Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Egzekucję prowadzi się w dalszym ciągu tak, jak gdyby w ogóle nie doszło do zbycia nieruchomości.
Inne ze skutków zajęcia nieruchomości odnoszą się do przedmiotów podlegających zajęciu łącznie z nieruchomością. Jeżeli w stosunku do samej nieruchomości zajęcie wywołuje jedynie skutki procesowe, to w stosunku do wspomnianych przedmiotów są to skutki materialne. Rozporządzenie takimi przedmiotami jest nieważne (por. R. Kowalkowski, w: Koostępowania cywilnego. Postępowanie %abe%piec%ające i egzekucyjne. Komen-kier. Z. Szczurek, wyd. 2, Sopot 1996, s. 379-380).
2. Przez rozporządzenie nieruchomością w rozumieniu art. 930 § l k.p.c. należy rozumieć zmiany w stanie prawnym nieruchomości spowodowane przez właściciela będącego dłużnikiem egzekwowanym, w drodze dokonanych przez niego czynności prawnych. Gdy zmiana w stanie prawnym nieruchomości następuje w drodze orzeczenia sądowego znoszącego współwłasność nieruchomości, nie można mówić o rozporządzeniu przez dłużnika nieruchomością nawet wówczas, gdy wyrazi on zgodę na przyznanie całej nieruchomości drugiemu współwłaścicielowi (por. uchwałę SN z dnia 19 grudnia 1980 r., III CZP 65/80, OSPiKA 1981, nr 5, póz. 79). Podobnie zmiana spowodowana orzeczeniem sądu na skutek podziału majątku wspólnego, działu spadku lub zniesienia współwłasności nieruchomości nie ma charakteru rozporządzenia tą nieruchomością w rozumieniu art. 930 k.p.c. (wyrok SN z dnia l grudnia 1977 r., I CR 409/77, OSNCP 1979, nr l, póz. 6).
564
Kodeks postępowania cywilnego. C^gść druga i trzecia. Komentarzy Art. 930.
Rozporządzenie nieruchomością w rozumieniu art. 930 k.p.c. następuje z mocy oświadczenia woli dłużnika. Przez rozporządzenie nieruchomością w znaczeniu użytym w art. 930 k.p.c. należy rozumieć nie tylko przeniesienie jej własności na inną osobę, ale także jej obciążenie ograniczonymi prawami rzeczowymi lub prawami osobistymi zabezpieczonymi na nieruchomości. Jako rozporządzenie nieruchomością traktuje się również rozporządzenie prawami związanymi z tą nieruchomością, np. prawem do pobierania czynszu, czy też służebnością gruntową (szerzej M. Tyczka, w: E. Wengerek: Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Ko-
j o *f v, \r \,y c OA, Jj
mentar^ Warszawa 1972, s. 490; B. Dobrzański, w: Kodeks postępowania cywilnego. Komentarzy red. Z. Resich, W. Siedlecki, t. 2, Warszawa 1976, s. 1270).
3. Ustalenia, czy zbycie nieruchomości nastąpiło po zajęciu, czy też
przed jej zajęciem i czy w związku z tym dalsze postępowanie egzekucyj
ne może się toczyć, dokonuje się na podstawie art. 925 k.p.c. Nie ma
więc wątpliwości, gdy zbycie nieruchomości nastąpiło po dokonaniu wpi
su ostrzeżenia w księdze wieczystej; w innych sytuacjach ustalenie chwi
li zajęcia może nastręczać więcej trudności (zob. uwagi do art. 925 k.p.c.).
W zależności od tego, jakich organ egzekucyjny dokona ustaleń, będzie
kontynuował egzekucję bądź z urzędu umorzy postępowanie (art. 824
§ 2 k.p.c). Komornik nie będzie jednak mógł umorzyć egzekucji, pomi
mo wniosku nabywcy nieruchomości, jeżeli twierdzi on, że nabył nieru
chomość od dłużnika jeszcze przed jej zajęciem. Umorzenie egzekucji
w takiej sytuacji może nastąpić jedynie na skutek uwzględnienia przez
sąd powództwa ekscydencyjnego, wytoczonego przez nabywcę (art. 841
k.p.c.) (tak R. Kowalkowski, w: Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie
Zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz-, kier. Z. Szczurek, wyd. 2, Sopot
1996, s. 380-381).
SN w wyroku z dnia 24 lutego 1997 r., I CKN 96/96 (OSNC 1997, nr 10, póz. 142) wskazał, że skutek zajęcia nieruchomości wymieniony w art. 930 § l zd. l k.p.c, to znaczy bezskuteczność rozporządzenia dokonanego po dacie złożenia przez komornika wniosku o wpis, następuje z mocy prawa, bez względu na to, czy sąd wieczystoksięgowy dokonał o tym wzmianki.
4. Nabywca nieruchomości może uczestniczyć w postępowaniu eg
zekucyjnym w charakterze dłużnika. Wstąpienie przez niego do egzeku
cji zależy od jego woli, na co jednoznacznie wskazuje użyty w treści prze
pisu zwrot "może". Wstąpienie do postępowania egzekucyjnego nastę-
565
Art. 930. Kodeks postępowania cywilnego. C^ęść druga i trzecia. Komentar^
puje poprzez złożenie oświadczenia komornikowi lub sądowi, w zależności od tego, na jakim etapie znajduje się egzekucja. Oświadczenie nabywcy może zostać złożone w formie pisemnej lub ustnej do protokołu (art. 760 § l k.p.c.). Od chwili wstąpienia do egzekucji, nabywca występuje w charakterze dłużnika, co powoduje, iż wszelkie czynności egzekucyjne podejmuje się w stosunku do niego, w szczególności doręcza się nabywcy zawiadomienia i wezwania.