Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Ñêàæ³òü, ÷è âè ï³øëè â ñâ³é ð³ä? Âè â³äâàæíèé?
Àíäð³é:
— Âè õî÷åòå âèïðîáóâàòè ìîþ â³äâàãó? Çäàºòüñÿ, ìàºòå áàãàòî íàãîä.
— ß íå ïðî òå... Âè îò ãîâîðèòå ïðî ð³ä, ïðî éîãî ìð³¿...Òàê îò, ÿêùî âè â³äâàæíèé, òî ÷è íå ìîãëè á âè ñêàçàòè, ÿê³ æ âàø³ ìð³¿, ÿêå âàøå êðåäî? Âàøå êðåäî? Îòàê ïðîñòî, ÿê ëè÷èòü â³äâàæíèì ëþäÿì... Ïàì'ÿòàéòå, ùî çà êðåäî ìè íå ñóäèìî, ìè ñóäèìî íå çà ïîãëÿäè, à çà ä³ëà, çà êîíêðåòí³ ä³ëà. Íó?
Çà ñòîëîì íàøîðîøåí³ñòü, ñì³øîê. Àíäð³é ìîâ÷èòü ïîíóðî.
— ß âàì ãàðàíòóþ, ùî çà ïîãëÿäè âàì í³÷îãî íå áóäå, — ïðîìîâèâ ñåðéîçíî Ôðåé.
— Ìîæëèâî, — ïðîòÿã íàðåøò³ Àíäð³é. — Àëå ÷è ãàðàíòóºòå âè, ùî âè â³ëüí³ ÷èíèòè ïî ñâî¿é óïîäîá³? (³ðîí³ÿ, Ôðåé íàñóïèâñÿ). ×è ãàðàíòóºòå âè, ùî äëÿ äîòðèìàííÿ ñëîâà âàì âèñòà÷èòü âàøîãî àâòîðèòåòó?
Íåçðó÷íà ìîâ÷àíêà. Àíäð³é ïî÷åêàâ õâèëèíêó, à òîä³ ïîñì³õíóâñÿ ãëóçëèâî:
— Àëå öå íå âàæíî. ß âàøî¿ ãàðàíò³¿ çîâñ³ì íå ïîòðåáóþ. ²ñíóº òåîðåòè÷íî çàêîí ïðî ñâîáîäó äóìêè é ñîâ³ñò³, òàê îò ïðèïóñò³ì, ùî öå º ä³éñíî çàêîí. Ïðèïóñò³ì. Ïðèïóñò³ì, ùî çà ïîë³òè÷íå êðåäî í³êîãî íå êàðàþòü âàø³...ðå÷íèêè ïðîëåòàðñüêî¿ çàêîííîñò³ é ïðàâîñóääÿ. Ïðèïóñò³ì. Àëå ÿ íàâ³òü öüîãî ïðèïóùåííÿ íå ïîòðåáóþ, áî çíàþ, ïî-ïåðøå, ùî ñàìå òàêå ïðèïóùåííÿ ðîçõîäèòüñÿ ç ä³éñí³ñòþ, à äðóãå: ùî ÿ ñèäæó òóò ñàìå çà ñâîº êðåäî ³ ùî çâ³äö³ëÿ âæå í³êîëè íå âèéäó. ß ïðèðå÷åíèé íà òå, ùîá áóòè ðîçäàâëåíèì, â öüîìó ÿ âàì óñ³ì â³ðþ. À ðàç òàê — âèñëîâëþþ÷è ñâîº êðåäî, ÿ âæå í³÷èì á³ëüøå íå ðèçèêóþ, áî äîëÿ ìîÿ ïåðåð³øåíà. ϳñëÿ öüîãî ÿ íå ïîòðåáóþ íàâ³òü îñîáëèâî¿ â³äâàãè, ùîá ìîº êðåäî âèñëîâèòè. Áóäü ëàñêà, ùî ö³êàâèòü?
Ïî òàê³é ïåðåäìîâ³, çäàâàëîñÿ, Ôðåé çí³ÿêîâ³â, ÿêàñü ìàëåíüêà ðèñêà øëÿõåòíîñò³ âèìàãàëà ïðèïèíèòè ðîçìîâó. Àëå Ôðåé ïåðåì³ãñÿ, áîðîòüáà ì³æ ëþäñüêîþ ñîâ³ñòþ ³ ïî÷óòòÿì ñëóæáîâîãî îáîâ'ÿçêó çàê³í÷èëàñÿ ïåðåìîãîþ îñòàííüîãî. Ñêðèâèâøèñü, Ôðåé ïîñòàâèâ çàïèòàííÿ.
— Ñêàæ³ìî, ÿê âè äèâèòåñü íà âñå?
— Íà ùî ñàìå?
— Íà ñèñòåìó, íà ïðàâîïîðÿäîê, íà óðÿä ³ ïàðò³þ, íà… òå, ùî âè òóò áà÷èëè, íàðåøò³?
— Ãì... ß äèâëþñÿ òàê, ÿê ³ âñ³, ÿê äèâëÿòüñÿ ì³ëüéîí³ íà öå.
— Ùî-ùî? ßê³ ì³ëüéîíè? Íó, ùî âè, ùî âè!..
