Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Jak w przedmowach do poprzednich wydań zaznaczono, niniejszy podręcznik powstał w specyficznych warunkach komunistycznego reżimu, kiedy możliwości publikowania dla autorów o chrześcijańskiej orientacji światopoglądowej były mocno ograniczone. Z tego powodu z potrzebą podręcznikowej pomocy dla studiującej młodzieży szła w parze konieczność syntetycznego przedstawienia wykształconej na przestrzeni lat i wciąż rozbudowywanej etyki chrześcijańskiej opartej na bazie augustyń-sko-tomistycznych przesłanek. Racja ta, mimo zmienionych warunków spo-łeczno-politycznych, nadal zachowuje swą ważność. W konsekwencji podręcznik zawiera więcej materiału z zakresu podstawowych zagadnień filozoficzno-etycznych, niż jest to niezbędnie konieczne. Toteż nader celowe okazuje się przy korzystaniu z tego podręcznika określenie tego, co w jego treści stanowi obowiązujący zasób wiedzy, a co służyć może za nadobowiązkową lekturę, poszerzającą horyzont filozoficzno-etycznej edukacji.
Przykładową realizacją tej ogólnej wskazówki może być zredukowanie obowiązującego materiału do następujących kwestii: ustalenie faktu etycznego, konkluzja opisu tego faktu zazwyczaj w formie wykrytej antynomii, zasadnicze stanowiska filozoficzno-etyczne, uściślenie podstawowych pojęć i uzasadnienie tezy. Natomiast poszczególne etapy opisów faktu etycznego, jego analizy oraz przegląd historyczny potraktować można jako elementy wyjaśniające, ewentualnie uwzględnione w wykładzie, ale nie wchodzące w zakres obowiązujących wiadomości.
Do dowolnego wyboru pozostają, tym bardziej, zagadnienia uboczne, a także dwa wstępne rozdziały podręcznika. Jak się zdaje, po dokonaniu proponowanej selekcji jego treściowej zawartości może on służyć pomocą w trakcie podstawowego studium filozofii moralności. Całościowo zaś
Zarys etyki ogólnej...2
18
Od Autora
wzięty otwiera drogę do dalszego zgłębiania etyki chrześcijańskiej, bądź nawet do podejmowania własnych badawczych inicjatyw szczególnie nad procesem przechodzenia od dominujących do połowy XX wieku łacińskich podręczników tej etyki do podręczników w językach nowożytnych.
Zakończeniem tego wstępnego słowa niech będą wyrazy wdzięczności autora dla dwu przede wszystkim osób: ks. bpa drą Stanisława SMOLEŃSKIEGO, inspiratora opublikowania drukiem pierwszego wydania oraz zmarłego już, ale w sercu wciąż bliskiego ks. Mieczysława BEDNARZA SJ, pierwszego czytelnika, w niejednym miejscu rzeczowego i życzliwego korektora.
Rozdział I
ETYKA CHRZEŚCIJAŃSKA:
CZYM JEST, JEJ POTRZEBA I ZADANIA
Zarys etyki ogólnej ma być wprowadzeniem w tajniki „etyki chrześcijańskiej", czyli „chrześcijańskiej filozofii moralności". Ta wstępna deklaracja zawiera w sobie kilka znaków zapytania, na które zaraz na progu zamierzonego wykładu należy udzielić odpowiedzi.
Pierwszą przyczyną niejasności może być sam termin „etyka chrześcijańska". Rodzi się bowiem trudność: za „chrześcijańską" uchodzić może jedynie „etyka religijna", a więc oparta na zasadach zaczerpniętych z Ewangelii bądź z moralnego nauczania Kościoła katolickiego albo też innego wyznania chrześcijańskiego, krótko mówiąc - oparta na jakimś autorytecie. Jeżeli jednak w niniejszym studium rzeczywiście chodzi o „filozofię moralności", to musi się w nim sięgać do pozachrześcijańskich źródeł poznania, przede wszystkim do zasad rozumowych, a nie jakiegokolwiek autorytetu. Tak właśnie dzieje się w przypadku etyki arystotelesowskiej, kantowskiej czy egzystencjalistycznej. Brak zatem podstaw, by zwać ją „etyką chrześcijańską".