Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
\par \'84Niewidomi od urodzenia, m\'f3wi Boutitiel), nie stanowi\'b9,
\par wbrew powszechnemu mniemaniu, specjalnej klasy... \'afy-
\par cie ich nie up\'b3ywa w zacie\'9cnionym i r\'f3\'bfnym od naszego
\par \'9cwiecie. Obecnie, wobec wzrostu ci\'b9g\'b3ego bibljoteki Braille'a,
\par inteligentny niewidomy mo\'bfe doj\'9c\'e6 do tego stopnia eru-
\par dycji co i widz\'b9cy." Ale i niewidomi od urodzenia s\'b9 tak\'bfe
\par w pewnym stopniu \'84uwi\'eazionemi duszami" i dla osi\'b9gni\'ea-
\par cia pe\'b3ni dost\'eapnego im rozwoju wymagaj\'b9 ze strony
\par widz\'b9cych bod\'9fc\'f3w, co nast\'eapuje ju\'bf w samem obcowaniu
\par z nimi, a w wi\'eakszym jeszcze stopniu dzi\'eaki kszta\'b3ceniu
\par odpowiedniemi metodami. Poniewa\'bf, jak ju\'bf wspomnie-
\par li\'9cmy, tylko nieszcz\'ea\'9cliwy traf tak zrz\'b9dzi\'b3, \'bfe niekt\'f3re
\par osobniki s\'b9 pozbawione wzroku, wi\'eac niewidomy przy-
\par chodzi na \'9cwiat z term samemi dyspozycjami co ludzie nor-
\par malni i spotka\'e6 w\'9cr\'f3d nich mo\'bfna tak\'b9 sam\'b9 r\'f3\'bfnorodno\'9c\'e6
\par ') Boutiti~ (Dr.). - La formation des id~es g~n~rales chez les
\par aveugles-nys. Bordeaux, impr. de 1'Universit~, 1925.
\par i
\par \'b3
\par \'b3
\par I
\par 339
\par typ\'f3w umys\'b3owych. Do zada\'f1 pedagogiki przysz\'b3o\'9cci nie-
\par widomych nale\'bfe\'e6 b\'eadzie okre\'9clenie tych pierwotnych ty-
\par ' p\'f3w w\'9cr\'f3d niewidomych. Rzecz niew\'b9tpliwa, \'bfe musz\'b9. one
\par ulec modyfikacji skutkiem nieobecno\'9cci wzroku; nie
\par wszystkie dyspozycje b\'ead\'b9, aktualne, jakkolwiek istniej\'b9,
\par w zarodku i w\'b3a\'9cnie ich przekszta\'b3cenia, transpozycje, sta\'e6
\par si\'ea powinny przedmiotem bada\'f1 psychologicznych i peda-
\par gogicznych. Powinni\'9cmy wi\'eac przyj\'b9\'e6, \'bfe w\'9cr\'f3d niewido-
\par mych istniej\'b9 wszelkie stopnie i rodzaje inteligencji, od
\par nadnormalnej do anormalnej, to samo da si\'ea . zastosowa\'e6
\par do wszystkich innych dziedzin psychicznego \'bfycia; jedni
\par s\'b9 apatyczni, drudzy czynni, jedni \'bf\'b9dni poznania, drudzy
\par ospali, jedni maj\'b9 przewa\'bfaj\'b9c\'b9 sk\'b3onno\'9c\'e6 do ujmowania
\par form przestrzennych i rozwijaj\'b9 g\'b3\'f3wnie dotyk, drudzy
\par dotyk ma\'b3o rozwijaj\'b9 i wykazuj\'b9 przewag\'ea w kierunku
\par zdolno\'9cci s\'b3uchowych (muzykalno\'9c\'e6). Jest rzecz\'b9, prawdo-
\par podobn\'b9, \'bfe ta ostatnia r\'f3\'bfnica zale\'bfna jest od pierwot-
\par nego typu wyobra\'bfeniowego: s\'b3uchowego lub wzrokowego.
\par Istotnie, zada\'e6 mo\'bfna pytanie, jakie b\'ead\'b9 losy niewido-
\par mego, kt\'f3ry urodzi si\'ea jako typ wzrokowca? Owa zdolno\'9c\'e6
\par potencjonalna nie b\'eadzie mog\'b3a oczywi\'9ccie sta\'e6 si\'ea ak-
\par tualn\'b9 i wytworzy typ dotykowca par excellence, wobec
\par bliskiej analogji mi\'eadzy wzrokiem a dotykiem. Typ s\'b3u-
\par chowy rozwinie si\'ea w kierunku muzykalno\'9cci. I dlatego
\par nie nale\'bfy zapomina\'e6, \'bfe dotyk niewidomego nie j\'easi tem
\par samem, czem dotyk widz\'b9cego: przypada mu w udziale
\par czynno\'9c\'e6 dw\'f3ch zmys\'b3\'f3w - dotyku i wzroku, co przyj\'b9\'e6
\par mo\'bfna tylko w zasadzie og\'f3lnej, poniewa\'bf zast\'eapstwo nie-
\par obecnego wzroku wymaga w istocie udzia\'b3u wszystkich
\par :\'a7 zmys\'b3\'f3w. Na tem tle mo\'bfna b\'eadzie przeprowadzi\'e6 indy-
\par widualizacj\'ea w wychowaniu i kszta\'b3ceniu niewidomych,
\par wyb\'f3r dla nich najodpowiedniejszego zawodu, co dzi\'9c od-
\par bywa si\'ea jeszcze zbyt powierzchownie. Nie nale\'bfy r\'f3wnie\'bf
\par zapomina\'e6, \'bfe wola z powodu niemo\'bfno\'9cci biernego odbie-
\par rania wra\'bfe\'f1 dotykowych jest u niewidomego w bli\'bfszym
\par stosunku do inteligencji ni\'bf u widz\'b9cego. Dotyk, kt\'f3ry jest
\par g\'b3\'f3wnem \'9fr\'f3d\'b3em poznania \'9cwiata przestrzennego, wy-
\par maga wieloletniego rozwoju i niezb\'eadnie czynnej postawy
\par 340
\par osobnika, w przeciwie\'f1stwie do wzroku i s\'b3uchu, dla kt\'f3-\tab
\par rych warunek ten nie jest niezb\'eadny. St\'b9d potrzeba roz-\tab
\par wijania aktywno\'9cci, ruchliwo\'9cci i samodzielno\'9cci, nawet\tab `~
\par niezale\'bfnie od wzgl\'ead\'f3w higjenicznych a wysuwaj\'b9c same\tab
\par tylko podstawy psychologiczne.\tab R
\par Jest rzecz, jasn\'b9, \'bfe niewidomy nie przystosowuje si\'ea\tab
\par do w\'b3asnego \'9cwiata czyli do \'9cwiata niewidomych, lecz \'bfe\tab
\par wszystkie jego d\'b9\'bfno\'9cci biegn\'b9 w kierunku opanowania\tab
\par \'9cwiata dla widz\'b9cych. Jest to z jednej strony wynikiem\tab
\par naturalnych d\'b9\'bfno\'9cci rozwojowych, ze wzgl\'eadu na to, \'bfe\tab
