Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Wskazuje si�, �e nie mo�na ��czy� zagadnienia skuteczno�ci orzeczenia zagranicznego z problemem jego kwalifikacji, albowiem ta ostatnia odnosi si� jedynie do tego, czy orzeczenie to mo�e zosta� uznane, i nie wp�ywa w �adnym wypadku na to, jakie skutki dane orzeczenie mo�e wywo�a� po jego uznaniu. Nie ma wi�c obaw, �e odmienna kwalifikacja orzeczenia w �wietle prawa pa�stwa uznaj�cego spowoduje, �e orzeczenie to wywo�a odmienne skutki, ani�eli te, kt�re przypisuje mu prawo pa�stwa jego pochodzenia. Zalet� kwalifikacji wed�ug legis fori jest to, �e w ka�dym wypadku poj�cie orzeczenia b�dzie jednolicie rozumiane, niezale�nie od tego, o rozstrzygni�cie s�d�w jakiego pa�stwa b�dzie chodzi�o w konkretnym wypadku.
Na gruncie art. 1145 k.p.c. w doktrynie polskiej panuje pogl�d, �e poj�cie orzeczenia nale�y kwalifikowa� wed�ug polskiego prawa procesowego, czyli legis fori^. K. Piasecki opowiada si� jednak co do zasady za podw�jn� kwalifikacj� poj�cia orzeczenia w postaci kwalifikacji wst�pnej, dokonywanej na podstawie obcego prawa procesowego i obejmuj�cej okre�lenie cech orzeczenia zagranicznego jako aktu prawnego oraz kwalifikacji w�a�ciwej wed�ug prawa polskiego, czy dany akt mo�na zaliczy� do jednej z klas akt�w przewidzianych we w�asnym systemie prawnym. W ka�dym jednak wypadku ma chodzi� o funkcjonaln� wyk�adni� opart� na ekwiwalentno�ci poj�� prawnych45.
41 O problemie kwalifikacji w mi�dzynarodowym post�powaniu cywilnym por. rozdzia� I pkt 4.
42 E. Riezler, Intemationales Zivilverfahrensrecht..., s. 116.
43 Tak R.A. Schutze, Die Anerkennung und Yollstreckung ausiandischer Zivilurteile in der BRD als verfahrensrechtliches Problem, Bonn 1960, s. 9; D. Martiny, [w:] Handbuch des IZPR, s. 216.
44 Tak J. Jod�owski, Kilka kwestii z teorii mi�dzynarodowego post�powania cywilnego, PiP 1974, nr 2, s. 104; ten�e. Uznanie i wykonanie zagranicznych orzecze�..., s. 9. Odmiennie E. Wierzbowski, Mi�dzynarodowy obr�t..., s. 62, kt�ry opowiada si� za kwalifikacja, wed�ug prawa pa�stwa pochodzenia orzeczenia.
45 K. Piasecki, [w:] Komentarz do k.p.c.. Warszawa 1997, t. II, s. 1351.
316 XI. Uznawanie orzecze� zagranicznych
Wydaje si�, �e pogl�d K. Piaseckiego w cz�ci odnosz�cej si� do podw�jnej kwalifikacji nie mo�e by� zaakceptowany46. To, co autor ten okre�la mianem kwalifikacji wst�pnej orzeczenia, w istocie nie jest kwalifikacj�, albowiem stanowi jedynie okre�lenie cech danego aktu jurysdykcyjnego, a nie wskazuje na znaczenie poj�cia orzeczenia, kt�rym pos�uguje si� art. 1145 k.p.c.
Nale�y zatem opowiedzie� si� za stanowiskiem, zgodnie z kt�rym interpretacja poj�cia orzeczenia dokonywana by� powinna wed�ug prawa pa�stwa uznaj�cego, czyli prawa polskiego. Pa�stwo uznaj�ce samo rozstrzyga bowiem o tym, jakie akty jurysdykcyjne obcych organ�w gotowe jest uzna� i w zwi�zku z tym jego normy prawne winny r�wnie� stanowi� wy��czn� postaw� do kwalifikacji prawnej rozstrzygni��, o kt�rych uznanie chodzi w konkretnym wypadku.
