Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.

Prócz tego dam rozkazy oddziałowi mjr. Skarżyńskiego, żeby
posłał natychmiast, to jest w ciągu d. 6 IV, co tylko będzie można ludzi swoich,
o ile takowi gotowi są do wymarszu.
Bądź co bądź, proszę, błagam w imię najświętszej naszej sprawy i rozkazuję
całą powagę mej władzy, ażebyś Pułkownik, gdybyś dłużej w Szklarach trzymać
się i na posiłki w ludziach czekać nie mógł, z jakąkolwiek siłą, gdziekolwiek rzucił
się w głąb kraju, chociażby dla połączenia się z płk. Cieszkowskim, niż żebyś miał
powtarzać śmiertelny dla naszej sprawy i sławy przykład Langiewicza i Czechowskie-
go cofania się z bronią w ręku do Galicji2.
a_Na miłość Boską i ojczyzny zaklinam raz jeszcze, rób, Pułkownik, co tylko
chcesz i myślisz, tylko nie wracaj z oddziałem do Galicji, bo tego ciosu moralnego
nic nie powetuje_a.
WAP Kr., I. T. 415, rps, oryg. Pieczęć 27.
a_a Dopisek u dołu tą samą ręką.
1 Grekowicz donosił, że wobec przewagi Rosjan nie jest w stanie dotrzymać placu boju ani ruszyć
w głąb Królestwa. Mimo zakazu cofania się do Galicji, Grekowicz — podobno w obawie przed
zasadzką— przekroczył granicę i został aresztowany przez Austriaków. Por. W. T o k a r z ,
„Potyczka
pod Szklarami" w: „Rozprawy i szkice", Warszawa 1959, t. H, s. 540—541.
2 Oddział Czechowskiego wkroczył 15 III 1863 z Galicji w Lubelskie i po stoczeniu 3 potyczek
w dniach 20—21 III wycofał się do Galicji, gdzie został rozbrojony. Por. Z i e l i ń s k i , op. cit.,
s. 85—86.
47
Upoważnienie A. Guttrego do utworzenia Komisji Broni
10IV1863
Komitet Centralny jako Rząd Narodowy
Nr 152. Upoważnia jeneralnego swego pełnomocnika w Księstwie Poznańskim
do utworzenia Komisji Broni dla powstania polskiego, która by się jedynie zakupy-
waniem i transportem tejże zatrudniała.
Komisja ta wezwie bez najmniejszej zwłoki czasu wszystkich ajentów, którzy
się dotychczas czynnością tą zajmowali, zażąda od nich szczegółowych sprawozdań
i rachunków, a w razie uznania nieudolności któregokolwiek z nich udzieli mu na-
tychmiast dymisją i w miejsce jego innego zanominuje.
W razie nagłej potrzeby Komisja użyje pozostałe fundusze w rękach ajentów
stosownie do swego uznania. Fundusze te na wezwanie Komisji ajenci złożyć są obo-
wiązani.
Lista ajentów, wykaz funduszów na ten cel udzielonych i niektóre czynności
tej dotyczące objaśnienia załączają się1.
Natychmiastowe wykonanie niniejszego i złożenie raportu o nastąpionym skutku
RN pełnomocnikowi swemu w Księstwie Poznańskim zaleca pod odpowiedzial-
nością.
B. Pol., Akta Izby Obrachunkowej, vol. 473/5a, k. 14. Oryg., kartka 13x20 cm. Pieczęcie: l, 2, 3»
Adres na odwrocie: Do ob. [zakreślono: Guttrego Aleksandra] pełnomocnika jeneralnego RN
w Księstwie Poznańskim. Dopisek kancelaryjny czerwonym atramentem: 2 do Nr 90 d[ziennika]
I[zby] Obrachunkowej].
1 Załączników brak.
48
RN do A. Guttrego. Krytyczna ocena rachunków J. Ćwierczakiewicza. Instrukcje co do
dostawy broni do poszczególnych województw Królestwa i na Litwę. Zgoda na propo-
zycję przysłania ochotników francuskich oraz zakupu armat. Nakaz zmiany pieczęci.
Odmowa zaciągnięcia lichwiarskiej pożyczki
28IV1863
Komitet Centralny jako Tymczasowy Rząd Narodowy
do komisarza pełnomoc[nego] RN w W. Ks. Poznańskim
Nr 693. Raport komisarza pełnfomocnego] w Ks[ięstwie] P[oznańskim] bez daty
i rozpieczętowany odebrano w d. 26 b. m.
1. Na rozkaz dla p. S.L. udania się do obozu RN przesyła blankiet i redakcję
tego rozkazu pozostawia komisarzowi jako świadomemu całego zajścia1.
2. Raport złożony przez ob. Ćw[ierczakiewicza]2 RN odebrał i oświadcza, że
taki rachunek nic nie objaśnia, że rachunek powinien być szczegółowy, ścisły i wy-
raźny, obejmować powinien: ile od kogo odebrano, co za to kupiono, komu do
transportu powierzono i jaki fundusz pozostał; takiego więc rachunku komisarz
pełnomocny zażądać winien, dopełnienie czego zaleca się.
3. Oświadczyć ob. Ćw[ierczakiewiczowi], że RN płaci tylko długi, do zaciągnię-
cia których ajentów swych wyraźnie upoważnił. Ponieważ zaś ob. Ćw[ierczakiewi-
cza] do zaciągania ich nie upoważnił, zobowiązań jego akceptować nie będzie, tym
bardziej że z rachunków jego domyśleć się nawet nie może, na co fundusze te były
mu potrzebne3.
4. Ob. Ćwfierczakiewiczowi] udzielił RN dymisję, nie przeszkadza to wszakże,
aby kompletne rachunki od niego odebrane zostały. W dalsze zaś stosunki komi[sa]rz
p[ełnomo]cny wchodzić z nim nie będzie.
5. Powtarza się:
a) przez posłańca umyślnego komisarza pełnomocnego odesłano na broń dla
K a l i s k i e g o i M a z o w i e c k i e g o . . . . . . . . . . . rs. 12000
b) na drugi dzień przez okazję pewną na broń dla Ż m u d z i . rs. 30000
wczora j w wekslu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
rs . 15000
Ostatnia ta suma użytą być ma na broń dla Mystkowskiego w Ostrołęckie,
sztuk 150; reszta dla Kaliskiego. Rs. 42000 przeszlemy wkrótce, porobić więc za-
mówienia na broń z przeznaczeniem jej, jak ad a i b.
6. Dla łatwiejszej komunikacji i uniknie nią zabałamucenia utworzoną została
w Krakowie Ajencja Broni, która będzie trudnić się sprowadzaniem broni idącej
przez Austrię. Dostarczać ona będzie broń w Krakowskie i Sandomierskie. Ajentem
jeneralnym ustanowił RN Józefa Kwiatkowskiego, z którym znieść się należy. Na
Płockie, Augustowskie i Żmudź zająć komisarzy Prus Zachodnich i Wschodnich,
a na Kaliskie i Mazowieckie sama Komisja Broni w Poznaniu trudnić się musi.
7. Z Maćkiem4 nie wchodzić w dalsze stosunki o broń.
8. Stremerowi do Katowic posłaliśmy 5000 na broń. Ajent po zabranie jej po-
słany.
9. Projekt sprowadzania broni na Żmudź okrętami, a potem na łodziach, może
być wykonany, jeżeli użyjecie ludzi zdolnych i rozważnych. Projekt to dawniejszy,
porozumieć się w tym względzie w Komisji Prus Wschodnich.