Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Prekursorami tej błony plazmatycznej są inwolukryna, lorykryna i kornifina (pojawiające się w powierzchownych częściach warstwy kolczystej lub w warstwie ziarnistej)
Czas przejścia (,,TOT- turnover time``) - czas potrzebny do przejścia komórki z warstwy podstawnej do jej przekształcenia i złuszczenia. Fizjologicznie ok. 26-28 dni. W obrębie błon śluzowych jest znacznie krótszy- 5 dni, co warunkuje szybkie gojenie się ran.
Dzienna ilość złuszczonego naskórka wynosi 6 - 14g, rozległe patologiczne zatłuszczenie może spowodować zubożenie ustroju w białko.
* ortokeratoza - prawidłowe rogowacenie i złuszczenie komórek.
* hyperkeratoza - nadmierne rogowacenie prawidłowe przekształcanie komórek.
* parakeratoza - nieprawidłowe przekształcanie, skrócenie (tot do 4-5 dni) pominięcie warstwy ziarnistej, komórki warstwy rogowej zawierają przetrwałe jądra komórkowe.
* dyskeratoza - nieprawidłowe rogowacenie często pojedynczych komórek. komórki rogowacieją już w warstwie kolczystej, lub przechodzą w inne z pominięciem postaci pośrednich.
Błona podstawna
Błona podstawna utworzona jest z czterech warstw:
* dolnej powierzchni keratynocytów warstwy podstawnej (hemidesnosomy)
* blaszki jasnej(lamina lucida)
* blaszki ciemnej(lamina densa)
* strefy pod blaszką ciemną
Pierwsza warstwa to głównie półdesmosomy (hemidesmosomy). Odpowiednikiem półdesmoso-mów w błonie dolnych warstwach błony podstawnej są włókna kotwiczące (spirale Eksajmera) zbudowane głównie z kolagenu VII. Błonę podstawna budują różne typy laminin, kolagenu i nidogen.
Skóra właściwa (corium, dermis)
W skórze właściwej wyróżnia się dwie warstwy
* brodawkową
* siateczkowatą
Zbudowana jest z włókien tkanki łącznej, zawiera komórki łącznotkankowe, naczynia krwionośne, zakończenia nerwowe i przydatki skóry. Granica skórno-naskórkowa ma przebieg falisty. Wyniosłości skóry między splotami naskórkowymi noszą nazwę brodawek(papillae).
Warstwa brodawkowata kończy się na granicy przejścia powierzchownego i głębokiego splotu naczyniowego, poniżej znajduje się warstwa siateczkowata.
W skład elementów podstawowych, z których skóra jest zbudowana i które nadają jej określone właściwości morfologiczne i czynnościowe , wchodzą elementy łącznotkankowe:
1. włókna klejorodne (kolagen)
2. włókna siateczkowe (retikulinowe)
3. włókna sprężyste (elastyna)
4. komórki (głównie fibroblasty)
5. istota podstawowa (międzykomórkowa). bezpostaciowa ciecz składająca się z kwasu chondroitynosiarkowego, hialuronowego białek i wielocukrów.
Większość tych składników produkowana jest przez fibroblasty (komórki najliczniej występujące w skórze).
Kolagen
Włókna kolagenu ulegają w tkance łącznej stałej przebudowie - pod wpływem sił na nie działających mogą one zmienić swój kierunek przebiegu i wielkość, a nawet ulegają resorbcji. Połączenie włókien jest wstępem do takiej przebudowy. Zasadniczo włókna kolagenowe mają tendencje do układania się w pęczki i sieci o układzie równoległym prostopadłym lub skośnym do siebie. W miejscach o wybitnej przesuwalności skóry w stosunku do podłoża dochodzi do rozwoju sieci o dużych oknach.
Włókna retikulinowe
Występują w skórze w sąsiedztwie włókien klejorodnych i przestrzennie trudno je od nich oddzielić. Zakończenia kolagenu rozszczepiają się w sieci włókien retikulinowych w związku z tą budową pociąganie działające na włókna kolagenu przenosi się także na włókna siateczkowe. Rozciągliwość i wyginanie się tych włókien przeciwdziała urazom tkanki o delikatnej budowie jaka są na przykład naczynia włosowate. Ustalił się pogląd że włókna siateczkowe stanowią wstępny etap w tworzeniu się włókien kolagenowych.