Co do zasady, poj�cie orzeczenia, o kt�rym mowa w art. 1145 k.p.c., powinno by� wyk�adane w nawi�zaniu do znaczenia tego poj�cia, jakie przypisuje mu si� na gruncie innych przepis�w k.p.c. (poza cz�ci� III k.p.c.). Nie oznacza to jednak, �e spos�b rozumienia i wyk�adni� poj�cia orzeczenia na gruncie przepis�w cz�ci I i II k.p.c. mo�na mechanicznie przenosi� na grunt mi�dzynarodowego post�powania cywilnego. Uwzgl�dni� tu bowiem trzeba, �e mamy do czynienia z regulacj� dotycz�c� mi�dzynarodowego obrotu prawnego, w kt�rym zderzaj� si� r�ne systemy prawne. Przemawia to za elastycznym podej�ciem do wyk�adni art. 1145 k.p.c. Stanowisko takie zaj�� r�wnie� SN w orzeczeniu z 25 listopada 1977 r., I CR 9/7747, w kt�rym stwierdzi�, �e przez poj�cie orzeczenia, o kt�rym mowa w art. 1145-1146 k.p.c., nale�y rozumie� nie tylko takie rozstrzygni�cia s�du obcego, kt�re co do swej formy odpowiada poj�ciu orzecze� przewidzianych w prawie polskim, lecz wszelkiego rodzaju rozstrzygni�cia, kt�re wed�ug prawa pa�stwa, w kt�rym zosta�y wydane, wywo�uj� pozaprocesowe skutki prawne. SN wskaza� nadto, �e odmienno�� prawa obcego nie uzasadnia pozbawienia dokumentu wystawionego przez obcy s�d cech orzeczenia s�dowego, je�eli dokument ten ze wzgl�du na zawart� w nim tre�� poci�ga za sob� skutki, jakie wed�ug prawa polskiego poci�ga za sob� orzeczenie s�dowe.
Nieistotna jest zatem forma i nazwa, jak� zagranicznemu rozstrzygni�ciu nadaje prawo pa�stwa jego pochodzenia, o jego kwalifikacji decyduje natomiast tre�� orzeczenia.
Wed�ug art. 1145 k.p.c., uznaniu podlegaj� orzeczenia charakteryzuj�ce si� skuteczno�ci�, pochodz�ce od s�d�w zagranicznych. Nie budzi w�tpliwo�ci, �e chodzi przede wszystkim o orzeczenia s�d�w powszechnych. Je�eli jednak wed�ug prawa obcego kompetentny jest s�d szczeg�lny, uznaniu podlegaj� r�wnie� jego orzeczenia. Problem s�downictwa szczeg�lnego jest bowiem problemem wewn�-
46 Odst�puj� tym samym od aprobaty t�go pogl�du wyra�onej [w:] J. Cisz�wski, T. Ereci�ski, Komentarz do k.p.c., cz. III, Warszawa 1998, s. 204.
47 OSNCP 1978, nr 9, p�z. 162.
3. Zakres orzecze� podlegaj�cych uwaniu 317
trznym danego systemu prawnego. Z faktu, �e obecnie s�dy szczeg�lne nie rozpatruj� w Polsce spraw cywilnych nie wynika wniosek, �e wobec tego nie podlegaj� uznaniu zagraniczne orzeczenia s�d�w szczeg�lnych.
Nie mog� by� natomiast przedmiotem uznania orzeczenia zagranicznych s�d�w karnych, chocia�by dotyczy�y kwestii cywilnoprawnych (wyrok zas�dzaj�cy pow�dztwo cywilne, orzeczenie s�du karnego pozbawiaj�ce praw rodzicielskich lub opieku�czych, orzeczenie o przepadku maj�tku).
Poniewa� nie powinno by� w�tpliwo�ci, �e r�wnie� orzeczenia merytoryczne, wydawane w post�powaniu nieprocesowym, cechuje skuteczno��, mog� one by� uznawane w Polsce. Wynika to z r�wnorz�dnej ochrony jurysdykcyjnej przyznawanej przez oba rodzaje post�powania cywilnego.
