Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Nieraz by�em got�w wr�ci� i rozejrze�
si�, co przeoczy�em, lecz nie by�o powrotu, bo szli�my dalej. Potem
przystawali�my w nowym miejscu, niekoniecznie odleg�ym od tamtego, lecz
zmieniaj�cym jedynie punkt widzenia, i zn�w mi si� pyta�:
- No, a tu co widzisz? Spokojnie si� rozgl�daj. Nigdzie nam si� nie spieszy.
Wyobra� sobie, �e czekamy tu na kogo�, kto przyjdzie mo�e za godzin� albo w
og�le nie przyjdzie, lecz mamy obowi�zek poczeka� na niego.
Kiedy� udr�czony, �e wi�cej ju� nie widz�, a ruszyli�my w�a�nie dalej, zdoby�em
si� na odwag� i mo�e nawet �ami�c przykazania matki, abym by� pos�uszny,
zwr�ci�em si� do niego prawie natarczywie:
- Pan mi powie, co tam jeszcze by�o, a czego nie widzia�em.
- Nie wiem - odpar� ku mojemu zdumieniu.
Nauczyciel, pomy�la�em, i nie wie. Co� kr�ci. Albo mo�e ze staro�ci ju�
niedowidzi i dlatego wyprowadza mnie na te spacery, abym pilnowa� go jak ten
pies, co prowadzi niedowidz�cych czy ca�kiem ociemnia�ych, zw�aszcza �e upomina�
mnie nieraz:
- Nie odchod� tak daleko. Id� tu bli�ej mnie.
Tylko dlaczego w takim razie nie nosi okular�w? Wszyscy, kt�rzy niedowidz�,
nosz� przecie� okulary. A on czasem w mieszkaniu, gdy chcia� przeczyta�, co tam
napisa�em w zadaniu domowym, zak�ada� okulary.
- Widzisz - powiedzia�, kiedy�my ju� odeszli od tamtego miejsca - tego, co ty
widzisz, nikt inny nie widzi. Cho�by widzia� du�o wi�cej.
Nic z tego nie rozumia�em, lecz dalej ju� nie �mia�em go pyta�, tym bardziej �e
znowu przystan�li�my, a on zastuka�,
270 X
jak to mia� we zwyczaju, kiedy�my przystawali, lask� w bruk i ponownie
us�ysza�em nad sob�, bo wysoki by�, �e musia�em ci�gle w g�r� patrze� na niego:
- No, a tu co widzisz? Nie musisz po kolei, m�w, jak widzisz.
Niekiedy zostawia� mnie samego, �ebym si� rozejrza�, co widz�, i odchodzi� do
jakiego� spotkanego znajomego, kt�ry akurat wita� go ze szczeg�ln� wylewno�ci�:
- O, pan profesor. Powita�, powita�. Jak tam zdrowie pana profesora? Co� dawno
pana profesora nie by�o na mie�cie.
Zreszt� wszyscy, kt�rych napotykali�my w czasie tych naszych spacer�w, witali go
w ten spos�b, wylewnie, z szacunkiem, niekiedy z pokor�, niekt�rzy wr�cz
sp�oszeni, zawstydzeni. A ju� nie by�o takiego, kto by mu si� przynajmniej nie
uk�oni�. Nawet kobiety pierwsze to czyni�y, stare, m�ode, biedne, eleganckie, o
d�oniach jak z wikliny, bo czasem przystawa�y podaj�c mu te d�onie do
uca�owania. I te najstarsze, z laseczkami jak i on, i te jeszcze z kokardami we
w�osach, i te ca�kiem niedoros�e, kt�rych nie m�g� przecie� zna�.
Nie wydawa� si� jednak szcz�liwy, �e go wszyscy tu znaj�, wszyscy mu si�
k�aniaj�, a nawet jakby by� udr�czony tym nieustannym obowi�zkiem pami�ci, o
kt�r� dopomina�y si� wszystkie napotkane twarze, wszystkie te dzie� dobry, panie
profesorze, jak zdrowie, panie profesorze, nie bior�ce pod uwag�, �e przecie�
coraz wi�cej ich, �e za du�o ich jak na jedn� ludzk� pami��, cho�by i
nauczyciela, bo kto wie, czy na pami�� Boga nie by�oby za du�o.
-� Im cz�owiek d�u�ej �yje, tym mniej ludzi zna - wyrzuca� sobie nieraz,
zw�aszcza gdy mu si� kobieta pierwsza uk�oni�a. - Niby twarz znajoma - dodawa�
po chwili namys�u - a nie pozna�em, no, widzisz. Gdyby to m�czyzna, niech tam,
271
wszyscy m�czy�ni s� jak krople wody z tego samego wiadra. Lecz kobiety powinno
si� ka�d� osobno pami�ta�.
W czasie kt�rego� z tych spacer�w, zbaczaj�c w jedn� z maciupkich uliczek,
odga��ziaj�cych si� od Rynku w jego g�rnej cz�ci, zaprowadzi� mnie pan na
zaplecze, gdzie wzg�rze, na kt�rym le�a�o miasto, urywa�o si� nieomal po drugiej
stronie biegn�cej tutaj, r�wnolegle do Rynku, za�mieconej, pe�nej wyrw,
brukowanej kocimi �bami ulicy. Ci�gn�y si� wzd�u� niej, przy samym brzegu tego
urywaj�cego si� wzg�rza, niekt�re jakby zawis�e ju� nad przepa�ci�, niziutkie
domy, a w�a�ciwie rudery, w�r�d kt�rych gdzieniegdzie tylko wystawa� jaki� z
czerwonej ceg�y i na podmur�wce. Reszt� od biedy da�oby si� nazwa� domami.
