Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Na ogół wymienione wyżej zjawiska występują u ludzi
niezrównoważonych psychicznie, wykazujących pewne odchylenia od normy
(Szymusik, 1992, s. 459) i zwykle utrudniają postępowanie diagnostyczne.
Badanie psychiatryczne/to podstawowa metoda służąca do rozpoznawania*"
zaburzeń psychicznych, lak już wspomniano wyżej, brak zasadniczych różnic
między psychiatrycznymi badaniami klinicznymi i badaniami dla celów sądowych.
60
Psychologia, psychiatria i prawo wobec...
Teoretycznie w przypadku badań sądowych brak aspektów terapeutycznych,
będących podstawąbadań klinicznych. Jednak w praktyce każdy kontakt chorego
z lekarzem ma aspekt terapeutyczny. A w przypadku badania psychiatrycznego
zawsze musi mieć charakter psychoterapeutyczny (Falicki, Wandzel, 1990, s.
179-179).
Badanie psychiatryczne składa się z:
- wywiadu przedmiotowego,
- wywiadu od badanego (rozmowa),
- określenia stanu psychicznego,
- pomocniczych badań specjalistycznych - wykonywanych w razie takiej
potrzeby.
Ponadto w przypadku badań dla celów sądowych wykonuje się również
szczegółowe badanie fizykalne. Jest ono konieczne ze względu na fakt, że wiele
chorób somatycznych prowadzi do zaburzeń psychicznych, np. choroby tarczycy
mogąsię ujawniać jako zaburzenia nastroju lub psychozy, a chorobąnowotworowa
jako depresja (Bilikiewicz, 1992, s. 273-275). Badanie somatyczne może ułatwić,
bądź zasugerować rozpoznanie przyczyn zaburzeń psychicznych, np. blizny
po samouszkodzeniach są typowe dla osób z nieprawidłową osobowością.
Stan somatyczny może być również wskaźnikiem zaawansowania niektórych
stanów psychiatrycznych. Typowe zmiany somatyczne można stwierdzić np.
w alkoholizmie i narkomanii (Falicki, Wandzel, 1990, s. 146).
Wywiad przedmiotowy, (zwany również obiektywnym) jest bardzo ważną
częścią badania psychiatrycznego. Dostarcza bowiem informacji o zachowaniu
jprobanta oskarżonego przed i po popełnieniu przestępstwa. Biorąc jednak pod
uwagę, iż w trakcie wywiadu przedmiotowego zbierane są informacje od osób
z najbliższego otoczenia badanego, takich jak: rodzice, współmałżonek, dzieci,
osoby wspólnie mieszkające itp., należy zdawać sobie sprawę, że mogą one być
zafałszowane (Spett, Szymusik, 1991, s. 363) i podchodzić do nich z należytym
dystansem.
Przed przystąpieniem do wywiadu lekarz ma obowiązek uprzedzić osoby
udzielające mu wywiadu o odpowiedzialności za przekazywanie mu fałszywych
informacji (Bilikiewicz, 1992, s. 320).
W czasie wywiadu biegły zbiera informacje najczęściej według następującego
schematu (op. cit.; Walden-Gałuszko, 1992, s.49-50):
- dane osobiste probanta - imię, nazwisko, data urodzenia, miejsce zamiesz-
kania, zawód, stan cywilny itp.,
- dane rodzinne - m.in. występowanie chorób psychicznych, uzależnień,
samobójstw, „dziwnych" zachowań w rodzinie, środowisko społeczne
rodziny, przestępczość w środowisku, istnienie sytuacji urazotwórczych
w przeszłości i obecnie,
Rozdział II - Problematyka praw osób ..
61
- urodzenie i lata dziecięce - m.in. przebieg ciąży i porodu matki, urazy
okołoporodowe, wrodzone wady rozwojowe, przebyte choroby i rozwój
psychofizyczny, szczególnie drgawki, lęki i moczenie nocne, somnambu-
lizm itp.,
- okres wieku szkolnego - m.in. postępy w nauce i ewentualne trudności, pow-
tarzanie klas, ocena zachowania w domu i szkole, stosunek do rówieśników,
uspołecznienie, respektowanie uznawanych w danym środowisku norm
postępowania,
- okres młodzieńczy i pokwitanie - m.in. przebieg nauki i ewentualne
trudności, wybór i zdobycie zawodu, trudności w okresie pokwitania,
przebieg służby wojskowej,
- okres dojrzałości - m.in. założenie rodziny, przebieg życia rodzinnego,
pożycie małżeńskie, związki pozamałżeńskie, życie płciowe, potomstwo,
wykonywany zawód, pozycja społeczna, używki - alkohol, narkotyki,
- przebyte choroby - m.in. wypadki, urazy głowy, choroby z wysoką gorączką,
choroby zawodowe, zaburzenia życia płciowego, choroby organiczne o.u.n.,
- sprawy sądowe i dochodzenia - m.in. karalność, odbyte kary więzienia,
zatargi z policją, aktualne postępowania śledcze lub sprawy sądowe,
- osobowość przed zachorowaniem - towarzyski-samotnik, otwarty-skryty,
konfliktowy-zgodny, aktywny-bierny, rodzaj najważniejszych celów i po-
trzeb; należy tu uwzględnić wpływ warunków społecznych i osobistych oraz
dotychczasowego leczenia (Bilikiewicz, 1992, s. 320),