Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Chodzi o to, żeby oczekiwane zmiany kursów poszczególnych akcji nie były ze sobą negatywnie skorelowane.
Realizacja wymienionych założeń będzie przebiegała w różny sposób, w zależności od tego, czy bank przyjmie model warunków „ubocznych", czy też model korzyści. W pierwszym przypadku dochód lub ryzyko są ustalone jako warunki wstępne, natomiast każda inna wielkość będzie uznana za zmienną i niemożliwą do przyjęcia. Teza ta jednak może być zastępowana modelem korzyści. Ale to z kolei wymaga ustalenia przez dany bank, ile jednostek dochodu należy przeciwstawić jednostce przyrostu ryzyka.
[Oceniając możliwość zastosowania metody zestawienia portfela papierów wartościowych (selekcji portfolio), w literaturze ekonomicznej zwraca się uwagę na następujące momenty:
- zdobycie informacji jest często bardzo pracochłonne i kosztowne;
- metoda ekstrapolacji danych z lat poprzednich dla określenia przyszłych trendów jest zawodna, gdyż stosunki zmieniają się
z upływem czasu;
- przy wielkiej liczbie różnych wariantów zawartości portfela problem ryzyka redukuje się samoistnie
Dlatego też należy uznać, że metoda ta jest przydatna nie do bezpośredniego ustalenia polityki w zakresie zakupu papierów wartoś-
' M. Bitz (Hrsg.): Bank und Borsenwesen, Yahlen Yerlag, Munchen 1981, s. 56 i nast.
ciowych, ale raczej jako pewien punkt odniesienia i wyjaśnienia tych zjawisk. Tym niemniej wynikają z niejTpewne uogólnienia:
- jeżeli portfel będzie dobrze „wymieszany" między branżami, regionami, wielkościami, emitentami itd. to wtedy ryzyko jest mniejsze;
- tylko przy dużej różnorodności portfela można założyć, że ryzyka poszczególnych papierów wartościowych będą przeciwstawne;
- istnieje możliwość ograniczenia ryzyka przy tworzeniu portfela papierów wartościowych.!
Metoda ta może być też wykorzystana przez pojedynczych klientów bankowych.
Jak już wspomniano, model „selekcji portfolio" może być stosowany przez banki również do innych operacji aktywnych, np. przy udzielaniu kredytu, gdzie także występuje problem i dochodu i ryzyka. Dywidendzie czy odsetkom przewidywanym do uzyskania z papierów wartościowych odpowiada procent od kredytu. Ryzyku zmniejszającej się dywidendy odpowiada spadek stopy procentowej, opóźnienie w spłacie kredytu. Ryzyku zmiany kursu papierów wartościowych odpowiada niewypłacalność, a dalej - bankructwo kredytobiorcy. Występują jednak także różnice. Na przykład przy udzielaniu kredytu zachodzi tylko niebezpieczeństwo (ryzyko) nieotrzymania przez bank w terminie zwrotu kredytu wraz z odsetkami. Nie ma natomiast możliwości otrzymania większych od przewidywanych dochodów, co jest możliwe przy zakupie papierów wartościowych.
Tym niemniej idea modelu „selekcji portfolio" może być wykorzystana przy udzielaniu kredytu, gdyż stanowi optymalny model jego udzielania. Istnieje także uzasadnienie, aby bank tak zagospodarował swoje aktywa (papiery wartościowe i kredyty), żeby ryzyko całkowite byjto możliwie małe.
Trzy rozwiązania portfela papierów wartościowych proponowane przez Creditanstalt (portfolio agresywne, standardowe i defensywne) ilustrują rysunki 7, 8 i 9. i \- feyV s-rpV».v--, ,. v\Cx l W <Y-«-»V\
\ \i
5.1.2 Badanie zdolności kredytowej
Badanie zdolności kredytowej ma na celu określenie w każdym postępowaniu o przyznaniu kredytu stopnia ryzyka, na jakie jest narażony bank. Rodzaje tego ryzyka przedstawia rysunek 10. ,
Rysunek 7 Portfolio agresywne
CREDITANSTALT
ASSET ALLOCATION
FOURTH O.UARTER 1992
Aggresive Portfolio
Real Estate
Obj aśnienie:
asset allocation - lokowanie aktywów (należności); bonds - obligacje; cash - gotówka dla nowych inwestycji; eąuities - akcje; real es tatę - listy zastawne; Tiger Fund - kraje azjatyckie. t!4
Rysunek 8 Portfolio standardowe
CREDITANSTALT
ASSET ALLOCATION
FOURTH QUARTER 1992
Standard Portfolio
Bonds 65%
Germany 17,5%
Netherlan 20,0%
Real Estate
Objaśnienie: Jak do rysunku 7.
115
Rysunek 9 Portfolio defensywne
CREDITANSTALT
ASSET ALLOCATION
FOURTH QUARTER 1992
Defensive Portfolio
Real Estote
Objaśnienie: Jak do rysunku 7. 116
Rysunek 10 Rodzaje ryzyka podejmowanego przez bank przy udzielaniu kredytu
ryzyko 1
F
ł
aktywne 1
pasywne 1
straty utraty utraty zmiany zmiany zmiany
płynności zabezpie- procentu kursu wartości
czenia waluto- pieniądza
wego
Źródło: K. F. Hagemiiller: Bankbetrieb, Wiesbaden 1977, s. 409-420.
Ryzyko pasywne jest w dużym stopniu niezależne od banku i w większości przypadków może być przez bank skompensowane. Natomiast ryzyko aktywne wynika z niepewności, czy przyszły kredytobiorca jest potencjalnie zdolny do spłaty kredytu wraz z procentami.