Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
G: ~n.~ ...r: ~j~;~g~ę Wr pytaniach neoganii~ne j liczby wyboróvir i odrxuce#i, Przy czym Pgt~t° ~a te powinny być ia1~c sforrnułowa~, aby osoby i~adacbe mogłyi chciały ~r odppv~iedzi na nie wymienwce j nazv~ia~. Wówr~- ańalizu ję~ daje a~acjometryczne moż~nąE wykorzystać je w-różny sppsól~; np: gezy ~ daniu socjogramów uvcr~gliE tylko trzy 1»b-pile Piera~s~ych wyborów 1Podobnie postępujemy w Przypadku ~,~o~iowej. W sytuącjinato~ miast, gdy osoba bada a -nic wymienia ~nutianalne j liczby nazwisk, - prze~vPidzianych w ari~lixie , danych socj~me~ryeznyeh, można .l~P~ ją o uzupełnienie ich da-liczby vvymag~ej. A3e należy w#,edy ~aznaex~ć, że sę to nazwiska dodane; a oa~bom badapym wyjaan~', desie pówody onania owych uzupełnień:
W p~ ~~~ę~b wyne8a,ych hozostawiśrny uczniom z reguły całkt~ dowoino~ -pod względem liczby w~.-nianych nazwisk. Zadowalamy się nawet -~ odpov~iedzi: P3zp ; ogra~=-:: aiczonych wyborach pozyiąwvn~eh w klasachniaszycia proso dwa lub ~9 ~r3'~ a w l~lasach wy~Zych po Pwybor~ivv~.
Test socjometryczny może abcjmnv~ać-kilka gytafi,- ale w zasa~dz~ niewięcej, niż 5 pytań, zwłaszcza w klaeaeh młc~dssychł Ik~se zastosowych pytań zależy głdv~nie od celu badań. leżeli celem takhn-jeat zwykła pegaupowanie uczniów w zwi~zku z nowwo tworzonymi: ~e~łarni w klasie, ap. dla lepszego zorg~nixowania prac spt~łeie uiąteczny9eh lt~b
prascy w ramach ucwze~nia się, wówcr~s wyarcz~f~ dwa najwyżej Pyia: jedno w odniasie~iu dna wyborów 15o~~rch. a~dretgie do v~boróvv negatpavnych. Natornt dla zba~tan~ .stos~nkóv~ xn~fędzposobniczych i międzygrupowych w zalu~esie Przyja3sni~.p~t~~,ilai, akceptacji itp. zachoejzi koniecznauwzględnienia wi~kszę~ iipytań, niż jedno lub dwa. Warto pamięte~ przy tym rGwn, zgodnie z sugestią H. H. Jennings, abp nie zanale~t~zać jedz te~CCie socjometrycznym pytań dotyczących: określonych funkcji sianych prcez członków grupy (socjogruPy)' i pgr toń odno~ch ' się do ich cech ~obowaści, jak wspomniana przp~~ti PoP~~ i inne iP~P9i ~- .
Na zakończenie omawiania sposobu konstruowania-testu soejometr~c~.. ne$o vaartar -wsporxu~et~ także o tzw. t e ś c i e p e r c e p c j i s o c j o m e t r y c z n e- j. Jest on vw grupcie rzeczy Pe~wne~o rodna ju odwróceniem testu soc jometrgezrrcga. Polega na tym; że phi się a(r)oby badane o 'odgadn~tę cie tych członków danej py, którzy wybrali je lub odrzucili w 6dpo.. ~• c. sss~, stat,~t ~octa~ort ~c~,'s. zs.
