Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.

Szczególnie ciekawe, z interesującego nas punktu widzenia, były narady zwoływane
przez prezydia lub ich wydziały, w których uczestniczyły praktycznie wszystkie większe
organizacje działające na terenie powiatów. Przykładem mogą tu służyć dwie narady
zwołane przez Wydział Organizacyjno-Prawny PPRN w Pasławcu, poświęcone obronie
terytorialnej powiatu i koordynacji działalności kulturalno-oświatowej, które zgromadzi
ły przedstawicieli 128 organizacji, czy narady zorganizowanej przez Wydział Komunikacji PPRN w Duchnowie na temat walki z gołoledzią przedstawicieli 119 organizacji.
Problematyka tych narad potwierdza wcześniejsze spostrzeżenie, że domeną integracyjną prezydiów i ich wydziałów była problematyka wyspecjalizowana, o wąskim zakresie rzeczowym, w którą jednak zaangażowano poważną liczbę organizacji lokalnych. O popularności narad jako formy współdziałania może świadczyć fakt, że w materiałach z posiedzeń prezydium PRN w Duchnowie z roku 1969 znalazłem informacje na temat
48 narad, a w analogicznych materiałach w Pasławcu na temat 66 narad, przy czym
.nożna bez obawy założyć, że liczba ich była z pewnością znacznie wyższa.
Osobiste kontakty przedstawicieli organizacji powiatowych
fJystematyczna analiza kontaktów osobistych wymagałaby uprzedniego przeprowadzenia odrębnych badań typu socjometrycznego, których nie byłem w stanie przeprowadzić. Jednakże obserwacje poczynione podczas pobytu w obu powiatach pozwalają na sformułowanie pewnych ogólnych uwag na ten temat.
KomaKty tego typu tworzą niewątpliwie najgęstszą sieć kontaktów międzyorganiza-
cyjnych. Niewielkie rozmiary Duchnowa i Pasławca, bliskość przestrzenna większości
ważniejszych organizacji powiatowych, stałe kontaktowanie się pracowników organizacji powiatowych na różnego typu scenach integracyjnych powodowały, że ludzie ci, w tym szczególnie personel kierowniczy poszczególnych organizacji, znali się osobiście.
Można wyróżnić co najmniej trzy typy tych kontaktów, przyjmując za kryterium
wy. Sżnienia stopień ich sformalizowania.
1. Kontakty formalne, w których przedstawiciele organizacji powiatowych kontaktowali się ze sobą właśnie z racji ról pełnionych w tych organizacjach. Do kontaktów tych można zaliczyć wszelkie kontakty w sprawach służbowych nawiązywane przez poszczególne organizacje za pośrednictwem swoich przedstawicieli. Niekiedy kontakty tego typu miały charakter systematyczny i zinstytucjonalizowany. Wymienić tu można przyk
ładowo praktykę cotygodniowych spotkań sekretarzy KP PZPR z dyrektorami, sekreta-
System polityczny powiatu jako system integracji poziomej
131
rzami komitetów zakładowych i przewodniczącymi rad zakładowych największych
zakładów obu powiatów czy cotygodniowe spotkania I sekretarza KP w Pasławcu
z dyrektorem jednego z zakładów w okresie rozbudowy tego zakładu.
2. Kontakty półformalne polegające na kontaktach przedstawicieli organizacji powiatowych w sprawach służbowych, lecz przy innej okazji, nie związanej bezpośrednio z załatwianą sprawą. Płaszczyzną tych kontaktów były na ogół zebrania i posiedzenia
wszelkiego rodzaju komitetów i komisji oraz narady i konferencje opisane poprzednio,
jak też i osobiste kontakty typu formalnego. Ten typ kontaktów, popularnie określany
jako „załatwianie spraw w korytarzu" (od załatwiania spraw w korytarzach podczas
przerwy w obradach), rzucał się w oczy każdemu, kto uczestniczył w posiedzeniach tych
kolektywów. W ten sposób opisane już wyżej sceny integracyjne odgrywały dodatkową
rolę, ułatwiając osobisty kontakt działaczom powiatowym.
3. Kontakty nieformalne, czysto osobiste, wbrew pozorom, wydawały się odgrywać
stosunkowo niewielką rolę w funkcjonowaniu powiatowych systemów politycznych.
Rozbudowana sieć powiązań międzyorganizacyjnych i łatwość wzajemnego dostępu nie
narzucały konieczności odwoływania się do stosunków osobistych przy załatwianiu
spraw swoich organizacji.
Przedstawiony wyżej podział kontaktów osobistych ma charakter wyłącznie analityczny. W rzeczywistości wszystkie te typy zachodziły na siebie, upodabniały się wzajemnie, tak że w praktyce ich rozróżnienie często było niemożliwe. Wzajemna
zażyłość wielu działaczy powiatowych wynikająca z długoletniej współpracy nadawała
często nawet kontaktom formalnym formę niesformalizowaną, a często pełnienie kilku
funkcji przez jedną osobę owocowało licznymi kontaktami o charakterze półformalnym.
Jak wykażemy to podczas omówienia przebiegu procesów decyzyjnych, ta forma