— Íó, ùî âè! — ïðîòÿã Àíäð³é â òîí. — ß ìîæó ïîäóìàòè, ùî âè ïîãàíî çíàºòå àðèôìåòèêó. Òà ÿêùî â Õàðêîâ³ ï'ÿòü òþðåì ³ â êîæí³é ñèäèòü ïî ï'ÿòü àáî äåñÿòü òèñÿ÷ ëþäåé, òî êîëè öå ïåðåìíîæèòè íà ê³ëüê³ñòü ñàìèõ ò³ëüêè âåëèêèõ ì³ñò â ÑÑÑÐ, òî ñê³ëüêè öå áóäå ì³ëüéîí³â? Òèõ, ùî ñèäÿòü âæå! À ¿ì íåìຠâèõîäó, ÿê âè âñ³ òâåðäèòå. À òèõ, ùî ñèä³ëè â÷îðà!? À òèõ, ùî ùå æäóòü ñâ ÷åðãè?! Õ³áà öå íå áóäóòü ì³ëüéîíè?!
Ôðåé çàñìèêàâ áðîâîþ, ïîçèðàþ÷è íà ïðèñóòí³õ «ôóòáîë³ñò³â»:
— Ñòîï, ñòîï! ×è âè çäàºòå ñîá³ ñïðàâó ç òîãî, ùî âè ãîâîðèòå?!
— Âè õîò³ëè çíàòè ìîº êðåäî...
— Àãà, íó ïðîøó, ïðîøó… Öå äóìêè êëàñîâèõ âîðîã³â, ³ âîíè íàì â³äîì³. Îòæå, âè äóìàºòå?
— Îò ³ äîáðå... Òàê îò ÿ òàê ³ äóìàþ, ÿê ò³ âñ³ ì³ëüéîíè «êëàñîâèõ âîðîã³â». Òîáòî ÿ äóìàþ é äèâëþñÿ íà ðå÷³ òàê, ÿê ì³ëüéîíè ëþäåé. À ÿê âîíè äóìàþòü, ïðî öå âè ìîãëè á çðîáèòè âèñíîâîê íà ï³äñòàâ³ âàøèõ æå ï³äîçð³íü äî òèõ ëþäåé, íà ï³äñòàâ³ îáâèíóâà÷åíü, âàìè ïðåä'ÿâëþâàíèõ ³ îáãðóíòîâàíèõ íà âàøèõ æå ï³äîçð³ííÿõ. Âè äóìàºòå, ùî âñ³ ò³ ëþäè íåíàâèäÿòü ñèñòåìó é ðåæèì, ïàðò³þ é óðÿä; ðîç÷àðîâàí³ â ðåâîëþö³¿; ââàæàþòü ïðàâîïîðÿäîê, çáóäîâàíèé íà ðó¿íàõ ñòàðîãî ñâ³òó ìèêîëà¿âñüêî¿ ðåàêö³¿, çà íåäîñêîíàëèé, áà, çà àíòèíàðîäíèé; ùî ç óñ³õ ³äåàë³â ðåâîëþö³¿ âèéøîâ ïøèê; ùî êðîâ, ïðîëèòà ì³ëüéîíàìè, ï³øëà íà ìàðíå, ïîòîïòàíà é ïîðóãàíà ñèñòåìîþ íîâîãî âèçèñêó, ñîö³àëüíîãî é íàö³îíàëüíîãî ïîíåâîëåííÿ, ôðàçåðñòâîì, ôàðèñåéñòâîì, äèêòàòóðîþ ìåíøîñò³; ³, íàðåøò³, âè äóìàºòå, ùî âñ³ ò³ ëþäè â â³ä÷à¿ õîò³ëè á âñå çíåñòè ãåòü äèêòàòóðó ìåíøîñò³, òîáòî, âñå çëàìàòè, ïîáóäóâàòè íîâèé ñâ³ò, êðàùèé, ñïðàâåäëèâ³øèé... Çà òàê³, ìîâëÿâ, äóìêè âè ïîñàäæàëè äî òþðìè âñ³õ — ³ áóâøèõ âåòåðàí³â ðåâîëþö³¿, ùî, îáñìàëåí³ ïîðîõîì ò³º¿ ðåâîëþö³¿, ùå íå âòðàòèëè â³ä÷óòòÿ, ÿê â³í ïàõíå, òîé ïîðîõ, ³ ÿê ïàõíóòü ò³ âåëèê³ ³äå¿, çà ÿê³ âîíè áîðîëèñÿ; ïîñàäæàëè é ¿õí³õ ä³òåé, ùî áîë³þòü òðàãå䳺þ ñâî¿õ áàòüê³â òà ç êðîâ'þ óñïàäêóâàëè ¿õí³ ³äå¿; ³ ìîëîäå ïîêîë³ííÿ þíàê³â, ùî íå ìîæå ïðèìèðèòèñÿ ç áîëîòîì, äå êâàêàþòü æàáè âñåñîþçíîãî ì³ùàíñòâà; ³ ñåëÿí, ³ ðîá³òíèê³â, ³ ³íòåë³ãåíò³â, ùî ñì³þòü äåðçàòè ìèñëèòè é õîò³òè, é ¿õí³õ ðîäè÷³â, ³ ðîäè÷³â òèõ ðîäè÷³â...