Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Kodeks pracy przewiduje w art. 300, że w sprawach nieunor-mowanych przepisami prawa pracy stosuje się do stosunku pracy przepisy Kodeksu cywilnego (jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy). Przepisy prawa cywilnego nie stanowią więc składnika prawa pracy, pojmowanego jako gałąź kompleksowa, lecz mają jedynie w stosunkach regulowanych przez prawo pracy zastosowanie pomocnicze, gdy w systemie prawa pracy występuje luka.
Sprawa stosunku prawa pracy do prawa administracyjnego nie została wyraźnie uregulowana w ustawie. Prawo pracy nie może być jednak uznane za gałąź prawa, w skład której wchodzą jakieś normy prawa administracyjnego (np. normy zawarte w Kodeksie postępowania administracyjnego). Ustawodawca, traktując prawo pracy jako odrębną gałąź wobec prawa cywilnego, przesądził zarazem o tym, że nie jest ono tzw. gałęzią kompleksową, złożoną z fragmentów dwóch systemów prawnych: prawa cywilnego i administracyjnego.
Podsumowując powyższe uwagi, można stwierdzić, że wszystkie normy 14 prawne odnoszące się do stosunków społecznych związanych z pracą podporządkowaną tworzą jedną całość, zwaną prawem pracy. W grę wchodzą tu nie tylko normy określające bezpośrednio prawa i obowiązki pracowników świadczących taką pracę, lecz również te wszystkie normy, które regulują stosunki pozostające w związku z pracą.
Kodeks pracy posługuje się w art. 9 - na użytek wykładni i stosowania przepisów tego kodeksu - węższym określeniem prawa pracy, pokrywającym się z zakresem regulacji kodeksowej (Kodeks pracy normuje prawa i obowiązki stron pozostających w stosunkach pracy). W naszym wykładzie posługiwać się będziemy definicją prawa pracy w szerszym znaczeniu, jako gałęzi prawa obejmującej ogół norm prawnych, które regulują stosunki związane z pracą obywateli (podejmowaną w celach zarobkowych oraz świadczoną na warunkach dobrowolnie przez nich przyjętych na rzecz i pod kierownictwem innego podmiotu, zwanego pracodawcą).
Nb. 13-14
8 Rozdział I. Ogólne wiadomości o prawie pracy
Prawo pracy powstało jako samodzielna gałąź prawa w związku z koniecznością zapewnienia ludziom pracy najemnej ochrony przed wyzyskiem, którego źródłem była nieograniczona wolność umów prawa prywatnego (cywilnego).
Obecny ustrój gospodarczy Polski opiera się na społecznej gospodarce rynkowej (art. 20 Konstytucji). W tym ustroju prawo pracy realizuje interesy pracowników, chroniąc ich przed nadmiernym wysiłkiem, niesprawiedliwymi warunkami wynagrodzenia za pracę itp. (tzw. ochronna funkcja prawa pracy) oraz interesy pracodawców w wykonywaniu zadań zakładu pracy (tzw. organizacyjna funkcja prawa pracy).
