Ju� te nieliczne przyk�ady wskazuj�, jak tru� i skomplikowan� czynno�ci� jest proces przewii wania przysz�ych wynik�w...

Strona startowa Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.[ Integrated: Intel 82915GM Graphics Controller 0 ]W�a�ciwo�ci procesora graficznego:Karta wideo Intel 82915GM Graphics Controller 0Nazwa kodowa...Kilka razy się tedy zanosiło na rozlanie krwie i po staremu przyszło, bo w kilka dni potem stało się spectaculum tragiczne, kiedy niejaki Firlej Broniowski,...Wa�ne jest zw�aszcza uj�cie praktyczne, wed�ug kt�rego dzia�alno�� naukowo-informacyjna, w tym dzia�ania bibliograficzne, to proces strukturalizowania wiedzy...szło pod straszną górę; wszystko się naraz zmieniło - ktoś przyszedł i wszystko przyniósł: to był wspólnik Bulca...Barles doskonale wiedział: fakt, że serbski artylerzysta, na przykład, wystrzeli z moździe­rza nabój PPK-S1A, a nie PPK-SSB i trafi w kolejkę po chleb w...W jaki spos�b uchroni si od niej? NiewBa[ciw w ka|dym razie wydaje si droga podporzdkowywania ocen dziaBaD ludzkich ocenie proces�w, tznTrzeba tu powiedzie�, �e Hitler niestety o wiele przeceni� pot�g� wojskow�, kt�r� Francja,, wed�ug jego oblicze�, wyka�e w przysz�ej wojnie...O szczęśliwej przyszłości żydów jeszcze na tym świecie Talmud powiada: „Nadejdzie czas, że wzejdzie na świat Mesjasz żydowski, wtedy dopiero ziemia...przyszli; to tylko powiem, iż z onego Trojańskiego konia nic wyszło nigdy tak wiele mężnych żołnierzów, jako z domu księdza Maciejowskicgo dobrych...Złożoność tego procesu wynika nie tylko z wielości poziomów, na których się odbywa, ale z równoczesności „lekcjiʺ, jakie jednostka musi opanować ze... 
 

Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.


