Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
A wi�c dla pi nych cel�w, takie regiony, jak Ameryka �aci�ska czy Azja Po�udniowo-Wschodnia, m stanowi� bazy do por�wna�, a dla innych, regiony wewn�trz kraj�w mog� by� por�w walne (prowincje, hrabstwa, miasto - wie�). Takie por�wnania nie musz� by� ogranicz do jednego punktu w czasie. Zwi�zki mi�dzy systemami szkolnymi a polityczno-ekc micznymi w danym kraju mog� by� badane w wybranych okresach w celu zweryfikow; okre�lonych hipotez. I na tej podstawie mo�na by r�wnie� zaj�� si� rozwijaniem ba mi�dzynarodowych;
5. Zbieranie danych. W tym stadium badacz mo�e napotka� zar�wno problemy prakt; ne, jak i metodologiczne. Wiele z praktycznych k�opot�w ma charakter wsp�lny dla w dziedzin, a obejmuje m.in.: trudno�ci zwi�zane z dost�pem do �r�de�, szczeg�lne typy nych oraz formy zbierania; kwestie reprezentatywno�ci oraz ich naukowej warto�ci. 1 kt�re z nich s� specyficzne i wyst�puj� jedynie w badaniach por�wnawczych, a wyni g��wnie z mi�dzynarodowego charakteru bada�. Nak�adaj� si� na nie problemy zwi�za podr�ami zagranicznymi, zamieszkiwaniem w r�nych krajach, problemami j�zyk�w czy te� interpretacj� r�nic kulturowych. Gdy materia� jest zbierany w spos�b po�redni przez badacza, lecz inne osoby, mog� pojawi� si� inne jeszcze trudno�ci: dotarcie do �r i ocena ich naukowej wiarygodno�ci. Z drugiej strony, ograniczenie bada� do danych, V s� dost�pne, jest zbyt zaw�aj�ce. Nie jest r�wnie� bez znaczenia fakt, i� wi�kszo�� b czy w dziedzinie pedagogiki por�wnawczej, a zw�aszcza tych, kt�rzy nauczaj� na rozi Poziomach zaawansowania, wykorzystuje przede wszystkim dost�pny materia�, ponie jedynie niewielka liczba komparatyst�w ma mo�liwo�� (wynikaj�c� z zajmowania o wiedniego stanowiska zawodowego) prowadzenia mi�dzynarodowych bada� cho�by w ] neJ skali.
w?
EkiZ "yCh
F oaaacza, tj. zbierania, prowadzenia ich kartot ZWi�zek z Procesa(tm) bada�. Podobnie jak Holmes, No Pneg� mateda'U ' SelekcJa -lewantnych danych w stosu y Pr�blem metodolog'"ny- Przewiduj� oni, �e wczesne sfo ZaStOSOWanie okre^nej liczby wska�nik�w, prawid�owy wyb�r przJ "r0ZWi�ZyWaniu teS� Pr�blemu. Maj� oni tak�e wdziej�, �e badani � 7 " """^ St�PniU d� r�ZWiazania ****"�" zwi�zanycT
tym samym stworzone zostan� i
�g "^
n 7 P
pr� C� �Pisane zosta^ uproszczone, aby mo�, - P�J?Cie '�--yjno�ci" np musi by� dok�adn
^ definiCJ1 W ^^ ak istnieje te"de
-: samemu w sobie"-Powstaje pytani
^wiadamia�, �e planowana zmiana, wi���c
.-... �au jrwn MI ueiesnycn i �cis�ego re�imu klasowego, mog�aby by, dok�adna' �efin7'"" innOWacyjno�ci w dany(tm) systemie o�wiaty. Wyja�nienie za�o�e� dok�adna definicja poj�� nie s� proste, ani te� proste nie jest przej�cie do w�a�ciwych forf
