Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
\par
\par Dopiero w wieku XX dosz\'b3o do prawdziwego przewrotu w inter-
\par pretacji dzi\'eaki dwu wydarzeniom. Pierwszym by\'b3y szeroko rozwini\'eate
\par badania \'bfywej jeszcze ustnej tw\'f3rczo\'9cci epickiej lud\'f3w wsp\'f3\'b3czesnych,
\par g\'b3\'f3wnie serbskiej poezji bohaterskiej, zapocz\'b9tkowane przez Matij\'ea
\par Murk\'ea w latach 1913 i 1915, a rozszerzone i wprowadzone w pe\'b3ni do
\par nauki \'9cwiatowej przez Milmana Parry'ego (badania w latach
\par 1933-1935) i Alberta B. Lorda (lata 1937 oraz 1950 i 1951). Drugim
\par - wielkie osi\'b9gni\'eacie ostatniego p\'f3\'b3wiecza, odczytanie w roku 1952
\par tzw. pisma linearnego B, u\'bfywanego na Krecie, w Mykenach i w in-
\par nych o\'9crodkach Grecji l\'b9dowej w po\'b3owie drugiego tysi\'b9clecia przed
\par
\par Chr.
\par
\par Odczyta\'b3 to pismo genialny m\'b3ody architekt, Michael Yentris
\par
\par (1922-1956), wspomagany przez filologa Johna Chadwicka (ur. 1920).
\par Okaza\'b3o si\'ea, \'bfe spisane tym pismem teksty s\'b9 greckie. Je\'bfeli wzi\'b9\'e6 pod
\par uwag\'ea, \'bfe p\'f3\'9fniejszy historyczny alfabet grecki, adaptowany z pisma
\par Fenicjan, powsta\'b3 najpewniej oko\'b3o 900 przed Chr., a najstarsze
\par zabytki tego \'84nowego" pisma posiadamy dopiero z drugiej po\'b3owy
\par VIII wieku przed Chr., je\'9cli r\'f3wnocze\'9cnie stwierdzi\'e6, \'bfe najcz\'ea\'9cciej
\par przyjmowana tradycyjna data upadku Troi - to rok 1184/1183,
\par znaczy to, \'bfe j\'eazyk glinianych tabliczek minojskich w pi\'9cmie linear-
\par nym B przenosi nas w czasy greczyzny bardzo starej, wcze\'9cniejszej od
\par j\'eazyka Homera i wszystkiego, co\'9cmy dot\'b9d z dziej\'f3w greki znali.
\par
\par Natomiast zawarto\'9c\'e6 tabliczek rozczarowuje literaturoznawc\'f3w,
\par przynajmniej cz\'ea\'9cciowo. To tylko \'84buchalteria" - wykazy magazyno-
\par we, spisy os\'f3b i przedmiot\'f3w, dokumentacja maj\'b9tku w\'b3adc\'f3w i \'9cwi\'b9-
\par ty\'f1, z rzadka tylko rozwini\'eata w najprostsze zdanie - s\'b3owem nic
\par z literatury. Historycy wyci\'b9gaj\'b9 z tych zapis\'f3w cenne wnioski,
\par przydatne p\'f3\'9fniej i dla literatury; przegl\'b9da z obrazu tych tekst\'f3w
\par
\par 18
\par
\par wysoko zorganizowane spo\'b3ecze\'f1stwo, zbli\'bfone do wsp\'f3\'b3czesnych mu
\par monarchii orientalnych, bardziej rozwini\'eate ni\'bf w kilkaset lat p\'f3\'9fniej
\par pa\'f1stwa greckie ,,ciemnych wiek\'f3w". Wyst\'eapuj\'b9 w tekstach r\'f3wnie\'bf
\par imiona, te same, jakie znamy z greckiego mitu i legendy, ale to
\par i wszystko.
\par
\par Mo\'bfe zreszt\'b9 nie ca\'b3kiem. Jak badacze XIX i XX wieku w teks-
\par tach zapisanych przez inne ludy odszukiwali wzmianki np. o Acha-
\par jach (Akhijawa) i nawet imiona greckie, tak te mityczne imiona
\par znamy z przekazu klasycznego, ale co do epoki minojskiej nie wiado-
\par mo, czy s\'b9 to imiona b\'f3stw, w\'b3adc\'f3w, czy te\'bf zwyk\'b3ych ludzi.
\par W ka\'bfdym razie przybli\'bfa to ju\'bf nas do mit\'f3w, kt\'f3re le\'bf\'b9 u podstaw
\par najdawniejszej literatury i kt\'f3re sple\'9c\'e6 si\'ea maj\'b9 trwale z greckim
\par pi\'9cmiennictwem.
\par
\par Mity to sta\'b3e, wielkie kr\'eagi opowie\'9cci wys\'b3awiaj\'b9cych - cho\'e6 to
\par okre\'9clenie mo\'bfe nie zawsze w\'b3a\'9cciwe - wielkich przodk\'f3w szczep\'f3w
\par i plemion, za\'b3o\'bfycieli gmin i miast, tw\'f3rc\'f3w cywilizacji, a czasem
\par tylko bohater\'f3w przedziwnych, cudownych wydarze\'f1. Nale\'bf\'b9 tutaj
\par albo wspomniane ju\'bf historie dalekich wypraw, jak dzieje okr\'eatu
\par Argo i jego za\'b3ogi, albo walk o s\'b3ynne miasta, takie jak Ilion, Teby,
\par Pleuron, albo nadludzkie dzieje heros\'f3w-bohater\'f3w i ich s\'b3ynnych
\par dokona\'f1 (Herakles i jego prace, przygody Tezeusza). Ka\'bfdy szczep,
\par ka\'bfda kraina, p\'f3\'9fniej ka\'bfde miasto ma sw\'f3j zas\'f3b legend, znanych
\par w szerszym lub w\'ea\'bfszym kr\'eagu, cz\'easto w zale\'bfno\'9cci od znaczenia
\par dziej\'f3w plemienia lub ludu, kt\'f3ry je wyda\'b3. Poczucie wsp\'f3lnej kultury
\par czyni z tych mit\'f3w w\'b3asno\'9c\'e6 og\'f3lnogreck\'b9, z tym jednak, \'bfe te \'84\'9cwi\'eate
\par historie" nigdy nie stan\'b9 si\'ea kanonem podanym do wierzenia i obo-
\par wi\'b9zuj\'b9cym, zawsze zachowaj\'b9 pewien element p\'b3ynno\'9cci, b\'ead\'b9 si\'ea
\par w poszczeg\'f3lnych wersjach r\'f3\'bfni\'e6. To w\'b3a\'9cnie b\'eadzie mia\'b3o wielkie
\par znaczenie dla rozwoju literatury, od pocz\'b9tku \'9cci\'9cle zwi\'b9zanej z reli-