Psychologowie interesuj� si� nie tylko tym, j cz�owiek formu�uje oczekiwania, ale r�wnie� tjj
" F. Dostojewskl, Gracz, Warszawa 1964, s. 302.
218
jak je modyfikuje pod wp�ywem nowych informacji. �yjemy w dynamicznym �wiecie, kt�ry podlega szybkim przemianom. Dlatego te� nasze przekonania cz�sto przestaj� by� trafne. Jak zachowuje si� cz�owiek, kt�ry otrzymuje informacje sprzeczne z jego przewidywaniami? Co robi, je�li wbrew jego pogl�dom okazuje si�, �e nikotyna rujnuje zdrowie lub �e reorganizacja systemu o�wiaty wp�ywa korzystnie na wyniki nauczania? Na pytania te pr�bowa� odpowiedzie� jeden z najwybitniejszych psycholog�w ameryka�skich L. Festinger. Wed�ug jego koncepcji niezgodno�� mi�dzy przekonaniami cz�owieka a aktualnymi informacjami wywo�uje negatywny stan napi�cia, czyli tak zwany dysonans poznawczy, i motywuje cz�owieka do dzia�ania, kt�re zredukowa�oby t� niezgodno��.
^ Jak jednostki usuwaj� dysonans poznawczy? Reakcje ich s� r�norodne i bardzo interesuj�ce. Przede wszystkim, ludzie mog� blokowa� dost�p do �wiadomo�ci informacji sprzecznych z ich' oczekiwaniami. Tak na przyk�ad na�ogowy palacz cz�sto nie czyta artyku��w, w kt�rych referuje si� wyniki bada� nad wp�ywem nikotyny na organizm. Polityk za� nak�ada cenzur� na dane niezgodne z jego przekonaniami. Nast�pnie - w sytuacji dysonansu - ludzie deformuj� informacje zaprzeczaj�ce. Tak je interpretuj� i przekszta�caj�, i� zmieniaj� si� one w informacje zgodne z przyj�tymi pogl�dami. Zjawisko bardzo subtelnej i inteligentnej deformacji fakt�w nierzadko spotyka si� w dziedzinie dyplomacji. Wreszcie informacje niezgodne z oczekiwaniami mog� wp�yn�� na zmian� tych ostatnich. Taka reakcja jest szczeg�lnie cz�sta u ludzi, kt�rych system struktur poznawczych jest otwarty.^Czynno�ci takie jak blokada informacji niezgodnych, ich tendencyjna deformacja lub wreszcie zmiana poprzednich przekona� - redukuj� dysonans poznawczy; maj� wi�c pozytywn� warto�� dla cz�owieka^
819
*" '
**�
' Zgodnie z koncepcj� poznawcz� proces formu�owania i modyfikacji systemu oczekiwa�, proces oceny prawdopodobie�stwa subiektywnego wynik�w czynno�ci posiada szczeg�lne znaczenie w, dzia�alno�-ei zawodowej i osobistej jednostki. Od niego w du�ej mierze zale�� jej losy. Mimo to wsp�czesna wiedza na temat tego procesu jest do�� uboga.
Minie zapewne troch� czasu, zanim poznamy psychologiczny i spo�eczny mechanizm przewidywania w takim stopniu, w jakim poznali�my struktur� prostszych proces�w psychicznych, takich jak spostrzeganie.
Rozdzia� V
PROCESY WARTO�CIOWANIA
Skuteczne post�powanie w coraz bardziej skomplikowanym �wiecie wymaga nie tylko wiedzy o tym, co mo�e si� zdarzy�, lecz r�wnie� danych o tym, jak warto�ciowe jest to, co mo�e si� zdarzy�. Zatem jednostka musi oceni� nie tylko prawdopodobie�stwo wynik�w (konsekwencji) dzia�ania, lecz r�wnie� ich warto�� subiektywn�, zwan� cz�sto u�yteczno�ci�. Poj�cie warto�ci subiektywnej (indywidualnej) posiada donios�e znaczenie dla zrozumienia mechanizmu ludzkiego dzia�ania. Nie ma wiele przesady w twierdzeniu, �e psychologia jest w gruncie rzeczy nauk� o tym, jak ludzie post�puj�, aby osi�gn�� okre�lone warto�ci. Gdyby�my pomin�li to ostatnie poj�cie - tak jak to czyni� niekt�re wersje koncepcji poznawczej - to nie umieliby�my wyja�ni� motywacji ludzkiego dzia�ania, nie wiedzieliby�my, dlaczego cz�owiek d��y do okre�lonych cel�w. Stworzyliby�my kontemplacyjny portret psychologiczny; portret jednostki, kt�ra orientuje si� w �rodowisku, ale kt�ra nie umie go zmienia�. By�by to wizerunek �enuj�co ubogi.
Ocena warto�ci wynik�w, takich jak pieni�dze, uznanie spo�eczne, uko�czenie wy�szej uczelni czy wreszcie mi�o��, zale�y przede wszystkim od osobo-w��ci, czyli od systemu struktur poznawczych. Nie-"orzy psychologowie, jak na przyk�ad W. Mischel,
uwa�aj
UWfi9<>;~ *
�e cz�� struktur zawiera zakodowan� in-
*21
formacj� o hierarchii warto�ci. Pewne zdarzenia sta-j� si� warto�ciowe w toku uczenia si�; dzi�ki od~ dzia�ywaniom rodziny, szko�y, �rodk�w masowego przekazu czy propagandy cz�owiek kszta�tuje idio-synkratyczny system warto�ci, kt�ry mo�e ulega� ( zmianie pod wp�ywem nowych okoliczno�ci.