X

Strona startowa Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.Ingtar, lord Ingtar z Dynastii Shinowa (IHNG-tahr, shih­NOH-wah): Wojownik rodem z Shienaru, poznany w Fal Dara...Rozbicie rozm�w chorwacko-w�gierskich w 1866 r...wzrokuDźwięk fletu obudził jeszcze jedno wspomnienie...UÂżytkownik tego konta nie moÂże odwiedzaĂŚ witryn sieci Web nale¿¹cych do zaznaczonych kategorii Pozwala...Cesar Franek40wyzyskanie niskich rejestrówNie schowałem jednak broni...kapitału zagranicznego w formie inwestycji bezpośrednich...RozdziaC 6 Internet 92 Rysunek 8...W końcu zdjęła pokrowiec z krzeseł madame de Pompadour, wysunęła jedno i siadła, żeby zebrać myśli...
 

Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.

W swoich licznych nowelach i powie�ciach (Rodzina Vin�ici�w) przedstawia� Dalmacj� w okresie wczesnego kapitalizmu. Z malarskim wyczuciem szkicowa� pi�kno rodzinnej Dalmacji i z sympati� i artyzmem portretowa� starych, patriarchalnych ch�op�w. By� wielkim artyst�, pisa� pi�knym j�zykiem ludowym.
Z Dalmacji pochodzi� tak�e Ivo Vojnovi� (1857�1929), potomek ksi���cej rodziny z Dubrownika. Jego tw�rczo�� literacka przypada�a raczej na lata przed pierwsz� wojn� �wiatow�. Z tego okresu pochodzi jego najg�o�niejsza sztuka Dubrova�ka trilogia (Trylogia dubrownicka), kt�rej tematem jest upadek dawnego, patrycjuszowskiego Dubrownika. Vojnovi� przez d�u�szy czas uchodzi� za najwybitniejszego dramaturga jugos�owia�skiego.
Z prze�omu XIX i XX w. pochodzi tw�rczo�� literacka Antuna Gustava Matosa (1873�1914), nowelisty i eseisty chorwackiego. Jego wielk� zas�ug� by�o przybli�enie literatury europejskiej rodzimej tw�rczo�ci. Z tych wzgl�d�w uwa�any by� za nauczyciela nie tylko w dziedzienie literatury, ale tak�e w sprawach narodowych. Nie tyle nowele, ile eseje i dzie�a krytyczno-literackie uczyni�y z niego jednego z najwybitniejszych pisarzy chorwackich.
Popularyzatorem literatury obcej, a szczeg�lnie w�oskiej, by� tak�e Vladimir Nazor (1876�1949), p�odny, wszechstronny pisarz, r�wnie� rodem z Dalmacji. Jego tw�rczo�� wywar�a silny wp�yw na nast�pn� generacj� pisarzy. Tworzy� jeszcze po drugiej wojnie �wiatowej (Wiersze partyzanckie, Legenda o towarzyszu Tito i inne).
W S�owenii modernizm mia� sw�j specyficzny charakter, wyr�s� bowiem na pod�o�u walki mi�dzy katolikami a libera�ami, odcinaj�c si� od jednych i drugich. Wybitn� rol� w organizacji moderny s�owe�skiej odegrali dwaj krytycy i historycy literatury s�owe�skiej w uniwersytecie lubla�skim: Ivan Priatelj i France Kidri�, pierwszy wyk�ada� literatur� nowo�ytn�, drugi zajmowa� si� starszymi okresami. Do najwybitniejszych pisarzy tego okresu zaliczy� nale�y Ivana Cankara (1876� 1918) i Otona �upan�icia (1878-1949).
Ivan Cankar zacz�� od wierszy (Erotika), ale wkr�tce przeszed� na proz�.
476
Pisa� nowele, dramaty, powie�ci, cho� wzorowa� si� na dawnej literaturze s�owe�skiej (Levstik), stworzy� w�asny �cankarowski" styl. Po Pre�erenie by� najwybitniejszym s�owe�skim mistrzem s�owa. Przedstawia� �ycie ludzi prostych, pisa� o nich z mi�o�ci� i sympati�. By� dekadentem, symbolist�, lecz przede wszystkim lirykiem, poet� serca. Z jego powie�ci na szczeg�ln� uwag� zas�uguj�: Tujci (Cudzoziemcy), Na klancu (W w�wozie) i Martin Ka�ur. Jego tw�rczo�� wywar�a nie tylko wielki wp�yw na dalszy rozw�j literatury s�owe�skiej, ale tak�e i na rozw�j �ycia narodowego, stanowi�a pomost mi�dzy dawnem i nowem.
Oton �upan�i� by� przede wszystkim poet�, cho� pr�bowa� tak�e pisa� dramaty. Zaczai sw� tw�rczo�� przed pierwsz� wojn� �wiatow�, sko�czy� po drugiej wojnie. Jego poezje towarzyszy�y dwom generacjom s�owe�skim w ich walce o cele narodowe. By� poet� narodowym w najpe�niejszym tego s�owa znaczeniu. Poezj� s�owe�sk� wni�s� na wysokie szczyty artystyczne.
Pod koniec lat dwudziestych w literaturze jugos�owia�skiej zasz�y do�� gruntowne zmiany. Has�a modernistyczne przesta�y by� atrakcyjne w nowej rzeczywisto�ci spo�ecznej i politycznej. Moderni�ci spe�nili swoj� rol�, podnie�li literatur� narodow� na wysoki poziom artystyczny i przybli�yli j� do Europy. To jednak ju� nie wystarcza�o. Pisarze nie mogli nie w��czy� si� w nurt spraw narodowych, kt�re wyros�y wraz ze zjednoczeniem wszystkich narod�w jugos�owia�skich w jednej wsp�lnej pa�stwowo�ci. Zasada ,,l'art pour l�art", tak istotna dla modernist�w, stawa�a si� w nowej rzeczywisto�ci anachronizmem, spo�ecze�stwo oczekiwa�o od w�asnej literatury innych tre�ci, bardziej odpowiadaj�cych konkretnym potrzebom chwili.
Wyrazem nowych pr�d�w by�a ca�a plejada nowych czasopism kulturalnych, o�rodk�w, w kt�rych �ciera�o si� stare z nowym, konserwatywne z post�powym, kosmopolityczne z narodowym. Wystarczy tu poda� tytu�y tych czasopism, aby uprzytomni� sobie, jak ogromne o�ywienie w dziedzinie kultury wnios�a nowa, z tak wielkim trudem osi�gni�ta wsp�lna pa�stwowo�� jugos�owia�ska. Oto one: w Belgradzie obok dawnego �Srpskiego knji�evniego glasnika" zacz�y si� ukazywa�: �Raskrsnica", �Misao", Svedo�anstva", ,.�ivot i rad", ,.Nasa stvarnost", �Umetnost i kritika"; w Zagrzebiu obok zas�u�onego z poprzedniego okresu �Savremenika" nowe: �Hrvatska revija", �Plamen", �Knji�evna republika", �Knji�evnik", �Juris", �Literatura", �Savremena stvarnost", �Kultura", �Izraz"; w Lublanie obok dawnych �Ljubljanski zvon" i �Dom in svet" nowe: �Trije labodje", �Mladina", �Kri� na gori", �Kritika", �Knji�evnost", �Svobodnost", �Modra ptica", �Dejanje" (Antun Barac).
R�norodno�� czasopism kulturalnych i literackich �wiadczy te� o r�norodno�ci dr�g poszukiwania. Nie zawsze sprawy spo�eczne i stosunek do nich by�y przyczyn� zr�nicowania w literaturze jugos�owia�skiej tego okresu. Ju� moderni�ci zwi�zali silnie tw�rczo�� literack� Jugos�owian z pr�dami europejskimi, tak te� i teraz modne na Zachodzie kierunki literackie dadz� si� prze�ledzi� w literaturze
477
serbskiej, chorwackiej i s�owe�skiej. I tak, surrealizm przenikn�� wyra�nie do literatury serbskiej, ekspresjonizm natomiast do literatury chorwackiej i s�owe�skiej. Naturalnie, by�y to raczej wp�ywy formalne, bo w rzeczywisto�ci literatura ta zachowa�a sw�j w�asny koloryt i rodzimy charakter. Niekt�rzy pisarze wracali do form czystego realizmu.
Nadal podobnie jak w szczytowym okresie rozkwitu modernizmu poeci wp�ywali na o�ywienie literackiego �ycia. W literaturze serbskiej b�d� to: Desanka Maksimovi�, Bo�idar Kova�evi�, Dusan Vasiljev i inni, w literaturze chorwackiej: Slavko Batu�i�, Antun Branko Simi�, Tin Ujevi�, Vladimir Kova�i� i inni. w literaturze s�owe�skiej: Alojz Gradnik, Sre�ko Kosovel, Anton Vodnik, Igo Gruden, Pavel Golia i inni.
Jednak�e wsp�czesna literatura jugos�owia�ska to przede wszystkim proza, kt�ra w tw�rczo�ci Serba Ivo Andricia. Chorwata Miroslava Krle�y i S�owe�ca Pre�ihova Voranca osi�gn�a �wiatowy poziom.

 

Drogi użytkowniku!

W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.

Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.

 Tak, zgadzam się na nadanie mi "cookie" i korzystanie z danych przez Administratora Serwisu i jego partnerów w celu dopasowania treści do moich potrzeb. Przeczytałem(am) Politykę prywatności. Rozumiem ją i akceptuję.

 Tak, zgadzam się na przetwarzanie moich danych osobowych przez Administratora Serwisu i jego partnerów w celu personalizowania wyświetlanych mi reklam i dostosowania do mnie prezentowanych treści marketingowych. Przeczytałem(am) Politykę prywatności. Rozumiem ją i akceptuję.

Wyrażenie powyższych zgód jest dobrowolne i możesz je w dowolnym momencie wycofać poprzez opcję: "Twoje zgody", dostępnej w prawym, dolnym rogu strony lub poprzez usunięcie "cookies" w swojej przeglądarce dla powyżej strony, z tym, że wycofanie zgody nie będzie miało wpływu na zgodność z prawem przetwarzania na podstawie zgody, przed jej wycofaniem.