Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Co czwarty nie ma w tej kwest� `bionego zdania, a tylko 7,3% uwa�a, �e ma takie perspektywy. Za gl�wne czyny braku mo�liwo�ci zrobienia kariery u�cna tp�) - 62,0%,
`cen' w'asnych zdolno�ci (talentu, umiej'tno
`graniczenie osi�gni'� przez okoliczno�ci subiektywne (rodzina, stan zdrowia ;pecyflczno�� instrumentu, itp.) - 60,0%,
warunki obiektywne (brak mecenatu, pieni'dzy, zainteresowania muzyk�, itp.) 30,0%.
Z kolei w�r�d obiektywnych przyczyn badani wymieniaj� n`ist'puj�ce trudno�ci `riery uniemo�liwiaj�ce zrobienie kariery lub osi�gni'cie sukcesu zawodowego ez muzyka instrumentalist' w Polsce: o
brak mecenatu, pieni'dzy na kultur' - 45,1 /o, 38,7o``,
brak dobrych instrument�w i ich wysokie ceny - t``lentu - 29,0%, brak zainteresowania muzyk� i warunk�w do rozwoju o
z'e wykorzystywanie muzyk�w i ich umiej'tno�ci - 27,4 /o,
o
zly system nauczania - 17`7 /o� ( ` o W zwi�zku z powy�szym znaczna cz'�� respondent�w 62 5 /o) uwa�a, �e rksztalceni w Polsce muzycy maj� wi'ksze ni� w kraju mo�liwo�ci i szanse obienia kariery zawodowej za granic�, gdzie:
zarobki s� adekwatne do wykonywanej pracy - 60,7%
wy�szy jest presti� tego zawodu - 30,7%,
wi'ksze jest zainteresowanie muzyk� w spo'ecze�stwie - 12,5% nie ma zawi�ci w �rodowisku - 10,7 %,
s� sprzyjaj�ce okoliczno�ci obiektywne (mecenat, dost'pno�� intrument�w, dobra organizacja pracy, itp.) - 16,0%.
Badani mieli ewne do�wiadczenie zwi�zane z prac� w swoim zawodzie za ranic�. Pewna ich cz'�� (27,8%) pracowala poza krajem prze:` jaki� czas� a "wlasny achunek", a wi'kszo�� (71,8%) wyst'powala tam ze swoj� macierzyst orkiestr�.
105
Wiele os�b spo�r�d tych, kt�rc pracowa'y samodzielnie, sp'dzi'o za granic� kilka lat (42,8%), a gros co najmnic`j kilka miesi'cy (47,6%). Z kolei znaczna liczba wyje�d�aj�cych na go�cinne wyst'py by'a za granic� (52,1 %),co najmniej kilkana�cie razy. To pobyt za granic� utwierdzi' badanych w opin� o wy�szych dochodach i presti�u muzyk�w na Zachodzie, gdy� tam w'a�nie pracowali lub wyst'powali. Wyjazdy za granic' na wyst'py z orkiestr� by'y dla respondent�w przede wszystkim �r�d'em dodatkowych zarobk�w (71,1 `/`), okazj� do zwiedzenia �wiata (51,9%), dla niekt�rych natomiast �r�d'em satysfakcji zawodowej (?5,0%) oraz umo�liwi'y poznanie innych �rodowisk `nuzycznych i kontakt z nimi.
Atrakcyjno�� "finansowa" wyjazd�w zagranicznych oraz brak szans na zrobienie kariery w kraju sprawi'y, �e co drugi muzyk my�la' o tym, aby wyjecha� za granic' i tam przez pewien czas pracowa� w swoim zawodzie. Wi'kszo�� badanych uwa�a'a, �e nie osi�gn''a powodzenia w swoim zawodzie (47,2"/o), a znaczna grupa (30,6%) nie wypowiada'a si' jednoznacznie na ten temat. Tylko co pi�ty stwierdza', �e odni�s' sukces zawodowy. J`;szcze gorzej dostrzegali badani swoje perspektywy zawodowe; 67,3% uwa�a'o, �`: nie ma szans na sukces zawodowy, a tylko nieliczni (7,3%) reprezentowali odmienny punkt widzenia. Osi�gni'cie powodzenia i zrobienie kariery zawodowej nie by'y to�same dla przewa�aj�cej cz'�ci muzyk�w (70,4%). Sukces zawodowy oraz karier:i zawodowa nie by'y oceniane zbyt wysoko. Tylko dla 31,9% sukces oznacza' s'a``' czy osi�gni'cie pozycji wirtuoza, natomiast dla niekt�rych (15,2%) - niezale�no�� (zar�wno w sensie finansowym, jak i w dysponowaniu w'asn� osob� czy czasem pracy. Wi'kszo�� satysfakcjonowa'o dobre wykonywanie zawodu (65,2o/`) oraz osi�gni'cie dobrej pozycji w orkiestrze (15,2o/`). Dla innych sukces wi�za' si' z uznaniem ich pracy (22,2%) lub gr� w dobrej orkiestrze (15,2%).
Wi'kszo�ci badanym kariera zawodowa kojarzy'a si', zgodnie z polskim stereotypem, negatywnie jakc` sukces bez pokrycia, efekt wej�cia w uk'ady itp. (60,7o/`). Zdaniem innych, k`iriera oznacza'a z`lrobienie du�ych pieni'dzy (30,5"/`). a dla co czwartego wi�za'a `;i' z osi�gni'ciem wysokiego poziomu artystycznego. Do�� powszechny jest te� pog;l�d, �e zdobycie uznania i s'awy jest r�wnoznaczne ze zrobieniem kariery (58,9o`o).
Tak wi'c s'awa i pieni�d.`e zazwyczaj kojarz� si' ze zrobieniem kariery, a nie z osi�gni'ciem sukcesu zawoc`.owego. Sukces cz'�ciej jest postrzegany w kategoriach zdobycia wysokiego poziomu zawodowego. Tak zdefiniowana kariera i sukces zawodowy - zdaniem respondent�w - nie mog'y (przede wszystkim z przyczyn obiektywnych) sta� si' udzia.'em wi'kszo�ci badanych muzyk�w.
Oczekiwania i aspiracje zawodowe
Jak si' okaza'o sukces zawodowy nie by' udzia'em wi'kszo�ci badanych oraz niewielu z nich ma je` zcze nadziejg go osi�gn��. Nik'e szanse odniesienia sukcesu i zrobienia kariery za wodowej w Polsce widz� oni przede wszystkim w tzw. obiektywnych warunkach uprawiania zawodu muzyka w naszym kraju. Mimo to
106
bardzo ielu z nich jest zadowolonych z wybranego przez siebie zawodu i odczuwa satysfakc j' z wykonywanej pracy. Nawet fakt stosunkowo niskiego ``p'acania tego za.wodu iie ma wp'ywu na poziom osi�ganej satysfakcji. Tylko jedna osoba uzna'a swoje za `obki za odpowiednie do wykonywanej pracy, natomiast poaostali badani st`vierdzi i, �e s� za niskie (26,4"/o) oraz zdecydowanie za niskie (72,?%). Nie tylko w;ysoko�`; zarobk�w budzi'a niezadowolenie, ale r�wnie� ich zr�nicowanie w obr'bie or1 iestry zosta'o, przez wi'kszo�� potraktowane jako niesprawiedliwe: