiorca komplementu odznacza się komstości naszych kontaktów z tą osobą. Bardziej
właśnie z powodu tej normy przysługa mokomplementów - aby komplementowany
plementowanymi cechami, albo ldedy los pozłożony jest wpływ zalet (niektóre zalety inne
że być odczuwana głównie jako nieprzyjemczłowiek polubił nie tylko komplementy,
chlebcy zależy od odbiorcy komplementu, go człowieka zagrażają naszej samoocenie,
ny nacisk ze strony wyświadczającego ją ale też ich autora, spełnione muszą być co
komplementy tracą swą moc bądź przynoszą
a w konsekwencji obniżają jego atrakcyjczłowieka. Prowadzi to do oporu, czyli reak-
najmniej dwa warunki. Po pierwsze, osoba
skutki odwrotne do zamierzonych. Stąd też ność), a także wpływ komplementów pod natancji (jak każde zagrożenie swobody wybokomplementowana musi być niepewna właspochlebstwa są bardziej skuteczne wtedy, szym adresem i wyświadczonych nam przyru) i w rezultacie do znielubienia tego członej wartości albo ogólnie, albo przynajmniej kiedy osoba komplementowana raczej podsług, niektóre przysługi i komplementy buwieka.
w dziedzinie, której komplement dotyczy.
słucha pochlebną o sobie opinię niż kiedy jest
dzą w nas bowiem negatywne reakcje, gdyż
Po drugie, ponieważ wszyscy wiemy, że Przyjrzyjmy się badaniu, które jako pierwsze
ich jawnym i zamierzonym odbiorcą (Walster widzimy je jako próby przypodchlebiania się
przysługi mogą rodzić sympatię do ich sprawwykazało tę zależność (Dittes, 1959). Badani
iFestinger, 1962).
lub obligowania do wzajemności.
1 86
CZŁOWIEK W RELACJI Z INNYMI
PYTANIA SPRAWDZAJĄCE
1. Jakie są główne teorie agresji i jak przedstawia się ich trafność empiryczna?
2. Proszę ocenić prawdziwość hipotezy katharsis w odniesieniu do agresji.
3. Czy kary skutecznie hamują agresję?