Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Uniwesytet Warszawski prof, dr. hab. Franciszek Gołembski
CZY SUMA CIERPIENIA PRZY OSIĄGANIU PRZYJEMNOŚCI
NIE BĘDZIE WIĘKSZA OD NIEGO SAMEGO.
H
IERARCHIA PRZYJEMNOŚCI – NAJWYŻEJ SĄ TE KTÓRE NIE WYMAGAJĄ
WYSIŁKU I NIE
PRZYNOSZĄ W KONSEKWENCJI CIERPIENIA. PODZIAŁ (WG
HIERARCHII):
1) Radość samego życia – absolutnie podstawową przyjemnością (i najbardziej cenną) jest czysta radość życia. (Wg Epikura, gdyby człowieka odciąć nagle od wszelkich bodźców zewnętrznych, odczuwałby on przyjemność z samego faktu istnienia)
2) Inne przyjemności bierne – nie wymagające świadomego wysiłku – takie jak współodczuwanie radości życia innych istot, podziwianie tworów natury, niezobowiązująca przyjaźń itp.
3) Przyjemności czynne – czyli wymagające wysiłku w ich osiągnięciu i często też związane z przykrymi konsekwencjami. Przyjemności te dzieliły się jeszcze na: a) duchowe – takie jak czytanie, oglądanie przedstawień teatralnych,
dysputa filozoficzna itp. – które co prawda wymagają wysiłku, ale nie są raczej związane z przykrymi dolegliwościami.
b) fizyczne – takie jak jedzenie, seks itp. – które również wymagają wysiłku i są też zawsze obarczone ryzykiem fatalnych skutków ubocznych, takich jak przejedzenie, czy choroby weneryczne
NALEŻY CZERPAĆ OBFICIE Z PRZYJEMNOŚCI BIERNYCH I ZAWSZE ROZWAŻAĆ
PRZED
CZERPANIEM Z PRZYJEMNOŚCI CZYNNYCH
PRZYJĘCIE SYSTEMU ATOMISTYCZNEGO, ORAZ JEGO ROZWINIECIE MIAŁO
ROZWIEWAĆ PROBLEM LĘKU PRZED BOGAMI
CZŁOWIEK JEST ZŁOŻONY Z DUSZY I CIAŁA
DUSZA JEST ŚMIERTELNA, NIE MA ŻYCIA PO ŚMIERCI
TEORIA POZNANIA EPIKURA SŁUŻY PRZEDE WSZYSTKIM ROZWIJANIU CNOTY, ROZUMIANEJ JAKO
UMIEJĘTNOŚĆ RACJONALNEGO PANOWANIA NAD
SWOIMI POTRZEBAMI
8) PYRRON
Z
AŁOŻYCIEL SZKOŁY SCEPTYKÓW
NIE WIADOMO JAKIE SĄ WŁASNOŚCI RZECZY
NIE MOGĄC DOCIEC WŁASNOŚCI RZECZY NALEŻY PRAKTYKOWAĆ E
POCHE ,
CZYLI
WSTRZYMYWANIE SIĘ OD SĄDÓW...
...A TAKŻE NIE ZABIERAĆ GŁOSU W ŻADNEJ SPRAWIE - A
PHASIA
„PRAKTYKOWANIE” EPOCHE - PROWADZI DO A
TARAKSJI – SPOKOJU
NAJWAŻNIEJSZE SĄ ZAGADNIENIA ETYCZNE
CELEM ŻYCIA LUDZKIEGO JEST OSIĄGNIĘCIE SZCZĘŚCIA ROZUMIANEGO JAKO
SPOKÓJ I NIEWRAŻLIWOŚĆ NA TROSKI
PONIEWAŻ ŹRÓDŁEM NIEPOKOJU SĄ PRZEKONANIA, NALEŻY WYZBYĆ SIĘ ICH
JAK I WSZELKICH TWIERDZEŃ
TYLKO JEDNOSTKA WYBITNA MOŻE WYZBYĆ SIĘ PRZEKONAĆ JAK I
WSZELKICH TWIERDZEŃ
W CZASACH NOWOŻYTNYCH NAJBARDZIEJ ZNANYM SCEPTYKIEM BYŁ
MICHEL DE MONTAIGNE
9) PLOTYN
T
WÓRCA NEOPLATONIZMU
NEOPLATONIZM BYŁ OPARTY NA NAUCE PLATONA, POŁĄCZONEJ Z
ELEMENTAMI STOICYZMU,
NEOPITAGOREIZMU, A POTEM FILOZOFÓW
ALEKSANDRYJSKICH: FILONA I AMONIUSZA
ZASADĄ BYTU, TYM CO ISTNIEJE NAPRAWDĘ JEST J EDNIA – DOSKONAŁA I PROSTA SUBSTANCJA,
KTÓRA JEST NIEPOZNAWALNA, GDYŻ KAŻDA PRÓBA
JEJ POZNANIA PROWADZIŁABY DO
WYSZCZEGÓLNIENIA JEJ WŁASNOŚCI I
POWSTANIA ROZRÓŻNIENIA: JEDNIA – WŁASNOŚCI
JEDNIA KONTEMPLUJE SAMĄ SIEBIE I EMANUJE Z SIEBIE HIERARCHICZNIE
KOLEJNE SZCZEBLE
BYTU – H
IPOSTAZY
T
EORIA HIPOSTAZY :
1) Z JEDNI WYŁANIA SIĘ P IERWSZA HIPOSTAZA - UMYSŁ ,
KTÓRY MOŻNA INTERPRETOWAĆ ZARÓWNO JAKO BOGA JAK I
JAKO L
OGOS , KTÓRY W AKCIE SAMOPOZNANIA ZWRACA SIĘ KU
SOBIE, UJMUJE I ODRÓŻNIA SIEBIE JAKO TO, CO POZNAJE
(PODMIOT POZNANIA) I JAKO TO, CO JEST POZNAWANE
(PRZEDMIOT POZNANIA).
