Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Wszystkie fragmenty Archilocha prze�o�y� Jerzy Danielewicz.
Pap. Colon. 7511 =fr. 196 a West2.
Por. uwagi zamieszczone na s. 63-65.
w. 7 Amfimedo � prawdopodobnie jest to tak zwane imi� m�wi�ce (gr. AmfwMiio
znaczy mniej wi�cej �Chytruska"); jako takie jest zapewne imieniem fikcyjnym.
Archiloch 151
Lecz pod bramy zwie�czeniem nie wzbraniaj zazdro�nie
15 Niczego, moja mi�a � zarzuc� kotwic�
W bujnej trawie ogrod�w � wiedz to! Neobul�,
Inny m�� niechaj bierze. Przejrza�a, niestety
Ju� zupe�nie, kwiat tak�e ju� opad� dziewiczy
I wdzi�k dawniejszy zgin��; wci�� nienasycona
20 Do granic za�lepienia dosz�a ta kobieta.
Pal j� licho! Niech tylko mnie si� nie przydarzy,
Bym tak� �on� maj�c przysporzy� uciechy
Mym s�siadom! Ja z tob� pragn� si� o�eni�.
Ty nie jeste� niewierna ani dwulicowa,
25 Ona � bardzo przebieg�a, moc podst�p�w knuje.
Boj� si�, �ebym dzieci �lepych i wcze�niak�w
Jak �w pies przys�owiowy w po�piechu nie sp�odzi�".
Tak m�wi�em, a potem dziewczyn� w�r�d kwiat�w
U�o�y�em kwitn�cych, mi�kkim p�aszczem z g�ry
30 Okry�em i pod szyj� pod�o�ywszy rami� '
Obj��em jak sarenk� struchla�� od l�ku.
Piersi jej delikatnie otoczy�em d�oni�,
�wie�o�ci� sk�ry � czarem m�odo�ci ol�niony,
I pieszcz�c ca�e cia�o �liczne, jasne w�osy
35 Muskaj�c lekko, m�skiej da�em upust mocy.
Prze�o�y� Jerzy Danielewicz
Jestem Enyaliosa, gro�nego w�adcy s�ug�,
Lecz dar Muz rozkoszny r�wnie� dobrze pozna�em.
Przeh�yl Jerzy Dame�ewicz
w. 14-16 Metafory �architektoniczne" i ��eglarskie" u�yte s� tu w sensie ob-
scenicznym, podobnie � popularny topos ogrod�w.
w. 26-27 Aluzja do przys�owia: �Suka w po�piechu rodzi �lepe szczeni�ta".
Fr. l
w. l Enyalios � �Wojowniczy", przydomek Aresa, boga wojny.
152 Antologia
2
Na pok�adzie mam placek j�czmienny i wino ismarskie,
Na pok�adzie do uczty leg�szy sobie popijam.
Prze�o�yl Jerzy Danielewicz
Ani si� �uk�w nie b�dzie napina� zbyt wielu, ni proce
Gradem pocisk�w nie sypn�, kiedy b�j Ares rozp�ta
Na r�wninie; tam miecze ze szcz�kiem spe�ni� swe dzie�o.
W takim bowiem rodzaju bitwy mistrzami s� w�adcy
Wyspy Eubei ws�awieni w bojach na w��cznie.
Prze�o�y! Jeny Damelewicz
Fr.2
Istnieje wiele interpretacji tego fragmentu (por. ich om�wienie w artykule Anny
M. Komornickiej, Archilochus Fr. 2D and Its Interpretations, w: Munera
philologica et
historica Mariana Plezia oblata, Wroc�aw 1988, s. 85-93). Zamieszczone tu
t�umaczenie
uwzgl�dnia propozycj� B. Gentiiego, zaakceptowan� przez grono innych uczonych
w�oskich i rozwini�t� przez P. Gianniniego w artykule /( 'comito' di Archihco
(frr.
