Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Spory zakładowe rozpatruje kolegium arbitrażu społecznego przy sądzie wojewódzkim, w którym utworzony został sąd pracy i ubezpieczeń społecznych, natomiast spory ponadzakładowe - Kolegium Arbitrażu Społecznego przy Sądzie Najwyższym (Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych). W skład kolegium wchodzą:
a) przewodniczący wyznaczony spośród sędziów danego sądu przez prezesa sądu,
b) sześciu członków wyznaczonych (po trzech członków) przez każdą ze stron.
Wyznaczając członków kolegium arbitrażu społecznego, strony powinny dążyć do wskazania osób bezpośrednio nie zainteresowanych rozstrzygnięciem sprawy. Powołanie w skład kolegium zawodowego sędziego i powierzenie mu przewodnictwa wprowadza w jego skład osobę niezawisłą, o fachowym przygotowaniu prawniczym, spełniającą rolę arbitra, którego zadaniem jest ułatwienie doprowadzenia do obiektywnego zakończenia sporu.
328
l
3) podejmowany w celu obrony określonych interesów i praw.
Tak sformułowane pojęcie strajku stanowi punkt wyjścia dalszych regulacji wskazujących na warunki, jakim winien odpowiadać legalnie organizowany strajk, oraz zakreślających jego granice.
Ustawa rozróżnia prawo do strajku, które jest indywidualnym prawem pracownika oraz prawo organizowania i kierowania strajkiem, które przysługuje jedynie związkom zawodowym. Korzystanie z prawa do strajku oparte zostało na zasadzie dobrowolności, w myśl której nikt nie może być zmuszony ani do udziału w głosowaniu decydującym o podjęciu strajku, ani do udziału lub odmowy udziału w już ogłoszonym strajku. Nikomu także nie można stawiać przeszkód w podejmowaniu pracy, jeśli istnieją warunki do jej podjęcia przez pracowników, którzy nie uczestniczą w strajku lub zrezygnowali z uczestnictwa w nim. Uznanie prawa do strajku za indywidualne prawo pracownika znajduje również swój wyraz w obowiązku uzyskania przez właściwy organ związku zawodowego akceptacji decyzji o proklamowaniu strajku, wyrażonej w tajnym głosowaniu przez członków związku. Podjęcie strajku zależy więc przede wszystkim od woli pracowników, a nie jego organizatorów.
Przedmiotem strajku mogą być grupowe interesy pracowników. Nie może on być natomiast środkiem obrony indywidualnych uprawnień pracowników, chociażby powstały na tym tle spór dotyczył większej grupy pracowników.
Celem strajku może być wyłącznie obrona wskazanych wyżej, określonych interesów ekonomicznych i praw związkowych danej grupy pracowników. Nie może on być więc środkiem obrony innego rodzaju interesów. Wynika z tego, że niedopuszczalny jest strajk o charakterze politycznym. Ustawa wyłącza także w zasadzie organizowanie strajków solidarnościowych, które są możliwe jedynie w sytuacji i na czas wskazany w art. 22 ustawy.
Ograniczony został także zakres podmiotowy prawa do strajku. Niedopuszczalne jest organizowanie strajku w Urzędzie Ochrony Państwa, w jednostkach policji i wojska, w jednostkach Służby Więziennej, Straży Granicznej oraz w jednostkach organizacyjnych ochrony przeciwpożarowej. Prawo do strajku nie przysługuje także pracownikom zatrudnionym w organach władzy państwowej, administracji rządowej i samorządowej, sądach i prokuraturze.
Strajk nie może być także proklamowany w okresie uzgadniania przez strony układu zbiorowego pracy oraz w czasie postępowania rejestracyjnego i w czasie rozstrzygania sporu wynikłego w związku z odmową rejestracji. Jeżeli spór dotyczy treści układu zbiorowego pracy lub innego porozumienia, ogłoszenie strajku nie może nastąpić przed upływem terminu wypowiedzenia układu zbiorowego lub ustalonego w porozumieniu terminu realizacji jego postanowień.
Organizowanie i kierowanie strajkiem powinno odpowiadać określonym warunkom i regułom postępowania. Przede wszystkim, podejmując decyzję
330
o przystąpieniu do organizowania strajku, organ związkowy winien wziąć pod uwagę współmierność żądań do strat związanych ze strajkiem. Nie może więc podejmować go w sposób pochopny, ambicjonalny, nie licząc się z jego skutkami ekonomicznymi. Chcąc doprowadzić do postulowanego rozwiązania sporu związek może bowiem skorzystać z innych form protestu.
Strajk zakładowy może być ogłoszony przez zakładowy organ związku zawodowego, po uzyskaniu akceptacji tej decyzji przez większość głosujących pracowników, jeżeli w głosowaniu wzięło udział co najmniej 50% pracowników zakładu pracy. Natomiast strajk ponadzakładowy ogłasza organ związku zawodowego upoważniony do tego przez statut związku, po uzyskaniu zgody większości głosujących pracowników w poszczególnych zakładach pracy, które mają być objęte strajkiem, jeżeli w głosowaniu w każdym z tych zakładów wzięło udział co najmniej 50% pracowników.