Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.

Alternatywne modele kapitalizmu
22
GOSPODARKA NARODOWA Nr 9/2005
nej analizy formu∏uje poglàd, ˝e przysz∏oÊç nale˝y raczej do modelu opartym na dominujàcej roli interesariuszy (stakeholder capitalism), poniewa˝ system, który „gloryfikuje akcjonariuszy nie pasuje dobrze do Êwiata o du˝ym nasyce-niu wiedzà”. Powa˝ne wàtpliwoÊci, ˝e system anglo-amerykaƒski sprawdzi sińajlepiej w warunkach globalizacji ma równie˝ [Turner, 2002, s. 18], wed∏ug którego przysz∏oÊç powinna nale˝eç do „redystrybucyjnego i zarzàdzanego li-beralizmu rynkowego”15, w który dynamizm rynku wspó∏wyst´puje z troskà o Êrodowisko naturalne i ograniczenie zjawiska wykluczenia spo∏ecznego. Wy-raênie wi´kszy pesymizm co do przysz∏oÊci modelu amerykaƒskiego p∏ynie z analizy [Pryora, 2002, s. 367], który uwa˝a, ˝e zmierza on w kierunku „kapitalizmu z nieludzkà twarzà”. Du˝o bardziej optymistyczne sà wnioski [Krug-mana, 2000], który sàdzi, ˝e co prawda Stany Zjednoczone nie b´dà w przysz∏oÊci dominowaç w gospodarce Êwiatowej tak jak dotychczas, ale nie wynika to stàd, ˝e pope∏niajà jakiÊ b∏àd, ale poniewa˝ wiele innych krajów podejmu-je w∏aÊciwe kroki. Poglàd ten wskazywa∏by na stopniowà konwergencjŕó˝-
nych modeli kapitalizmu, za czym nie przemawiajà jednak wnioski wynikajà-
ce z wi´kszoÊci badaƒ omówionych w niniejszym opracowaniu.
Bibliografia Albert M., [1994], Kapitalizm kontra kapitalizm, Signum, Kraków.
Amable B., [2003], The Diversity of Modern Capitalism, Oxford University Press, Oxford.
Arestis P., Sawyer M., [2001], The Economic Analysis Underlying the Third Way, „New Political Economy”, nr 2.
Blanchard O., [2004], The Economic Future of Europe, NBER Working Paper no.10310, February.
Coates D., [2000], Models of Capitalism. Growth and Stagnation in the Modern Era, Polity Press, Cambridge.
Frankel J.A., [1999], No Single Currency Regime is Right for All Countries or All Times, „Essays in International Finance”, no. 215, International Finance Section, Department of Economics, Princeton University, August.
Hall P.A., Soskice D., [2001], Introduction, [w:] Hall P.A., Soskice D. (red.), Varieties of Capitalism. The Institutional Foundations of Comparative Advantage, Oxford University Press, Oxford.
Hay C., [2004], Credibility, Competitiveness and the Business Cycle in „Third Way” Political Economy: A Critical Evaluation of Economic Policy in Britain since 1997, „New Political Economy” nr 1.
Hutton W., [1996], The State We’re In, Vintage, London.
Krugman P., [2000], Can America Stay on Top? , „Journal of Economic Perspectives”, nr 1.
McAdam P., [2003], U.S., Japan and the Euro Area: Comparing Business-Cycle Features, European Central Bank, Working Paper No. 283, November.
Plender J., [2003], Going off the Rails. Global Capitalism and the Crisis of Legitimacy, Wiley, Chi-chester.
Prescott E.C., [2004], Why Do Americans Work So Much More Than Europeans? , „Federal Rese-rve Bank of Minnesota Quarterly Review”, July.
Pryor F.L., [2002], The Future of U.S. Capitalism, Cambridge University Press, Cambridge.
15
Jak pisze Turner, du˝o bardziej odpowiada∏oby mu okreÊlenie „kapitalizm z ludzkà twarzà”, ale zosta∏o ju˝ ono wykorzystane jako tytu∏ znanej ksià˝ki Samuela Brittana.
Andrzej Wojtyna, Alternatywne modele kapitalizmu 23
Rodrik D., [2000], How Far Will International Economic Integration Go? , „Journal of Economic Perspectives”, nr 1.
Thurow L., [1992], Head to Head: The Coming Economic Battle Among Japan, Europe and America, Nicholas Brealey, London.
Turner A., [2002], Just Capital. The Liberal Economy, Pan Macmillan, London.
ALTERNATIVE MODELS OF CAPITALISM S u m m a r y
The article sheds new light on the ongoing debate on the search for an optimal model of capitalism. In the introduction, the author describes the causes behind the increased interest in these problems around the world and their importance for the transformation process. Part one of the article presents the evolution of views over the past decade or so on the advantages and disadvantages of the main models of capitalism.
Part two highlights the external and internal factors that determine the advantages of various models. In particular, the author points to the substantial usefulness of an analytical model proposed by Dani Rodrik for the understanding of the political and economic dilemmas faced by individual countries in the course of globalization. The third part focuses on the presentation of individual models of capitalism proposed by the main participants in the debate. In the context of Poland’s European Union membership, a proposal by Bruno Amable that concentrates on models followed in EU countries (Anglo-Saxon, Social Democratic, Continental and Mediterranean), deserves special attention. In the conclusion, the author mentions some research aspects not discussed in detail in the article and tries to establish what models are likely to prevail in the future.