2 e 7 Tarditi = 2 e 4 West), �Rudiae" l, 1988, s. 31-44. Tradycyjna
interpretacja
�romantyczna" nakazywa�a dopatrywa� si� tu wyznania �o�nierza, kt�ry wojaczk�
zdobywa sobie �rodki do �ycia (wa�ne w kontek�cie jest greckie s�owo d�ry,
znacz�ce
zar�wno �deska okr�towa", jak �drzewce w��czni"). Dawne rozumienie tekstu
ilustruje
najlepiej przek�ad S. Srebrnego (Antologia liryki greckiej, opra�. W. Stefien,
Bibl. Nar.,
S. II, nr 92, wyd. I, Wroc�aw 1955, s. 87):
Chleb mam w ostrzu mej w��czni, we w��czni wino ismarskie;
Wsparty na w��czni, jam zwyk� puchar podnosi� do ust.
w. l wino ismarskie � z Ismaros, miasta trackiego, s�yn�cego z produkcji mocnego
wina.
Fr.3
Zapowied� przewidywanego konfliktu zbrojnego z mieszka�cami Eubei, zak�ada-
j�cymi kolonie w Tracji.
w. 5 ws�awieni w bojach na w��cznie � tradycyjny epitet homerycki, podkre�la
wy��cznie s�aw� wojenn� Eubejczyk�w, st�d nie ma tu sprzeczno�ci z
poprzedzaj�cyi11
kontekstem.
\
Archiloch
Ej�e! � uwijaj si� z tym dzbanem w�r�d �aw szybkiego okr�tu,
Z kadzi p�katych czym pr�dzej wieka odrywaj przybite,
Wino czerwone wyczerpuj do dna, bo bez trunku zupe�nie
Nie zdo�amy ju� chyba pe�ni� dzisiaj tej warty.
Przele�y! Jerzy Damelewicz
Sajczyk jaki� zapewne si� chlubi m� tarcz� bez skazy,
Kt�r� pod krzakiem musia�em wbrew mej woli porzuci�;
Sam za to ca�o wyszed�em. A c� mi tam po niej!
Pal j� licho, nie gorsz� tarcz� znowu zdob�d�!
Prze�o�y� Jerzy Dwielewicz
13
Cho� ni gr�d, Peryklesie, ni �aden z mieszka�c�w nie lubi
J�k�w �a�obnych, nikt dzisiaj uczt� nie b�dzie si� cieszy� �
Takich m��w wspania�ych wch�on�y fale hucz�ce
Morza. Nabrzmia�e ju� mamy p�uca od b�lu i szlochu.
5 Lecz na nieszcz�cia, kt�rych odwr�ci� nie mo�na, m�j drogi,
Fr. 4
W oryg. w. 6-9.
Fr.5
w. l Sajczycy � plemi� trackie, na kt�rego tereny dokonywano wypad�w
z wyspy Thasos. Porzucenie tarczy � symbol prze�amania homeryckiego kodeksu
'ycerskiego � sta�o si� popularnym toposem literackim (Alkajos, Anakreont,
Horacy).
Fr.13
Utw�r napisany po katastrofie okr�tu, w kt�rej wraz z innymi rodakami zgin��
szwagier Archilocha (informacja pochodz�ca z innych �r�de� antycznych).
w. l Perykles � adresat utworu z otoczenia poety, osoba bli�ej nie znana.
Antologia
Lek nam dali bogowie: zdolno�� m�nego przetrwania.
Los to jednych pogn�bia, to drugich. Tym razem przeciwko
Nam si� obr�ci� i ran� krwaw� op�aka� musimy,
A za chwil� ju� innych dopadnie. Zbierzcie wi�c si�y,
10 Aby ten smutek niem�ski z serca czym pr�dzej wyp�dzi�.
Prze�o�y� Jerzy Danielewicz
14
Ajsymidesie, kto martwi si� ludu opini� z�o�liw�,
Ten niewiele uroczych chwil ma w �yciu przed sob�.
Prze�o�y� Jerzy Danielewicz
19
Nie dbam zupe�nie o skarby Gygesa,
Obca mi zawi��, bogom nie zazdroszcz�,
Ani nie pragn� posi��� wielkiej w�adzy �
I tak to wszystko z dala od mych oczu!
Prze�o�y� Jerzy Danielemci
21
Ta wyspa niczym o�li grzbiet wygi�ta