§ 2. Podstawowe zasady prawa pracy
Literatura: /. Boruta, Godność człowieka - kategorią prawa pracy, PiZS 2001, Nr 8; B. M. Cwiertniak, Zasady prawa pracy — zarys problematyki, [w:] Z problematyki prawa pracy i polityki socjalnej, red. T. Zieliński, t. 3, 1980; tenże, Zagadnienia systematyza-cji zasad prawa pracy, [w:] Z problematyki prawa pracy i polityki socjalnej, red. T. Zieliński, t. 5, 1982; tenże, Funkcje zasad prawa pracy w związku z art. 300 kodeksu pracy. Próba systematyzacji, [w:] Prawo pracy, ubezpieczenia społeczne. Wybrane zagadnienia, red. B. M. Cwiertniak, Opole 1998; D. Dórre-Nowak, Ochrona godności i innych dóbr osobistych pracownika, Warszawa 2005; M. Dyczkowski, W sprawie ochrony dóbr osobistych pracowników, PiZS 2001, Nr 5; Z. Góral, Prawo do pracy. Studium prawa polskiego w świetle porównawczym, Łódź 1994; L. Kaczyński, Zasada uprzywilejowania pracownika w świetle kodeksu pracy, PiP 1984, Nr 8; T. Liszcz, Hasła: „Dyferencjacja prawa pracy", „Godność pracownika" i „Zasady prawa pracy", [w:] Encyklopedia prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, red. L. Florek, Warszawa 2000; E. Niezbecka, Ujawnienie wysokości wynagrodzeń pracowników a ochrona dóbr osobistych osób fizycznych, PiZS 1992, Nr 8; M. Nowak, Prawo do godziwego wynagrodzenia w konstytucjach państw europejskich, PiZS 2002, Nr 5; J. Piątkowski, Podstawowe zasady prawa pracy po nowelizacji kodeksu pracy, Toruń 1996; M. Piekarski, Podstawowe zasady prawa pracy, Annales UMCS, vol. XXIV 2, sectio G, Lublin 1977; A. Piszczek, Cywilnoprawna ochrona godności pracowniczej, Toruń 1981; J. Skoczyński, Prawo do godziwego wynagrodzenia, PiZS 1997, Nr 4; tenże, Zasada równego traktowania pracowników, PiZS 1999, Nr 7-8; H. Szewczyk, Prawo pracownika do godności (uwagi de legę lata i de legę ferenda), PiP 2001, Nr 11; B. Wagner, Ekwiwalentność wynagrodzenia i pracy, PiZS 1996, Nr 6; T. Zieliński, Konsekwencje ratyfikacji Europejskiej Karty Społecznej dla polskiego systemu prawnego, [w:] Obywatel -jego wolności i prawa, Warszawa 1998; tenże, Zasady prawa pracy w nowym systemie ustrojowym, PiP 2001, Nr 12.
15 Zasady poszczególnych gałęzi prawa są na ogół formułowane w orzecznictwie lub piśmiennictwie prawniczym. W odróżnieniu od nich, Kodeks pracy zawiera katalog tzw. podstawowych zasad prawa pracy. Odznaczają się one dużym stopniem ogólności. Określają też z reguły najważniejsze, kluczowe prawa pracownika i obowiązki pracodawcy. Niektóre z nich są zasadami obowiązującymi państwo w prowadzeniu polityki w dziedzinie zatrudnienia i płac.
Nb. 15
Z części ^^Z
kodeks zawiera również
czy zwłaszcza równego t^l
mcznych warunków pracy. Z kol
zym stopniu charakter opi
cy, dniach wolnych od
Konstytucja z 1997 r pov zasady prawa pracy, nadając imZ to potwierdzenie ich znaczenia dlT Znaczna część zasad prawa pracy została również zamieszczona w do Oprócz tego w orzecznictwie i „pozapodstawowe", jak zwłaszcza
e zasady prawa pmcy
Jest **"* konsekwentne
^Ż °bok kW6Stii' Co ^ aTr wTcT
ch Spoczynkowych.
^ UZDanych Za P°dstawowe °byWatelsk^ Stanowi
w du- ° C2asie m-
^ państwa
mfd ** ? "* ** mzywane)
-Każdy ma prawo do swobodnie wlh Zg°dnie z
padków określonych w ustawkrT J *""*' Nik°mu' z fasada ta ^M^oZo^LZ^T^^ "
Uszcz^ści st0- przepisem
2)
Konstytucji, w myśl których K d Przepisach art. 65 ust 1
i wykonywania zawodu oraz wyborn m;,6"1" Zapewnia si? wolność (««• O oraz „Obowiązek pracy^oże h^ '?" *""*' Wyjątki określa