Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.

Oj, matu� mnie skrzyceli, isaja, �ado, ileli!
Piszcza�a zaraz po niej druga, trz�s�c powr�s�em z bylicy, kt�rym, czego zwyczaj, kieck� mia�a �ci�ni�t�:
Oj, ni ja matulina, ni ja tatulowa. Kupalnocka gore, bedem si� lubowa�!
Wiele by�o takich �piewek, nie w ka�dym s�owie Bogu i �wi�tym Pa�skim mi�ych. Wiele te� by�o zabaw, o kt�rych, znaj�c cnoty powaby, lepiej zamilcze�. Rus�awowi wszak�e podoba�y si� te �miechy i igry, gdy� czy to jako w�sogolec by� grzechu nie ca�kiem �wiadom, czy to zauroczy�a go wybranka, kiedy �lepki chabrowe ku niemu zwraca�a. Gdy us�ysza� dzwony na wyspie, po�egna� Tomi��. Zd��y� jeszcze na ostatnie mod�y w ko�ci�ku, ale �mier� ju� sz�a za nim cichcem i szczerzy�a z�by z uciechy, uczt� swoj� w�sz�c.
Nie myli�a si�.
Dziki Spitogniew, us�yszawszy od c�rki wszystkie sekretiora, zebra� noc� ludzi, most podni�s� i z przera�liwym krzykiem zjawi� si� na ostrowiu.
Pali�, pustoszy�, mordowa�. I nikt nie ocala� z chrze�cijan, a pierwszy zgin�� Rus�aw, kt�rego we �nie przebi� w��czni� ihumen. I pomar�a tak�e biedna Tomi�a, rzucaj�c si� do jeziora na wie�� o �mierci ukochanego.
Po domostwach na wyspie zosta�y tylko zgliszcza i dymy.
Po �wi�tyni i dzwonach zosta�a cisza wiekuista.
A po m�odych zosta�a pami�� o ich nieszcz�snym mi�owaniu, kiedy to, �e serca im bi�y mocno, nie zwa�ali, jak podst�pne i krzywochodne z�o bywa.
43
Jak Emerykus, kr�lewicz prawy,
pos�ucha� anio�a
i co za po�ytek chrze�cija�ski
st�d
44
merykus by� kr�lewicz prawy. Coraz to nowym kielichem dobroci i ucieszenia poi� dusz� swego szlachetnego ojca, Stefana, kt�rego Pan B�g szcz�liwie kr�lem w�gierskim nominowa�. Nie ba� si� ten m�odzieniec s�odkiego najmu Chrystusowego i wsz�dy, gdzie si� pojawi�, przyk�adnie promulgowa� chwa�� Bosk�. Nie zna� te� korony pychy, przed kt�r� tak ostrzega� prorok Izajasz, natomiast zawsze by� �wiadom, i� korona kr�lewska, kt�ra mu czo�o kiedy� ozdobi, do inszego ob/iguje go czynienia. Tak post�puj�c, Emerykus otrzyma� obfit� zap�at� nieba, kiedy, ziemskiego �ywota ledwo napocz�wszy, przekroczy� Piotrow� bram�. I on, podobnie jak jego dostojny rodzic, zosta� w��czony do �wi�tego grona, a obu wspania�a cnota, cho� ju� dawno pomarli, dot�d innym drog� �ciele i ku lepszemu prowadzi.
Przypominaj�c madziarskiego kr�lewicza, nie godzi si� wszelako tylko na tym poprzesta�. Nie godzi z tego osobliwszego wzgl�du, �e go�ci� on niegdy� na ziemi polskiej i pami�tnej tu po wiek wiek�w rzeczy dokona�. Roku jednego zjecha� by� oto Emerykus wraz ze �wit� na dw�r Boles�awa Chrobrego, kt�rego c�rk� wzi�� za ma��onk�. Stary kr�l uradowa� si�. Uj�� w ramiona �wi�tego przybysza i wnet go zgo�a przymusi�, by nie pogardzi� przecie na powitanie sporym, po brzegi pe�nym pucharem z�oto-lepnego miodu. Widz�c za� p�ochliwe zawstydzenie u go�cia (nader niepoj�tnego w trunkowaniu) doda�, i� je�liby czu� si� skalany na duszy, tedy on, kr�l lacki, naka�e, by ksi�yk nadworny, kt�ry stra� jakby trzyma w przyleg�ej izbie, spowied� czym pr�dzej im urz�dzi�, sumienia do czysta g�adz�c. Emerykus podzi�kowa� i nieco �mielej zbli�y� naczynie do ust, a gdy pod bacznym wzrokiem Boles�awa, krzywi�c si� i krztusz�c, zdo�a� je opr�ni� do dna, monarcha j�� go mile rozpogadza� wielce roztropnymi przemowami.
_
i
blasku i
i zjawi� si� anio�.
45
�kimi jago ami, trapi�c si�, czy jako last wny oblubieniec nie ci�gnie jakowego� z�a powr�zkiem marno�ci (o czym te� stoi w Izaja-szowej ksi�dze), ale stary kr�l znowu miodu ch�eptn�� i rzek�, i� co �wit wyruszy na �owy, na kt�rych wielkiej kontentacji by dozna�, maj�c obok w�gierskiego rycerzyka, a swego mi�ego zi�cia.
Przyjemnie to by�o s�ucha� m�odzie�cowi.