Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Trow 23 wymienia następujące cechy struktury estetycznej : 1) porządek, 2) równowaga, 3) następstwo i rytm, 4) przejście i akcent, 5 kontrast i faktura, oraz 6) jedr_ość. Twory natury czy wytwory sztuki mogą posiadać każdą z tych cech struktu
- ralnych i mogą być niedoceniane z powodu braku wrażliwości patrzącego czy słuchacza. Gotowość do akceptacji tego rodzaju pobudzenia jest rezultatem wielu doświadczeń, które pokazały jednostce, że pewne bodźce wy~-ołują przeżycia przyjemne, i stanowi aspekt wrażliwości. Również cech: 'u:ologiczne wywierają wpływ na wrażliwość, ograniczając próg ś~t.~~d-_-_:~ci. Gluchota tonalna i takie defekty wzroku, jak ślepota na iaa~ :-. :: . s _5-gmaty zm, dalekowzroczność i krótkowzroczność predetermir~:::~ -.-_-a~i~w~~e~ść i ~-ph.-~-ają na ocenę wrażeń. Uprzedzenia kulturowe o~~w;:-,~: ^;= rćeż rc~Ię s~- de=erminot~-aniu goto~;ości ludzi do perceporania pe~-nyc;ta a~.~ń~~~ s~ es~e:rczwe,. R~-..^.: stano«-i tak ważny element aa muzy ce pe~rnych gsv;.p k.:It~.~ro~~,-~ c:~. że Ą~;-~.rtaśca tonalne nie mają dla nich w~ięo znaczenia.. zw-obrębie o~~~lnej kultary istnieją mniejsze grapy, które charak:er~zuje ~s~~ość :na pe«ne
' cechy, różniąca się od wrażliwości innych grup na inme cechu.
Celem wychowania jest dopomożenie uczniom w postrzeganiu i umiłowaniu piękna we wszelkiej postaci, w jakiej je napotkają. Celowi temu służą umieszczone w programie kursy muzyki i innych sztuk, a w obrębie działalności pozaprogramowej stwarzanie uczniom okazji do słuchan:~: n,:~.zzwki, tańczenia, malowania i przeżywania innych doświadczeń es`e: ~ ~:zr..: ch z~s- atmosferze przyjacielskiej wspólnoty i serdeczności. Bez .. _ . ~ :_:~ sp~a:a~óa pere~~o«-ania, oceny estetycznej można się nauczyć, ą :~~..~ a-~~e_ ~rażriwr na piękno narsr~- czw dziel sztuki może wpxynąć r~ ^_ r.~ ~~~ ~^~oa oceny :: `mn~-~ _12.-.:,. ~.~^_ r ezultat oceny wyraża-:~ :git w i czy inr~y ~ P_e~e d^~:~: _adczenie cieszy bardziej, jeżeli dl~lić je z inmgmi. ~~-:::='ą,c ~.~b:ei^~e r_;etoy nau
.. czania, komentarze oraz przyrjmują~e odpowiećni w~Traz ter; arze; i ~~-konując odpowiednie ruchy, nauczyciele przekazują ~-łasne dośt~riadczenia
' estetyczne swoim uczniom. Pełne wyrażenie oceny przez nauczyciela może wpxynąć na grupę i wywołać trwałe skutki.
ZAINTERESOWANIA
Co to są zainteresowania?
Autorzy zdefiniowali zainteresowania jako zaabsorbowanie, cele, upodobania albo awersje oraz motywy. William James 24 opisał zainteresowanie jako formę selektywnej świadomości czy uwagi, która z masy
E$ W. C. Trow Educatżonab Psychologg. Wyd. 2. Boston 1950, Houghton Mifflin
Company, s. 646 - 652.
Q' W. James The Prtncżples of Psyclcology. T. I, New York 1890, Henry Kolt, Company, Inc., s. 402.
317 r
czyichś doświadczeń wydobywa sprawy mające znaczenie. Berd~e 25, opisując istotę zainteresowań, uważał je za czynniki, które przyciągają daną jednostkę albo odpychają ją od przedmiotów, osób lub czynności. Operacyjne czy eksperymentalne podejście stosowane najczęściej przy ocenie zainteresowań wymaga zbadania upodobań i awersji jednostki. Stronę 2~ mówi o zainteresowaniach jako o "upodobaniach", a "niechęć do czegoś" określa jako "awersję". Gdy chcemy przedstawić zainteresowania w formie schematów czy profili, umieszczamy je na skali sięgającej od braku zainter esowania, czyli punktu zerowego, aż do najwyższej wartości pozytywnej. Z operacyjnego punktu widzenia wystarczy uważać zainteresowania za cechy organizmu, które powodują w rezultacie pragnienie dalszego pobudzenia ze strony szczególnego rodzaju przedmiotów, idei czy doświadczeń. Aczkolwiek definicja ta nie uwzględnia negatywnego czy "awersyjnego" aspektu zainteresowania, nie zamierzamy niedoceniać jego znaczenia w zachowaniu. Te aspekty zainteresowań powinny być omawiane raczej jako negatywne czy antagonistyczne postawy, niż jako negatywne zainteresowania.
Przyjmując definicję zainteresowań jako cech organizmu, musimy zbadać ich formowanie się. W jaki sposób rodzą się zainteresowania`? Jakie wpływy ważne są dla ich rozwoju?
Powstawanie i rozwój zainteresowań
Do-ody zainteresowania w formie zwracania uwagi można zaobserwować już w zachowaniu niemowląt. Pobudzenie spowodowane przez światło, dźwięk czy dotyk wywołuje uświadomienie sobie przedmiotu-bodźca, przejawiające się w postaci ruchów ciała i utkwieniu wzroku na danym przedmiocie. Dzieci odczuwają potrzebę pobudzenia sensorycznego i starają się być pobudzane, wykazując czujność na swoje otoczenie. Zwykła obserwacja ruchów ludzi i przedmiotów zdaje się sprawiać im zadowolenie. Z początku aktywność ta jest głównie biologiczna, ale kiedy pojawia się spostrzeganie i zaczynają formować się pojęcia, element psychologiczny nabŻera coraz większego znaczenia. Dziecko uczy się unikać tych czynności, które spostrzega jako niezadowalające, i powtarzać te, które odbierało jako godne zainteresowania. Cechy fizyczne odziedziczone albo uformowane przez wpływy otoczenia odgrywają rolę w determinowaniu tego, jakie przedmioty i sytuacje sprawiają dziecku zadowolenie. Można to zilustrować na przykładzie dziecka z defektem wzroku czy słuchu, którego percepcja jest ograniczona przez te upośledzenia. Zakłócenia w odbiorze obrazów czy dźwięków mogą wywołać u dziecka stan lęku, wpły
zs g" F. Berdie Interests. W: P. L. Harriman (ed.) Encyclopedia of Psychology. New York 1948, Ptiilosophical Library, s. 305.
ze E, K. Stronę Vocational Interests of Men and Women. Stanford Cal. 1943, Stanford University Press, s. 6.
318