ďťż

podróż, to może mu pomóc któryœ z trankwilizato-rów mniejszych, ale tylko przejœciowo...

Strona startowa Ludzie pragną czasami się rozstawać, Ĺźeby mĂłc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.Nauczyciel-wychowawca - podmiot wychowaniaKim jest? Kim być moĹźe? Kim być powinien nauczyciel-wychowawca jako podmiot wychowania i jednocześnie...Niektóre obowišzki pracodawcy, a wyjštkowo także i pracownika, majš charakter mieszany, to znaczy wišżšcy nie tylko wobec drugiej strony stosunku pracy, ale także i wobec...- Szarzy - kontynuował - polują za pomocą zarĂłwno wzroku, jak i węchu, nocne ogary zaś tylko za pomocą węchu...poza tylko sam nie wiem gdzie i poza czym oni są tu ze KWIECIEŃ 2003 CZAPKA mną nie wiem kim są ale nienawidzę ich z całej duszy - Nie, na...Profilaktyka zaburzeń emocjonalnych to przede wszystkim uczenie dziecka róŸnych sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych, a nie tylko ochrona dziecka przed...Twierdzenie o prawdopodobieDstwie logicznym zdania opiera si jednak nie tylko na owej konfrontacji zdaD, mówicej |e ze wzgldu na nie naszej hipotezie H przysBuguje prawdopodobieDstwo pGrace dała jej swĂłj numer i dodała:- Proszę mu powiedzieć, Ĺźe chce z nim mĂłwić doktor Grace Mitowski i Ĺźe zajmę mu tylko kilka minut...– A tutejsiście? – Nie – odpowiedział na migi starzec – Zaś moĹźe z Mazowsza? – Tak..."Zarówno logicznie jak i metodologicznie - stwierdzajš Noah i Eckstein - pedagog porównawcza powinna zajmować się porównywaniem nie tylko na poziomie narodu, również i...124Odpowiadam wreszcie na drugie pytanie: Jaką korzyśćma z tego zły duch? Nie ma Ĺźadnej korzyści, on kieruje się tylko czystą perfidią... 
 

Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.

Gdy lek
przestaje działać, fobia trwa w takim samym nasile-
niu (Noyes, Chaudry, Domingo, 1986; Roy-Byrne,
Cowley, 1998).
Większš skutecznoœć œrodków farmakologicz-
nych uzyskuje się w fobii społecznej w porównaniu
z fobiami specyficznymi. Z doœć dobrym skutkiem
stosowano u pacjentów z fobiš społecznš inhibitory
MAO (monoaminooksydazy) o silnym działaniu
przeciwdepresyjnym. Poprawa pod wpływem leku
następowała u 60 do 80 procent pacjentów. W jed-
nym z ostatnich badań w warunkach kontrolowa-
nych równie skuteczne okazały się fenelzyna (inhi-
bitor MAO) i terapia poznawczo-behawioralna
z pewnš przewagš leku w niektórych pomiarach
(Heimberg i in., 1998). Po odstawieniu leku często
występowały jednak nawroty. Ponadto inhibitory
MAO w połšczeniu z niektórymi produktami spo-
żywczymi wywołujš niebezpieczne, a nawet œmier-
telne skutki uboczne, jak nadciœnienie i udar mózgu.
Nieco mniejszš skutecznoœć (około 50 procent)
w fobii społecznej uzyskuje się, stosujšc silniejsze
œrodki przeciwlękowe, jak alprazolam (xanax). I w tym
wypadku często zdarzajš się nawroty, a leki majš
znaczne działania uboczne, jak sennoœć i osłabienie
pamięci. Duży odsetek nawrotów po przerwaniu
R
Tabela 5-2. Fobia
Fobia specyficzna (prosta) Terapia wygaszania* Leki Poprawa 60-80% wyraŸna poprawa Prawdopodobnie skuteczniejsze niż placebo Nawroty** 10% lub mniej Znaczny odsetek Działania uboczne Brak Umiarkowane Koszty Niewielkie Niewielkie Czas Tygodnie Dni/tygodnie Ocena Doskonała Mierna Fobia społeczna Terapia wygaszania Leki*** Poprawa 60-80% wyraŸna poprawa 50-80% wyraŸna poprawa Nawroty** 10-20% Znaczny odsetek Działania uboczne Brak Umiarkowane Koszty Niewielkie Niewielkie Czas Tygodnie/miesišce Dni/tygodnie Ocena Bardzo dobra Zadowalajšca * Terapia wygaszania obejmuje ekspozycję, systematycznš desensytyzację, modelowanie i wzmaganie napięcia.
** Nawroty po zaprzestaniu kuracji.
*** Do leków zalicza się SSRI, inhibitory MAO i benzodiazepiny.
ródło: wg Seligman, 1994, s. 78-79; zrewidowane wg Barlow, Esler, Yitali, 1998, s. 288-318; Roy-Byrne, Cowley, 1998.
ZABURZENIA LĘKOWE
197
kuracji sugeruje, że ich wpływ na lęk fobiczny jest
tylko przejœciowy (Roy-Byrne, Cowley, 1998; Ver-
siani i in., 1988).
Coraz szerzej zaleca się w fobii społecznej popular-
ne leki przeciwdepresyjne — selektywne inhibitory
ponownego wychwytu serotoniny (SSRI). Na razie
dysponujemy tylko wstępnymi wynikami badań ich
skutecznoœci. W najnowszej kontrolowanej próbie po-
prawa po dwunastu tygodniach nastšpiła u 55 procent
osób z fobiš społecznš, podczas gdy w grupie kontrol-
nej poprawił się stan 24 procent. Jak zwykle w takich
badaniach nad działaniem leków nie obserwowano
pacjentów po zaprzestaniu kuracji, istnieje jednak
prawdopodobieństwo niemal całkowitego nawrotu
(Roy-Byrne, Cowłey, 1998; Stein i in., 1998).
Tabela 5-2 porównuje przydatnoœć terapii wygasza-
nia i stosowania leków w fobii specyficznej i w fobii
społecznej.
Zaburzenia po stresie urazowym
Urazy sš częœciš życia każdego z nas — niezmien-
nym losem człowieka. Od wieków większoœć ludzi
doœwiadczała życia jako padołu łez. Nieszczęœcia na-
dal zdarzajš się zbyt często: otrzymujemy niezadowa-
lajšce oceny, nasze akcje spadajš, nie dostajemy pra-
cy, na którš liczyliœmy, ludzie, których kochamy, od-
rzucajš nas, starzejemy się i umieramy. Na ogół je-
steœmy przygotowani na wiele takich zdarzeń albo
przynajmniej znamy sposoby łagodzenia ciosów.
Czasami jednak dosięga nas fatum i dzieje się coœ
nieodwracalnie strasznego, coœ, co przekracza miarę
zwyczajnych niepowodzeń. Nowoczesna technolo-
gia, medycyna i rosnšce poczucie sprawiedliwoœci
społecznej stworzyły œwiat, w którym doœwiadczenie
urazu nie jest nieuchronne, a jego skutki nie muszš
być przyjmowane biernie jako przeznaczenie. W ciš-
gu ostatnich kilkunastu lat psychologowie odkryli
sposoby łagodzenia — lecz nie wygaszania — bólu
i cierpień, spowodowanych nieodwracalnš tragediš.
Skutki niektórych wyjštkowych nieszczęœć sš tak
mszczšce i długotrwałe, że zostały uznane za odręb-
nš kategorię diagnostycznš, nazywanš zaburzeniem
po stresie urazowym (PTSD — post-traumatic stress
disorder). Poniżej pokazano weterana wojny wiet-
namskiej, który cierpi na ten rodzaj zaburzeń.
Vince trafił po raz pierwszy do kliniki, gdy stracił
panowanie nad sobš podczas pogrzebu swojego
wojennego towarzysza, który popełnił samobój-
stwo. Kiedy w czasie ceremonii nad głowami zgro-
madzonych przeleciał helikopter, Vince wpadł
w panikę i pomyœlał, że znowu jest w Wietnamie.
Wywołało to serię straszliwych wspomnień wojen-
nych, między innymi to, jak strzelił prosto w twarz
przedstawicielce Wietkongu. „Mój Boże! —wspo-
minał — kula trafiła jš nad prawym okiem. Roz-
trzaskała jej twarz. Koledzy się œmieli. Obcięli jej
włosy i zerwali z niej ubranie. Chwycili za głowę,
żeby œcišgnšć kolczyki". W nocy po pogrzebie Vin-
ce o mało nie zabił swojej żony, przyłożywszy jej
pistolet do twarzy.
Dopóki nie został zmobilizowany, Vince nie
miał poważniejszych problemów psychicznych. Był
dwudziestopięcioletnim mężczyznš, mężem i oj-
cem, pracował jako operator maszyn. Po zakończe-
niu służby wrócił do pracy, lecz Wietnam zmienił
go na zawsze. Przeœladowały go co najmniej dwa
wypadki z helikopterami, które wywołały napad
paniki podczas pogrzebu przyjaciela.
Za pierwszym razem został wyrzucony z heli-
koptera kršżšcego nad ziemiš. Przez moment
wœciekał się na swoich towarzyszy za to, że go
wypchnęli. Po chwili zobaczył, jak helikopter eks-
ploduje, a wszyscy pozostali na pokładzie zostali
rozerwani w kawałki. Drugi wypadek zdarzył się
4 lipca 1969 roku, gdy wraz z kolegami z kompanii
planował puszczanie fajerwerków i pieczenie kieł-
basek. Tymczasem wpadli w zasadzkę, w której
zginęło wielu żołnierzy z jego oddziału. Spadł na
niego obowišzek zbierania do worków okaleczo-
nych szczštków zabitych przyjaciół i ładowania ich
do helikoptera (wg Lindy, Green, Grace, MacLeod,
Spitz, 1988).
Charakterystyka zaburzeń po stresie urazowym
Przedmioty, które wywołujš fobię, sš całkiem zwy-
czajne (np. tłum, zakłopotanie, koty i choroba).
Przyczyny zaburzeń stresu pourazowego sš nato-
miast niecodzienne (zob. tabela 5-3). Trwa dyskusja,
jakiego rodzaju czynniki wywoławcze kwalifikujš
się do diagnozy zaburzeń stresu pourazowego. We-
dług skrajnej opinii muszš to być zdarzenia kata-
strofalne, ponad miarę normalnego ludzkiego cier-
198
ROZDZIAŁ 5
D
N
O
Tabela 5-3. Porównanie fobii z zaburzeniami stresu traumatycznego