Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Co czwarty nie ma w tej kwest `bionego zdania, a tylko 7,3% uwaa, e ma takie perspektywy. Za glwne czyny braku moliwoci zrobienia kariery ucna tp) - 62,0%,
`cen' w'asnych zdolnoci (talentu, umiej'tno
`graniczenie osigni' przez okolicznoci subiektywne (rodzina, stan zdrowia ;pecyflczno instrumentu, itp.) - 60,0%,
warunki obiektywne (brak mecenatu, pieni'dzy, zainteresowania muzyk, itp.) 30,0%.
Z kolei wrd obiektywnych przyczyn badani wymieniaj n`ist'pujce trudnoci `riery uniemoliwiajce zrobienie kariery lub osigni'cie sukcesu zawodowego ez muzyka instrumentalist' w Polsce: o
brak mecenatu, pieni'dzy na kultur' - 45,1 /o, 38,7o``,
brak dobrych instrumentw i ich wysokie ceny - t``lentu - 29,0%, brak zainteresowania muzyk i warunkw do rozwoju o
z'e wykorzystywanie muzykw i ich umiej'tnoci - 27,4 /o,
o
zly system nauczania - 17`7 /o ( ` o W zwizku z powyszym znaczna cz' respondentw 62 5 /o) uwaa, e rksztalceni w Polsce muzycy maj wi'ksze ni w kraju moliwoci i szanse obienia kariery zawodowej za granic, gdzie:
zarobki s adekwatne do wykonywanej pracy - 60,7%
wyszy jest presti tego zawodu - 30,7%,
wi'ksze jest zainteresowanie muzyk w spo'eczestwie - 12,5% nie ma zawici w rodowisku - 10,7 %,
s sprzyjajce okolicznoci obiektywne (mecenat, dost'pno intrumentw, dobra organizacja pracy, itp.) - 16,0%.
Badani mieli ewne dowiadczenie zwizane z prac w swoim zawodzie za ranic. Pewna ich cz' (27,8%) pracowala poza krajem prze:` jaki czas a "wlasny achunek", a wi'kszo (71,8%) wyst'powala tam ze swoj macierzyst orkiestr.
105
Wiele osb spord tych, ktrc pracowa'y samodzielnie, sp'dzi'o za granic kilka lat (42,8%), a gros co najmnic`j kilka miesi'cy (47,6%). Z kolei znaczna liczba wyjedajcych na gocinne wyst'py by'a za granic (52,1 %),co najmniej kilkanacie razy. To pobyt za granic utwierdzi' badanych w opin o wyszych dochodach i prestiu muzykw na Zachodzie, gdy tam w'anie pracowali lub wyst'powali. Wyjazdy za granic' na wyst'py z orkiestr by'y dla respondentw przede wszystkim rd'em dodatkowych zarobkw (71,1 `/`), okazj do zwiedzenia wiata (51,9%), dla niektrych natomiast rd'em satysfakcji zawodowej (?5,0%) oraz umoliwi'y poznanie innych rodowisk `nuzycznych i kontakt z nimi.
Atrakcyjno "finansowa" wyjazdw zagranicznych oraz brak szans na zrobienie kariery w kraju sprawi'y, e co drugi muzyk myla' o tym, aby wyjecha za granic' i tam przez pewien czas pracowa w swoim zawodzie. Wi'kszo badanych uwaa'a, e nie osign''a powodzenia w swoim zawodzie (47,2"/o), a znaczna grupa (30,6%) nie wypowiada'a si' jednoznacznie na ten temat. Tylko co pity stwierdza', e odnis' sukces zawodowy. J`;szcze gorzej dostrzegali badani swoje perspektywy zawodowe; 67,3% uwaa'o, `: nie ma szans na sukces zawodowy, a tylko nieliczni (7,3%) reprezentowali odmienny punkt widzenia. Osigni'cie powodzenia i zrobienie kariery zawodowej nie by'y tosame dla przewaajcej cz'ci muzykw (70,4%). Sukces zawodowy oraz karier:i zawodowa nie by'y oceniane zbyt wysoko. Tylko dla 31,9% sukces oznacza' s'a``' czy osigni'cie pozycji wirtuoza, natomiast dla niektrych (15,2%) - niezaleno (zarwno w sensie finansowym, jak i w dysponowaniu w'asn osob czy czasem pracy. Wi'kszo satysfakcjonowa'o dobre wykonywanie zawodu (65,2o/`) oraz osigni'cie dobrej pozycji w orkiestrze (15,2o/`). Dla innych sukces wiza' si' z uznaniem ich pracy (22,2%) lub gr w dobrej orkiestrze (15,2%).
Wi'kszoci badanym kariera zawodowa kojarzy'a si', zgodnie z polskim stereotypem, negatywnie jakc` sukces bez pokrycia, efekt wejcia w uk'ady itp. (60,7o/`). Zdaniem innych, k`iriera oznacza'a z`lrobienie duych pieni'dzy (30,5"/`). a dla co czwartego wiza'a `;i' z osigni'ciem wysokiego poziomu artystycznego. Do powszechny jest te pog;ld, e zdobycie uznania i s'awy jest rwnoznaczne ze zrobieniem kariery (58,9o`o).
Tak wi'c s'awa i pienid.`e zazwyczaj kojarz si' ze zrobieniem kariery, a nie z osigni'ciem sukcesu zawoc`.owego. Sukces cz'ciej jest postrzegany w kategoriach zdobycia wysokiego poziomu zawodowego. Tak zdefiniowana kariera i sukces zawodowy - zdaniem respondentw - nie mog'y (przede wszystkim z przyczyn obiektywnych) sta si' udzia.'em wi'kszoci badanych muzykw.
Oczekiwania i aspiracje zawodowe
Jak si' okaza'o sukces zawodowy nie by' udzia'em wi'kszoci badanych oraz niewielu z nich ma je` zcze nadziejg go osign. Nik'e szanse odniesienia sukcesu i zrobienia kariery za wodowej w Polsce widz oni przede wszystkim w tzw. obiektywnych warunkach uprawiania zawodu muzyka w naszym kraju. Mimo to
106
bardzo ielu z nich jest zadowolonych z wybranego przez siebie zawodu i odczuwa satysfakc j' z wykonywanej pracy. Nawet fakt stosunkowo niskiego ``p'acania tego za.wodu iie ma wp'ywu na poziom osiganej satysfakcji. Tylko jedna osoba uzna'a swoje za `obki za odpowiednie do wykonywanej pracy, natomiast poaostali badani st`vierdzi i, e s za niskie (26,4"/o) oraz zdecydowanie za niskie (72,?%). Nie tylko w;ysoko`; zarobkw budzi'a niezadowolenie, ale rwnie ich zrnicowanie w obr'bie or1 iestry zosta'o, przez wi'kszo potraktowane jako niesprawiedliwe: