Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.

Dopiero w połowie marca nastąpiło ocieplenie. Słońce zaczęło mocniej przygrzewać, z rynien zwisały długie sople, a na chodnikach resztki śniegu mieszały się z rozmarzającym błotem, tworząc coraz większe kałuże.
Zezwolono wtedy dzieciom dłużej przebywać na podwórku.
Początkowo najbardziej zaciekawiał nas gołębnik i panujące w nim obyczaje. ■
Słuchaliśmy gruchania i z największym zainteresowaniem obserwowaliśmy łapanie
„obcych". Ale po kilku dniach
mieliśmy już dosyć gołębi, coraz częściej stawaliśmy niedaleko bramy, patrząc w głąb ulicy Stalowej. Przyglądaliśmy się sąsiednim domom, dachom i balkonom. Dziwił nas dym
płynący z wysokich kominów fabrycznych, nasłuchiwaliśmy dalekich gwizdów parowo- I zów, a oddalając się coraz śmielej od naszego podwórka, wędrowa- I liśmy po ulicy, ciągle w pobliżu domu, wyszukując rówieśników I z najbliższego sąsiedztwa. Przyglądaliśmy się im z ciekawością, za- I gadując i prowadząc zwykłe dziecięce rozmowy. Doczekaliśmy się I dnia, w którym zginęły resztki śniegu, wiatr wysuszył ziemię i na I wielkiej łące rozciągającej się tuż za Radą i domem Garbarczyka, I na końcu Stalowej, pojawiła się delikatna, świeża zieleń, a wśród I niej — masa żółtych kwiatów podbiału.
To już naprawdę była wiosna.
Z każdym dniem coraz dłużej byliśmy na dworze. Ganialiśmy I się po łące, bawiąc się w różne odmiany berka albo po prostu ga- I piliśmy się na otaczający nas świat, na ruiny fabryk i dalekie drze- I wa Helenowa, zapominając już na dobre o domku w Świdrze.
Alinka i Genek stali się naszymi nierozłącznymi towarzyszami I spacerów, zabaw i długich rozmów, wypełnionych najczęściej zmyślonymi opowiadaniami o jedzeniu. Różne posiłki i potrawy, smaczne chrupiące bułeczki, ciastka, kiełbasy — to były najczęstsze tematy.
Zaraz po śniadaniu spotykaliśmy się na podwórku, pod oknami Alinki, a wieczorem,
wzywani przez matkę do domu, z coraz więk- I szym żalem rozstawaliśmy się na klatce schodowej, pod drzwiami I do naszych mieszkań.
W kilka tygodni po świętach wielkanocnych, pod koniec kwiet- I nia, na podwórka i na ulicę Stalową wyszły bosonogie dzieci, przy- I zwyczajając się- powoli do chodzenia i — co było znacznie trudniej- I sze t— do biegania bez butów.
W tamtych latach jezdnia na Stalowej, tak jak wszystkie dróżki I i ścieżki w okolicy, nie miała kaleczących stopy zanieczyszczeń. Był to ubity czarnoziem albo delikatny piasek, bez kawałków szkła i bez I odpadków metali. Dzieci mogły nagrzewać stopy w coraz cieplej- I szym piasku, a po wiosennych deszczach, gdy ulicę pokrywała gruba warstwa błota,
wytrwale wyrabialiśmy gęstą maź, która przeciskała się pomiędzy palcami i wysychała, tworząc twardą skorupę na stopach i łydkach. Wzywani wieczorem do domu, z wielkim trudem I zmywaliśmy w pobliżu podwórkowej studni wysuszone błoto, aby
pokazać Matce możliwie najczystsze nogi. Przez kilka powojennych lat od wczesnej wiosny aż do jesieni prawie wszystkie dzieci ze Sta- lowej chodziły boso. Tylko w niedzielę, idąc z rodzicami do kościoła, wkładały za duże, kupowane na wyrost, czarne sznurowane kar masze, z cholewką zakrywającą kostki u nóg.
Tamta wiosna na długo pozostała w naszej pamięci.
Dwa razy dziennie ożywiała się nasza ulica. Przed otwartymi oknami, w których stały zaciekawione kobiety, maszerował czwór? kami, z głośnym śpiewaniem, oddział młodych mężczyzn. Ubrani byli rozmaicie — każdy inaczej — w wojskowe przefarbowane blu- i zy niemieckie lub rosyjskie, w różne swetry domowej roboty lub w stare marynarki. Jednakowe mieli tylko szerokie skórzane pasy, I zaciśnięte mocno na brzuchu, i czapki rogatywki z orzełkiem. Dla nas najważniejsze było to, że wszyscy nosili karabiny. Maszerowali środkiem jezdni, głośno śpiewając i spoglądając — to na twarze kobiet wyglądających z okien, to na kamienie leżące na jezdni, aby nie potknąć się na którymś. Szli do zniszczonej fabryki terakoty. Z dużych zakładów, w których przed wojną pracowało wielu mieszkańców
Stalowej, zostały tylko ruiny i wysokie sterty gruzu. Od czasów zniszczenia zdążyły już wyrosnąć wysokie brzózki. Dziedziniec fabryczny porastała bujna trawa. Na środku stał
wysoki komin, ścięty u szczytu celnym strzałem artyleryjskim, a obok groziły zawaleniem gołe ściany dwupiętrowego budynku z wypalonymi stropami i oknami. Z hal fabrycznych pozostała wysoka sterta gruzu, cegieł i pogiętych stalowych belek. Dookoła widać było głębokie wyrwy i leje po artyleryjskich pociskach oraz liczne ślady kul na ścianach budynków. Wszędzie walały się porozrzucane formy do produkcji talerzy i skorupy
porozbijanych wyrobów z terakoty. Z solidnego ogrodzenia pozostało niewiele, na ocalały kawałek muru wdrapywała się gromada zaciekawionych dzieciaków.
Maszerujący Stalową oddział zatrzymywał się na placyku pośród ruin. Był to dawny
dziedziniec fabryczny, porosły bujną trawą, łopianami i pokrzywami.