~ H. H. Jennings, Leadetah#p.t~ed I~istioma, I~ Y~ ll1D~~~. $~ v
210 ~ ~
_-,,: wiedzi na pytania testu socjometrycznego Badania za pomocą: tego testu są saczególne po~cne przy diagnostyce indywidualnej ~~:
b: Sposób przeprowadzania badań socjometrye~~ch
Dokładność wyników badań socjometrycznych; jak zre~aztą wszystkich pozosLałyc~i; zależy: w niemałym stopniu również od sp~obu ich pxzeprowadxania, 1?rzeprowadza jąc ~ je mówimy osobom badanym, w jakim celu one służą. Szcaególńą uwagę zwracamy na następstwa. dokonywanych przez ncł~ ~wybarów. Wystrzegamy się przy tym wszelkich nierealnych obietnźc: Obiect~ jemy tylko tyle, na tlę jesteśmy v~ stanie- przewidzieć rzeczywiste zmiany w grupie. Zapoznajemy również osoby. badane z zasadą jaka obowiązuje ich przy dokonywanych wyborach. Mianowicie rozpoczynają one wybór od osoby najbardziej odpowiadającej kryterium dane
go pytania; a kończąc na osobie najmniej. -- ich zdaniem -- podpadającą. I, y pod owe. kryterium. Przypuśćmy takie, iż wybory ich odnflsi~ć się mogą
~: jedynie do członków badane j grupy, i że w swych wyborach uwzględnić
mają również osoby aktualnie nieobecne. Informujemy tęż o dowolnej lubieograniczflnej liczbie wyborów: Ponadto aapewnisir~y o mej dyskrecji z naszej strony i potraebie nieujawniania nikomu oddanych vuyborów przez ó~oby badane. W grupach mieszanych 5t7varto~żazrtaczyó iż chłopcy mogą wybrae dziewczęta i vice- versa.
Po wprowadzonej instrukcji osoby badane dokonują wyborów w sposób możliwie samorzutny, co stanowi nieodzowny warunek :prawidłowo przełaiegających badań socjomętrycznych. Aby nie pvwstrzy~aywaó owej samorzutności należy -unikaE w obecności badanych używania takich terminów, jak "badańia testowe", "test socjometryczny", C~`y :~94Cjoinet7C1&".
. Terminy takie Ynagą wzbudzać niepotrzebne dornpsły, pode jrzenfa i wątPhwó~ai; co do szczerości ws~ępr~ych wyjaśnień; dawanych' w instrukcji wprowadza jąćej.
Dobrze się dnieje, gdy osoby badane wypisują swe ódpowiedzi na kart- jl trach jednakowego formatu. Ułatwia to opracowanie danych socjometrycz
nych. Zamiast czystych kartek można udostępnia u~zrtipm gotowe ;;lewestionariusze". Zawierają;one pisemną instrukcję wprnw$rl~ającą.i pytania lub teź same tylko pytania (bez instrukcji). Pod trendym pytaniern przewiduje się na ogół miej~e na wpisanie wymaganych nazwisk: Uto przykład takiego.kvwes ionariusza- jbez irłstrukcji wpncrovadzaj$eej i nniejsca na podanie nazwisk w liczbie nieograniczonej), łącznie .z uwzględnieniem Pytce dotyczących tzw:: percepcji socjfltnetrycznej: ~ _
%` 1) Z którymi kólegami ~keieżankami) z Two je j klasy chciałbyś (chcia łabyśy chętnie uczestnezy~ w autokarowej wycieczce szkolnej. Możesz ~vy ~ G. Bestia, Stana aociaL, op. cit:, s. 1B i past.
.~:
211
i~mmotyle nazwisk, ile tylko zechcesz. Wypisz je w odpowiednie j kQl~jirozpoczynając od kolegi (koleżanki), z którym najbardziej' chciałlty~ ~r~~3:abyś) uczestniczyó w wycieczce?
r~ Z którymi kolegami (koleżankami) z Twojej klasy racze j niechętnie ~~byś (chciałabyś) uczestniczyć w autokarówej wycieczce szkolnej. u~sz wymienić tyle nazwisk ile tylko zechcesz. Wypisz je w odpowied
~:~iej kolejności, rozpoczynając~od kolegi (koleżanki), z którym najmniej yie chciałbyś (chciałabyś) uczestniczyć w wycieczce.
~l Zgadnij, którzy koledzy (koleżank).z Twojej klasy wymienili Twoje isko na pierwsze pytanie. Możesz odpowiedzięć w następujący sposó%: - albo wymienić ich nazwiska: . . . . . : . . . . . . .
- alba napisać "hikt mnie nie wybrał"
- albo napisać: ;,nie wtem". _ 4) Zgadnij, którzy.koledzy (koleżanki) z Twojej klasy wymienili T•,vo- ~'