Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
W takiej sytuacji dysonans jest najczęściej likwidowany przez podwyższenie atrakcyjności wybranej alternatywy i zdewaluowanie alternatywy odrzuconej Decyzje, decyzje, decyzje
Co dzieje się po podjęciu decyzji? Biorąc pod uwagę nasze dotychczasowe rozważania można sądzić, że jeśli podejmujemy ważną decyzję, to doświadczamy dysonansu. Nazywa się to dysonansem podecyzyjnym. Ważną decyzję można zdefiniować jako decyzję, która jest kosztowna, trudna do zmiany, wymaga odpowiedniego wysiłku i powoduje negatywne konsekwencje dla drugiej osoby.
RYCINA 3.2. Wpływ wiarygodności na uczenie się kontrowersyjnych stwierdzeń. Ludzie są skłonni do zapamiętania wiarygodnych argumentów, które wspierają ich stanowisko, i niewiarygodnych argumentów na rzecz stanowiska przeciwnego. Zapamiętanie niewiarygodnych argumentów na rzecz swego stanowiska lub argumentów wiarygodnych,
które wspierają stanowisko przeciwne, wzbudziłoby dysonans (zaczerpnięto z: Jones, Kohier 1959)
Zilustrujmy to przekonywającym przykładem.
Kilka miesięcy temu nasz przyjaciel Roger sprzedał swoją ośmioletnią hondę i kupił
całkowicie nowego mercedesa. Wkrótce po dokonanym zakupie Roger, który jest raczej nieśmiały i skromny, zaczął przejawiać nie pasujące do niego zachowania. Zaczął krytykować samochody swoich przyjaciół, stwierdzając: „Czy nie czas już, abyś sprzedał ten wrak? Czy nie sądzisz, że zasłużyłeś na przyjemność prowadzenia dobrze zaprojektowanej maszyny?"
lub „Wiesz, rzeczywiÅ›cie nie jest bezpiecznie jeździć maÅ‚ymi samochodami — jeÅ›li zdarzy siÄ™ wypadek, to w takim samochodzie można zginąć. Z pewnoÅ›ciÄ… twoje życie i życie twoich najbliższych jest warte kilku tysiÄ™cy dodatkowych dolarów. Nie masz pojÄ™cia, ile spokoju daje Å›wiadomość, że moja rodzina jest bezpieczna, ponieważ kupiÅ‚em duży, solidny samochód".
O co tu chodzi? Dlaczego nasz nieśmiały, skromny przyjaciel nagle zaczął narzucać swoje poglądy wszystkim naokoło? Dlaczego nagle samochody, którymi jeździmy, stały się dla niego tak ważne? Być może on po prostu połknął bakcyla posiadania bezpiecznego samochodu i po rozważnym namyśle doszedł do przekonania, że byłoby cudownie, gdyby każdy posiadał tak duży samochód jak jego mercedes. Nie jest jednak wykluczone, że zdarzyło się coś więcej. Mercedes jest bardzo drogi. Jest możliwe, że po zainwestowaniu wszystkich pieniędzy w nowy samochód Roger mógł poczuć się jak głupiec. Jego sposób myślenia mógł wyglądać tak: „Ojej, czy warto było to robić? Będę spłacał ten samochód przez następnych pięć lat. To rzeczywiście zwiąże mi ręce. Gdybym zdecydował się na nową hondę, pozostałoby mi dużo pieniędzy na inne rzeczy, których potrzebujemy. Co ja zrobiłem?
Czy jestem idiotÄ…?"
Fanatycy tworzą ze swoich snów raj dla sekty.
— John Keats The Fali of Hyperion
Potem w odpowiedzi na swoje wątpliwości Roger zaczął poszukiwać argumentów wspierających jego działanie: „Mercedes jest wspaniałym samochodem; pracowałem ciężko przez całe moje życie; zasłużyłem na niego. Ponadto, weź pod uwagę sprawę bezpieczeństwa.
Dobro mojej rodziny warte jest tylu pieniÄ™dzy". CzujÄ…c siÄ™ jeszcze trochÄ™ zaniepokojony, zaczÄ…Å‚ nastÄ™pnie namawiać swoich przyjaciół, aby kupili podobny samochód. „Ostatecznie —
mógÅ‚ rozumować — jeÅ›li rozsÄ…dni ludzie, tacy jak Elliot, Tim i Robin dadzÄ… siÄ™ przekonać, że warto kupić mercedesa, to dlaczego miaÅ‚bym mieć poczucie, że podjÄ…Å‚em zÅ‚Ä… decyzjÄ™".
Innymi słowy, gdyby Rogerowi udało się przekonać innych, to poczułby się uwolniony od owych zarzutów, jego dysonans zostałby zredukowany, a samoocena pozostałaby nienaruszona.