2) Ów umysł podwojony to druga hipostaza - to jego myśli są wzorcami i przyczynami poszczególnych rzeczy, które wypełniają świat. Dusza pierwsza powstaje, gdy umysł
zapatrzony w Jednię tworzy jej ogląd. Dusza pragnie tworzyć, jednak jej moc jest zbyt mała
- dlatego też wszystko, co się z niej wyłania (świat zmysłowy) nie jest już samodzielnym bytem - hipostazą. Dusza stanowi najniższy, ostatni poziom w emanacyjnym ciągu bytów
T
EORIA EMANACJI BYŁA PODSTAWOWĄ MYŚLĄ SYSTEMU PLOTYNA
ŚWIAT JEST KOLEJNYM EMANOWANIEM CORAZ TO NOWYCH ISTNIEŃ, A KOLEJNE BYTY SĄ MNIEJ DOSKONAŁE
BYTY DOSKONAŁE MAJĄ WIĘKSZĄ MOC TWÓRCZĄ. TWÓR JEST ZAWSZE
MNIEJ DOSKONAŁY OD TWÓRCY
SZEREG TEN ZACZYNA SIĘ OD B
YTU NAJDOSKONALSZEGO - ABSOLUTU,
J EDNI - I TRWA, DOPÓKI NIE WYCZERPIE SIĘ ZMNIEJSZAJĄCA SIĘ STOPNIOWO
DOSKONAŁOŚĆ I MOC TWÓRCZA.
ŚWIAT ZMYSŁOWY SKŁADA SIĘ Z DWÓCH CZYNNIKÓW O NIERÓWNEJ
WARTOŚCI: D
USZY I C
IAŁA .
Du
sza udziela ciału istnienia i życia, ciało zaś dzięki duszy uczestniczy w istnieniu i życiu.
DUSZA TWORZY RZECZY WEDLE DOSKONAŁYCH WZORCÓW - IDEI UMYSŁU
IDEE TE UOBECNIAJĄ SIĘ W RZECZACH MATERIALNYCH, A RZECZY TE
UCZESTNICZĄ Z KOLEI W IDEACH, UPODOBNIAJĄC SIĘ DO NICH. ALE SĄ
ZAWSZE ODBICIAMI, NIEDOSKONAŁYMI I NIEPEŁNYMI
MATERIA STANOWI NAJNIŻSZY SZCZEBEL E
FESIS – ISTNIENIE JEST NIEMAL
RÓWNOZNACZNE Z
NIEISTNIENIEM. MATERIĘ MOŻEMY OKREŚLAĆ JAKO
COŚ CO JEST BRAKIEM ISTNIENIA –
NICOŚCIĄ.
PONIEWAŻ ISTNIENIE JEST DOBREM, JEGO PRZECIWIEŃSTWO - NIEBYT - JEST
ZŁEM.
W TEN SPOSÓB PLOTYN JAKO PIERWSZY Z FILOZOFÓW SFORMUŁOWAŁ
P
RYWACYJNĄ TEORIĘ ZŁA
P
RYWACYJNA TEORIA ZŁA – ZŁO NIE ISTNIEJE REALNIE, ONTOLOGICZNIE, LECZ JEST JEDYNIE CZYMŚ NEGATYWNYM - NIEDOSTATKIEM ISTNIENIA, CZYLI BRAKIEM DOBRA.
TWIERDZENIE TO STAŁO SIĘ PODSTAWĄ TEODYCEI, A ZWŁASZCZA TEJ
WERSJI, KTÓRĄ OPRACOWAŁ ŚWIĘTY AUGUSTYN Z HIPPONY.