Budżetowanie „od zera" (E...

Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.

H.)
Metoda budżetowania polegająca na szacowaniu wielkości działania, sprzedaży, przychodów, kosztów, wydatków, zysków itp. - przy założeniu jakby realizowane przez jednostkę procesy i programy rozpoczynały się po raz pierwszy. Równocześnie rozważa się alternatywne sposoby działania dla wyboru wariantu optymalnego. W stosowaniu tej metody istotną rolę odgry­wa ranking programów (ustalenie hierarchii programów według malejące­go znaczenia).
Budżetowanie kapitałowe (E.H.)
Jest elementem planowania finansowego. Dotyczy długookresowych decy­zji inwestycyjnych. Realizowane jest w następujących etapach: 1) planowa­nie (identyfikacja projektu, różne warianty, przygotowanie parametrów ekonomicznych), 2) ocena wariantów i podjęcie decyzji, 3) gromadzenie
176
środków zgodnie z przyjętym sposobem finansowania, 4) wdrożenie projek­tu i kontrola jego wykonania.
Budżetowanie kosztów (E.H.)
Liczbowe wyrażenie planu działania centrów (ośrodków) odpowiedzialności.
Budżetowanie oparte na działaniach (E.H.) Metoda budżetowania oparta na działaniach, pozwala na optymalizację rozmieszczenia rzadkich zasobów w działalności gospodarczej.
Budżetowanie przyrostowe (E.H.)
Najczęściej stosowana w praktyce metoda, uważana za tradycyjną metodę budżetowania. Podstawę stanowi aktualnie osiągnięty poziom działalności oraz aktualne poziomy parametrów ekonomicznych objętych budżetowa­niem. Poziomy te są korygowane o przewidywane w danym okresie budże­towym ich zmiany, np. inflacja.
Instrukcja budżetowania (A.K.)
Zwana także podręcznikiem budżetowym, opracowanie wewnętrzne w przedsiębiorstwie zawierające wykaz procedur związanych z budżetowa­niem i opis sposobów ich realizacji w tym przedsiębiorstwie. Instrukcja, dzięki przedstawianiu wzorów struktur informacyjnych poszczególnych bu­dżetów operacyjnych i innych formularzy niezbędnych do wypełnienia, po­rządkuje i usprawnia przebieg budżetowania.
Kalkulacja planowa (M.P.)
Rodzaj kalkulacji wstępnej, sporządzanej dla potrzeb zarządzania. Kalku­lacja ta oparta jest na założeniach przyjętych do opracowania planów tech-niczno-ekonomicznych podmiotu gospodarującego. Jej podstawę stanowią więc koszty planowane wynikające z przyjętych do opracowania planu prze­ciętnych norm zużycia środków produkcji, norm wydajności pracy a także przewidywanych skutków usprawnień techniczno-organizacyjnych. Efek­tem kalkulacji planowej jest jednostkowy planowy koszt wytworzenia. Da­ne tej kalkulacji wykorzystywane są dla potrzeb analizy i oceny kosztów rze­czywistych przedsiębiorstwa.
Komisja budżetowa (E.H.)
Zespół osób oceniających poprawność stosowania procedury budżetowej, analizujący wzajemne relacje podporządkowania oraz budżety cząstkowe; zatwierdza i przyjmuje budżet.
Koszty kontrolowalne (A.K.)
Kategoria kosztów będąca przeciwieństwem kosztów niekontrolowalnych. Oznacza ona wachlarz tych kosztów ośrodka odpowiedzialności, których
177
wartość jest skutkiem decyzji podejmowanych przez kierownika ośrodka. Koszty kontolowalne są tą grupą kosztów funkcjonowania ośrodka odpowie­dzialności, której monitorowanie ma znaczenie dla oceny jego dokonań i dla rozliczania z zadań budżetowych jego kierownika.
Koszty niekontrolowalne (M.G.)
Koszty danego ośrodka odpowiedzialności, o których ponoszeniu i wielko­ści nie decyduje kierownik danego ośrodka. Kosztami niekontrolowanymi są na przykład koszty amortyzacji środków trwałych danego ośrodka odpo­wiedzialności.
Koszty zapadłe (nieodwracalne) (M.G.)
Koszty zależne od decyzji podjętych w przeszłości, których w bieżącym lub w przyszłym okresie nie da się zmienić jakimkolwiek działaniem.
Ośrodek (centrum) odpowiedzialności (M.K.)