Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
W 1985 r. Rashan Ecevit, żona Bulenta Ecevita, odsuniętego od polityki po 1980 r., utworzyła partię Demokratycznej Lewicy. Bulent Ecevit, były działacz Republikańskiej Partii Ludowej przejął przywództwo nad nową partią w 1987 r. Profil tego ugrupowania można określić jako centro-lewico-wy, ugrupowanie popiera zarówno tureckie członkostwo w NATO jak i w UE.
Działalność wznowiła także Republikańska Partia Ludowa, jednakże znacznie osłabiona m.in. poprzez rozłamy i konflikty wewnętrzne - jednym z bardziej wyraźnych ilustracji tego jest założenie przez byłego przywódcę RPL Bulenta Ecevita wspomnianej wyżej partii Demokratycznej Lewicy. Oba ugrupowania Partia Demokratycznej Lewicy i RPL są obecnie przedstawicielkami nurtu socjaldemokratycznego na tureckiej scenie politycznej.
Turkey. Political Parties, artykuł na stronie Internetowej www.allabouttureky.com.
204
8. Wybrane systemy partyjne na świecie
W 1992 r. swoją działalność wznowiła Partia Ruchu Narodowego. Pod nowym przywództwem złagodziła swój radykalny charakter.
Wreszcie należy też wspomnieć o kolejnych partiach kurdyjskich, które także podlegają zmianom i przekształceniom wynikającym z kolejnych delegalizacji, jednakże wciąż odnawiają swoją aktywność. Do najbardziej znanych należy partia a jednocześnie organizacja bojowa, założona w 1978 r. Partia Pracujących Kurdystanu (PKK), natomiast kolejne partie istniały także w obrębie parlamentu, ostatnia nosi nazwę Demokratycznej Partii Ludowej (turecki skrót DEHAP).
W 1998 r. Partia Dobrobytu została zdelegalizowana pod zarzutem usiłowania zmiany świeckiego charakteru kraju, w jej miejsce działacze powołali kolejne ugrupowanie Partię Cnoty.
W 2001 r. powstało nowe ugrupowanie pod nazwą Partia Sprawiedliwości i Rozwoju (turecki skrót AKP). Przez niektórych uważana jest za swoiste odgałęzienie zdelegalizowanej Partii Dobrobytu, m.in. ze względu na rodowód działaczy. Z punktu widzenia profilu politycznego jest uważana za umiarkowanie konserwatywną, umiarkowanie religijną, nie negującą zasad demokracji. Ugrupowanie to zwyciężyło w ostatnich przeprowadzonych w Turcji wyborach w 2002 r., zdobywając 34,28% głosów i 363 mandaty.
Tabela 8.5. Porównanie wyników dwóch ostatnich elekcji w Turcji, w 1999 i 2002 r.
Partia % głosów 1999 % głosów 2002 % straty i zyski Mandaty 2002
Partia Demokratycznej Lewicy 22,19 1,22 -20,97 -
Partia Ruchu Narodowego 17,98 8,34 -9,64
Partia Cnoty3 15,41 2,48 -12,93 -
Partia Ojczyźniana 13,22 5,13 -8,09 -
Partia Słusznej Drogi 12,01 9,55 -2,46 -
Republikańska Partia Ludowa 8,71 19,40 10,69 178
Partia Ludowo-Demokratycznab 4,75 6,23 1,48 -
Wielka Partia Jedności 1,46 1,02 -0,44 -
Partia Sprawiedliwości i Rozwoju 0,00 34,28 34,21 363
Partia Młodości 0,00 7,25 7,25 -
Niezależni 0,87 0,99 0,12 9
Inne partie 3,40 4,11 0,71 -
a W 2002 r. partia występowała pod nazwą Partii Szczęścia (Fellcity Party, turecka wersja Saadet Partisl SP).
b Partia Kurdyjska HADEP w 1999 r., w 2002 r. DEHAP, Demokratyczna Partia Ludowa.
Źródło: na podstawie tabeli w: A. Carkoglu, Turkey's Nouember 2002 Elections. A New Beginning, „Me-ria" 2002, t. 6, nr 4.
Nawet pobieżna analiza powyższych danych wskazuje na rewolucyjną zmianę jaka dokonała się w sympatiach tureckiego elektoratu w ciągu ostatnich kilku lat. Autor cytowanej tabeli obliczył, że dla dwóch ostatnich elekcji wskaźnik chwiejności elektoratu wynosił 50,91, co oznacza, że połowa wy-
8.4. System partyjny w Turcji
205