Włókna sprężyste
Obok włókien kolagenowych są podstawowym elementem z którego zbudowana jest skóra. Nazwę swą zawdzięczają zdolności do odwracalnego rozciągania się. Przy zadziałaniu odpowiednich sił mechanicznych mogą rozciągać się do 100-140% pierwotnej długości. Wyrazem ich adaptacji do zadań, które spełniają, jest ich układ w postaci rozciągających się i splecionych ze sobą sieci wykazujących zgrubienia w punktach węzłowych. Włókna sprężyste towarzyszą kolagenowi w jego przebiegu. Rozciągają się znacznie łatwiej niż kolagen. Zapobiegają one zbyt gwałtownemu rozciąganiu tych ostatnich. W efekcie końcowym oba rodzaje włókiem współdziałają ze sobą czynnościowo.
Tkanka podskórna (subcutis)
Tkanka podskórna jest niejednolita w różnych częściach ciała i wyróżnia się tkankę podskórną z przewaga struktur włóknistych (tkanka podskórna zbita) lub luźnych struktur (tkanka podskórna luźna - np. tkanka tłuszczowa).
Tkanka łączna zbita.
Tkanka łączna zbita składa się zasadniczo z włókien klejorodnych i sprężystych najliczniejszych w głębokiej warstwie skóry właściwej. Ułożenie włókien jest zgodne z kierunkiem pociągania.
Tkanka łączna luźna.
Wypełnia wolne przestrzenie między narządami oraz częściami i umożliwia połączenia anatomiczne narządów i ich przesuwanie się w stosunku do siebie (np. tkanka tłuszczowa).
Tkanka tłuszczowa.
Będąca złym przewodnikiem ciepła tłuszcz tkanki podskórnej chroni organizm przed niepożądaną utratą ciepła przy przebywaniu człowieka w zimnie.
Gruczoły skóry
Na powierzchnię skóry wpływają dwa rodzaje wydzielin, jedna wodnista - pot (sudor), który bierze udział w procesach regulowania ciepła, druga tłuszczowa - łój (sebum).
Biorąc pod uwagę sposób w jaki dochodzi do powstania wydzieliny gruczołowej wyróżniamy;
1. gruczoły holokrynowe - łojowe (produkcja wydzieliny poprzez całkowity rozpad komórek gruczołowych)
2. gruczoły merokrynowe (produkcja wydzieliny poprzez uwalnianie substancji do przewodów wyprowadzających lub przez częściowy rozpad komórek gruczołowych)
o ekrynowe - gruczoł potowe
o apokrynowe - gruczoły kłębkowate
o mlekowe
Gruczoły potowe.
Gruczoły te zbudowane są z :
Części wydzielniczej - ciało gruczołu potowego znajduje się przeważnie w warstwie gruczołowej tkanki podskórnej, nieraz w najgłębszej części skóry właściwej przewodu wyprowadzającego
Rozmieszczenie i liczba.
Z małymi wyjątkami gruczoły potowe są rozsiane po całej skórze. Nie ma ich macierz paznokci, wargi sromowe mniejsze, dolna warg sromowych większych, wewnętrzna powierzchnia napletka i żołądź. U przedstawicieli rasy czarnej gruczoły te są bardzo rozminięte.
Gruczoły apokrynowe
Są specyficznymi gruczołami potowymi, pojawiającymi się w skórze dopiero po okresie pokwitania. Obecność ich stwierdza się tylko w pewnych okolicach skóry: pachy, otoczki sutkowa, linii pośrodkowej brzucha oraz krocze. Do gruczołów o podobnym sposobie wydzielania zalicza się ponadto gruczoły:
a. gruczoły okołoodbytnicze
b. gruczoły rzęskowe
c. woskowinowe
d. przedsionkowe nosa
Czynność.
Gruczoły apokrynowe nie wydzielają zwykłego potu lecz wydzielinę, która określa zapach poszczególnego osobnika. U kobiet są one silniej rozwinięte. Najsilniej rozwiniętym gruczołem tego rodzaju u kobiet jest gruczoł sutkowy.
Gruczoły łojowe