Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
wprowadzała dalsze poważne zmiany ustrojowe we Francji.
Powstał dwuizbowy parlament i kolektywny rząd, jako 5-osobowy Dyrektoriat, który w nowym układzie władzy spełniał najważniejszą rolę. Sprowadzała się ona głównie do utrzymywanie równowagi między radykalnymi ruchami ludowymi, aspiracjami arystokracji i szlachty, wreszcie interesami bogacącej się burżuazji mieszczańskiej. Dyrektoriat funkcjonował przez cztery lata. W międzyczasie ustały działania wojenne na granicach Francji i 5 kwietnia 1795 r. zawarty został pokój francusko-pruski w Bazylei, w którym Prusy uznały Republikę Francji i jej granice na Renie. Prusy od dłuższego już czasu “nie miały głowy” do wojny z Francją, zajęte rozbiorami Polski, gdzie dużo więcej miały do zyskania. Po miesiącu zawarty został w Hadze pokój z Holandią, przyznający Francji część Flandrii. Natomiast w pokoju z Hiszpanią Francja uzyskała połowę wyspy San Domingo (Haiti). Z wielkiej koalicji antyfrancuskiej ostała się więc wtedy już tylko W. Brytania i Austria.
W celu zmuszenia Austrii do pokoju, Dyrektoriat zaplanował atak na jej stolicę, Wiedeń. Ofensywa ta zakończyła się niepowodzeniem, lecz w zamian Francuzi odnieśli wielkie zwycięstwa nad wojskami austriackimi w północnych Włoszech. Zwycięstwa te były zasługą młodego, ambitnego dowódcy armii francuskiej w Italii, generała Napoleona Bonapartego. Jako kapitan artylerii wsławił się on w 1793 r.
zdobyciem twierdzy w Tuluzie, co przyniosło mu awans na generała. Dbał o podległe mu wojska, stosował
własne nieszablonowe metody i strategię walki, decydował też samodzielnie o politycznym kształcie zajmowanych terytoriów. W Mediolanie utworzył Republikę Lombardzką, w Genui - Liguryjską, w Mantui -
Cispadańską, uzależniając je wszystkie od Francji. Obalił natomiast Republikę Wenecką, by w pokoju francusko-austriackim z 17 października 1797 r. w Campo Formio przehandlować ją Austrii za habsburskie Niderlandy (Belgię) i uznanie francuskiej granicy na Renie. Potem Francuzi wygnali jeszcze z Rzymu swego zajadłego wroga, papieża Piusa VI, tworząc w miejsce papieskiego państwa Republikę Rzymu, a następnie w miejsce kantonów szwajcarskich utworzyli Republikę Helwecką.
Natomiast by zmusić Wielką Brytanię do zakończenia wojny, Napoleon Bonaparte zaproponował
podbicie Egiptu, gdzie prowadziła ona wiele interesów i miała duże wpływy, rywalizując skutecznie w tej mierze z Francją. Wyprawa egipska doszła do skutku w maju 1798 r. Wzięło w niej udział 38 tysięcy marynarzy i żołnierzy oraz 175 uczonych i artystów, którzy mieli badać kulturę i historię Egiptu. Po sukcesach, sprowadzających się do zajęcia Malty i Dolnego Egiptu, z Aleksandrią i Kairem, wojska ekspedycyjne spotykały same niepowodzenia: upiorny klimat, choroby tropikalne, zniszczenie floty francuskiej przez eskadrę angielskich okrętów adm. Nelsona pod Nabukirem u wybrzeży Egiptu, powstanie 159
ludności w Kairze, ingerencja wojsk tureckich, zajęcie Malty przez Anglików. Ostatecznie Francuzi zmuszeni zostali przez siły turecko-angielskie do kapitulacji w 1801 r. Ekspedycja egipska Napoleona udała się więc tylko w swej części naukowo-badawczej. Między innymi znalezienie wówczas w czasie wykopalisk tzw. “kamienia z Rosetty”, to jest płyty z wyrytymi napisami greckimi i hieroglificznymi, pozwoliło na odczytanie w 1822 r. hieroglifów egipskich.
Podboje francuskie nie podobały się również Rosji, gdzie, po śmierci Katarzyny II, rządził car Paweł I, zawzięty wróg rewolucji francuskiej. To też w grudniu 1798 r. powstała nowa, druga koalicja antyfrancuska z udziałem: Anglii, Rosji, Turcji, Austrii, Szwecji, Portugalii, Neapolu i państw niemieckich, lecz bez Prus.
Nowa wojna rozpoczęła się od desantu rosyjskich wojsk w południowych Włoszech i ataku wojsk Suworowa na północną Italię. Mieli je wspomagać Austriacy, ale unikali starcia z Francuzami, pozostawiając przyjemność walki Rosjanom. Ci odnieśli kilka zwycięstw i zajęli Mediolan i prawie całą Italię, lecz utknęli w trudnym, górzystym terenie Szwajcarii. Ostatecznie Suworow z trudem wyprowadził swą armię przez Alpy nad Ren. Podobnie działo się w 1799 r. podczas desantu angielsko-rosyjskiego w Holandii, gdzie Anglicy chcieli walczyć jedynie rękami Rosjan. W tej sytuacji car Paweł I, wściekły na wiarołomnych sojuszników, wycofał swe wojska do Rosji.
W tym czasie Bonaparte, zostawiwszy swoją armię ekspedycyjną w Egipcie, powrócił do Paryża, oddając się do dyspozycji Dyrektoriatu. W dniu 8 listopada 1799 r. został dowódcą wojskowym Paryża. Zaś następnego dnia dokonał, przy pomocy swych grenadierów, zamachu stanu. Dyrektoriat został rozwiązany, a władzę we Francji przejęło trzech konsulów, jednym z nich był Napoleon Bonaparte. O dwóch za dużo, więc już w grudniu spowodował on uchwalenie zmian w konstytucji, w wyniku których demokratyczna władza republikańska zastąpiona została na okres dziesięciu lat przez wojskową dyktaturę Napoleona jako pierwszego konsula. Później, po kilku latach, kolejna nowelizacja prawna przyznała mu tę funkcję, w drodze plebiscytu, dożywotnio.
Imperium Osmańskie (1699-1798)