Ludzie pragnÄ czasami siÄ rozstawaÄ, żeby mĆ³c tÄskniÄ, czekaÄ i cieszyÄ siÄ z powrotem.
Odpuszczenie, kt¢re mo§na uzyska za porednictwem mszy,
nie zawsze jest cakowite, lecz zale§y od miary pobo§noci tych,
kt¢rzy ofiar mszaln ofiarowuj lub za kt¢rych bywa ofiarowana
Breviarum fide - Kodeks doktrynalny wypowiedzi Kocioa,
VII, s. 321 i 330).
Msza jako ofiara wypraszajca uzyskuje katolikom u Boga r¢§ne
aski duchowe i materialne, doczesne i nadprzyrodzone /pok¢j
duszy, zdrowie, pomylno i inne). Skutek mszy bywa zawodny
lub niezawodny, zale§nie od tego, czy aski i dobrodziejstwa,
o kt¢re si prosi, bd pomocne do zbawienia, czy nie. O aski
i dobrodziejstwa mo§na prosi, uczestniczc w mszy samemu,
ale mo§na te§ zam¢wi msz w intencji innych.
Koci¢ Katolicki naucza, i§ skutek mszy w sensie uzyskania
aski i dobrodziejstwa zale§y od strony obiektywnej, a wic od
zasugi Chrystusa, lecz r¢wnie§ i od strony subiektywnej,
od kapana, kt¢ry skada ofiar mszaln, a tak§e od tego, kt¢ry
j zam¢wi i w niej uczestniczy, i wreszcie od tych, za kt¢rych
ofiar si skada. Ma tu znaczenie moralna warto tak kapana,
jak i wiernych. Msza w sensie subiektywnym jest zasug tych,
kt¢rzy w niej uczestnicz, tj. kapana i wiernych. Ta wanie
subiektywna strona mszy doprowadzia do praktykowania mszy
prywatnych.
W mszach prywatnych wierni zabiegaj o r¢§norakie aski,
przedstawiajc Bogu swoje zasugi, do kt¢rych nale§y r¢wnie§
uczestnictwo w mszy. Istnieje tu mo§liwo zam¢wienia mszy
za pok¢j dusz zmarych lub jeszcze §yjcych. S to tzw. msze
zaduszne. Mo§na za §ycia zam¢wi liczne msze za wasn dusz.
Wiadomo, §e cesarz Karol V, kt¢ry §y w czasach Reformacji,
zam¢wi za sw dusz liczne msze, kt¢re odprawiano dugo po
jego mierci.
Reformacja stanowczo zwalczaa msze prywatne i zaduszne,
uwa§ajc, §e zacieraj one znaczenie ofiary Chrystusa.
Koci¢ Rzymskokatolicki podkrela obecnie spoeczny cha-
rakter mszy, kt¢ry wzmacnia wsp¢lnot i jednoczy lud, lecz
w dalszym cigu wyra§a zgod na odprawianie mszy bez udziau
ludu. Subiektywna strona mszy spowodowaa najwicej zastrze-
§e¤ ze strony Reformacji.
Wedug wsp¢czesnych teolog¢w katolickich /Michael Schmaus:
Katholische Dogmatik) teologia katolicka powinna silniej akcen-
towa obiektywne znaczenie mszy, to znaczy zwiza j z ofiar
Chrystusa, a mniej podkrela stron subiektywn, czyli intencje
i zasugi czowieka. W praktyce jednak w pobo§noci katolickiej
subiektywna strona mszy odgrywa nadal bardzo powa§n rol.
Koci¢ Rzymskokatolicki gosi, §e msza osignie sw¢j szczyt,
gdy Koci¢ witych bdzie uwielbia Baranka na nowej ziemi
i w nowym niebie (Konstytucja dogmatyczna o Kociele, 51).
Stanowisko ewangelickie wobec mszy
Koci¢ Ewangelicki zdecydowanie odrzuci nauk o ofierze
mszalnej. Wprawdzie Konfesja Augsburska gosi, i§ niesuszny jest
zarzut, jakoby ewangelicy nie uznawali mszy (art. XXIVI, Konfesja
Augsburska ma jednak na myli czon nabo§e¤stwa obejmujcy
Komuni w. Missa fidelium. Co do ofiary mszalnej natomiast
postawa Reformacji bya stanowczo negatywna.
Nauk o ofierze mszalnej zakwestionowa ju§ w XIV wieku
Wiklef. Luter za od pocztku swej dziaalnoci podda krytyce
istniejc w ¢wczesnym Kociele nauk o ofierze mszalnej. Ju§
w roku 1518 zarzuci Kocioowi rzymskiemu, i§ odwr¢ci on
znaczenie mszy, gdy§ wedug Ewangel Chrystus ofiarowa si
dla zbawienia czowieka, natomiast wedug scholastyk¢w czo-
wiek skada na ofiar Chrystusa i widzi w tym swoj zasug.
Apologia Konfesji Augsburskiej stwierdza, §e przeciwnicy
Reformacji znieksztacili starokocieln tradycj o mszy, msza
bowiem w Kociele staro§ytnym ograniczaa si do Komun w.
Konfesja Augsburska przypomina, i§ mka Chrystusowa bya
ofiar i zadouczynieniem nie tylko za grzech pierworodny, jak
gosz przeciwnicy Reformacji, lecz za wszystkie grzechy, zgodnie
ze sowami Listu do Hebrajczyk¢w: "Jestemy uwiceni przez
ofiar ciaa Jezusa Chrystusa raz na zawsze" (10,10I. Apologia
Konfesji precyzuje stanowisko Reformacji w spos¢b zasadniczy.
Dokonuje ona por¢wnania midzy Sakramentem a ofiar (sacri-
ficium. Sakrament jest dzieem Bo§ym, w kt¢rym Pan daruje
czowiekowi darmo ask, natomiast ofiara (sacrificium) jest dzie-
em czowieka, kt¢ry przedstawia Bogu swe zasugi, zabiegajc
o ask Apologia, XXI V, 23).
Sakrament jest ustanowieniem Bo§ym (mandatum Dei, ofiara
za sacrificium jest ustanowiona przez ludzi. To jest wedug
Apolog g¢wny bd przeciwnik¢w Reformacji.
Wprawdzie Sob¢r Trydencki gosi, §e msza nie jest powt¢rze-
niem krwawej ofiary dokonanej na krzy§u, lecz bezkrwawym
uobecnieniem tej ofiary, nie zmienia to jednak sytuacji, §e w mszy
ludzie skadaj bezkrwaw ofiar Bogu dla uspokojenia przera§o-
nego sumienia, kt¢re §yje w wiecznym niepokoju (Apologia,
XXIV, 781. Tu widzi Reformacja zasadniczy bd nauki kato-
lickiej.
Reformacja okrelia jako okropno wielokrotne powtarzanie
mszy prywatnych. Wkraczajc bowiem na t drog Koci¢ Rzym-
skokatolicki znalaz si w kolizji z Pismem w., kt¢re gosi, i§