u. Jakie techniki zastosowa�? Zale�y to g��wnie od konkret od typ�w pomiar�w lub wska�nik�w, na kt�re decydujemj - .^...^j, bada�. W przypadku "innowacji" i "otwarto�ci" poznam badanych kraj�w w skali "otwarto�� - innowacyjno��". Jest ma�o praw' zosta� sklasyfikowany w tym samym porz�dku w pomiarze r�nyct
zej nale�a�oby zmieni� hipotez�. Gdyby zdarzy�,-;~--------
pozytywnej, jak i negatywnej korelacji, wtedy a mog�aby by� przyj�ta lub odrzucona;
ceum na
faktu
kt�ra stwTrza m^
na ^ na
i� �praC0Wali system' kt�ry stanowi�by swego rodzaju pana- ^^ Por�w"aw"ej - w rzeczywisto�ci tworz� oni do- Z TS�Wamem met0d�l0S" nauk spo�ecznych wW Z�Sta�y Wy�6J Podstawione, inne dotycz� I^ ^^ met�d "auk R�cznych. Wzra- e "ie �Pieraj� Si? "a ryg�rZe metodologicznym ani nie
7' ' ECkStem Zdaj4 S�bie Z teg� Spraw^ ^ "metoda'
intuicyjnego wgl�du w badania, spekulatywnych refleksji obser-
w pedagogice por�wnawczej" (1969: 191).
Uwagi ko�cowe
Przedstawienie pogl�d�w teoretyczno-metodologicznych kilku wybitnych przedsta cieli pedagogiki por�wnawczej nie oznacza, �e tylko one sk�adaj� si� na dorobek tej d: dziny studi�w i bada�.
Od po�owy lat pi��dziesi�tych toczy si� szeroka debata na temat cel�w i metod peda giki por�wnawczej, w kt�rej uczestniczy wielu przedstawicieli z r�nych kraj�w �wi; Publikuje si� setki ksi��ek i tysi�ce artyku��w przedstawiaj�cych wyniki bada� oraz s sztuki por�wnawczej (Henry 1973: 231-244).
Przedstawieni w tym studium komparaty�ci reprezentuj� szeroki wachlarz pogl�d�w oretyczno-metodologicznych. Jullien i Rossell� byli przedstawicielami nurtu pozytywisty nego zmierzaj�cego do uniwersalizacji praktyki o�wiatowej; Sadler, Kandel, Hans, Sch ider, Hilker bardziej zbli�yli si� do nurtu humanistycznego, intuicyjnego, szukaj�c opar w badaniach historyczno-filozoficznych; Bereday zapocz�tkowa� badania mi�dzydyscyj narne; Holmes, d���c do stworzenia naukowej metodologii, opracowa� metod� problen w�; King uwa�a� z kolei, �e nie jest wa�na metoda, a problemy badawcze, kt�rych rozw zanie wymaga stosowania r�nych metod, a Noah i Eckstein widzieli mo�liwo�� dalsze rozwoju pedagogiki por�wnawczej w �cis�ym zwi�zku z naukami spo�ecznymi. Podzia� l z natury rzeczy jest uproszczony, poniewa� pogl�dy niekt�rych z wymienionych pokryw; si� cz�ciowo, niemniej jednak pozwala on na przedstawienie pedagogiki por�wnawc; takiej, jaka jest ona obecnie: r�norodna i z�o�ona. Do pedagogiki por�wnawczej trafi; specjali�ci z r�nych dyscyplin szczeg�owych: historycy, filozofowie, ekonomi�ci, socj lodzy, by wymieni� tylko niekt�rych. Jednym bardziej mog� odpowiada� metody Kandt czy Beredaya, innym Holmesa czy Noaha i Ecksteina. B�d� i tacy, kt�rzy opowiedz� si� Kingiem.
Jest r�wnie� w pedagogice por�wnawczej miejsce dla tych, kt�rzy przedk�adaj� pon; inne metody intuicj�, refleksj�, osobisty os�d w poszukiwaniu wiedzy, w zrozumieniu ki tur i system�w o�wiatowych w innych krajach.
