Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
\par
\par Sp\'f3r wywo\'b3any przez Wolfa mi\'eadzy zwolennikami jedno\'9cci po-
\par ematu (unitarystami) i jego wielo\'9cci (pluralistami) nie wygas\'b3 do dzi\'9c
\par dnia. Zw\'b3aszcza wiek XIX przynosi\'b3 coraz to nowe pr\'f3by podzia\'b3\'f3w
\par i teorii powstawania poemat\'f3w. Prace tego typu sprzyja\'b3y, co prawda,
\par rozwini\'eaciu cennych metod filologicznych, ale nie rozstrzygn\'ea\'b3y kwes-
\par tii. Wi\'eacej przynios\'b3y wspomniane studia por\'f3wnawcze \'bfywej wsp\'f3\'b3-
\par cze\'9cnie poezji epickiej, analiza poemat\'f3w, odkrycie stylu formular-
\par nego. Epopeje Homera opar\'b3y si\'ea mechanicznemu krajaniu; przewa\'bfa
\par dzi\'9c w nauce oparte na solidnych podstawach stanowisko unitarys-
\par tyczne (cho\'e6 niewielu uczonych sk\'b3onnych jest przyzna\'e6 - jak staro\'bfyt-
\par ni - i Iliad\'ea, i Odysej\'ea temu samemu poecie), wielkie poematy uwa\'bfa
\par si\'ea za dzie\'b3a wybitnych tw\'f3rc\'f3w, wyros\'b3e z dziedziczonej wiekami
\par
\par 27
\par
\par tradycji epickiej poezji ustnej, same ju\'bf jednak b\'ead\'b9ce dzie\'b3ami poezji
\par spisanej. Powstanie poemat\'f3w datuje si\'ea na okres mniej wi\'eacej od
\par po\'b3owy IX wieku do pocz\'b9tku VII nawet wieku przed Chr. Jako
\par poparcie wcze\'9cniejszej z tych dwu dat mog\'b9 s\'b3u\'bfy\'e6 dwa najstarsze
\par znane nam zabytki greckiego pisma alfabetycznego, heksametryczne
\par napisy na naczyniach pochodz\'b9cych z VIII wieku przed Chr.
\par
\par Ca\'b3\'b9 p\'f3\'9fniejsz\'b9 literatur\'ea greck\'b9 mo\'bfna w\'b3a\'9cciwie wyprowadzi\'e6
\par z poemat\'f3w Homerowych. Homer by\'b3 podstawowym tekstem szko\'b3y
\par greckiej, z Homera wywodzi\'b3y si\'ea greckie poj\'eacia o b\'f3stwach i \'9cwiecie,
\par j\'eazyk Homera by\'b3 najwcze\'9cniejszym j\'eazykiem poezji, a wiersz jej naj-
\par dawniejszym wierszem. Mit Homerowy uwa\'bfali Grecy za prawdziw\'b9
\par histori\'ea swych najdawniejszych czas\'f3w, z bada\'f1 jego poemat\'f3w naro-
\par dzi\'b3a si\'ea w epoce p\'f3\'9fniejszej nauka o literaturze, zwana przez Grek\'f3w
\par najpierw gramatyk\'b9, a p\'f3\'9fniej filologi\'b9. Sta\'b3y si\'ea wreszcie poematy
\par Homerowe wzorcami epiki literackiej, zar\'f3wno greckiej, jak i p\'f3\'9fniej-
\par szej - i ka\'bfda wielka epopeja bohaterska lub historyczna naszego kr\'eagu
\par kulturalnego bezpo\'9crednio lub po\'9crednio do Homera nawi\'b9zuje.
\par
\par O eposach greckich b\'eadzie mowa ni\'bfej - epopeja narodowa Rzy-
\par mu, Eneida Wergilego, mia\'b3a by\'e6 w zamy\'9cle tw\'f3rcy rzymsk\'b9 Odysej\'b9
\par (tu\'b3aczki Eneasza) i zarazem Iliad\'b9 (walki w Italii), a ca\'b3y dalszy
\par rozw\'f3j epiki europejskiej uwarunkowany zosta\'b3 przez wsp\'f3lny wp\'b3yw
\par Homera i Wergilego. Homeryzuje wyra\'9fnie w stylu tak\'bfe i nasza
\par epopeja narodowa - Pan Tadeusz; ogromny wp\'b3yw wywar\'b3y poematy
\par Homerowe na proz\'ea epick\'b9 Sienkiewicza, kt\'f3rego Ogniem i mieczem,
\par zw\'b3aszcza w partiach opowiadaj\'b9cych o obronie Zbara\'bfa, bywa wyra\'9f-
\par n\'b9 replik\'b9 Iliady, ulubionej lektury pisarza.
\par
\par Poematy Homera zaci\'b9\'bfy\'b3y tak mocno nad literatur\'b9, \'bfe wypar\'b3y
\par nie tylko przepad\'b3a dla nas dawniejsz\'b9 tw\'f3rczo\'9c\'e6 ustn\'b9, ale nie da\'b3y
\par tak\'bfe przetrwa\'e6 bogatej, lecz znacznie literacko skromniejszej tw\'f3r-
\par czo\'9cci epickiej najbli\'bfszych wiek\'f3w, znanej nam dzi\'9c tylko z tytu\'b3\'f3w,
\par streszcze\'f1 staro\'bfytnych i kilkudziesi\'eaciu wierszy ocala\'b3ych fragmen-
\par t\'f3w. Mogliby\'9cmy j\'b9 w niniejszym zarysie pomin\'b9\'e6, gdyby nie fakt, \'bfe
\par jej tre\'9cci - mity bohaterskie - mia\'b3y pos\'b3u\'bfy\'e6 jako skarbnica temat\'f3w
\par p\'f3\'9fniejszej tw\'f3rczo\'9cci lirycznej i dramatycznej.
\par
\par Wszystkie te utwory okre\'9clano jako \'84kr\'b9g" (gr. kyklos), cykl
\par epicki, w kt\'f3rym wyr\'f3\'bfniamy cykl troja\'f1ski rozpoczynaj\'b9cy si\'ea Opo-
\par wie\'9cciami cypryjskimi (Kypria) - o przyczynach i pocz\'b9tkach wojny
\par
\par 28
\par
\par troja\'f1skiej, a wi\'eac wydarzeniach poprzedzaj\'b9cych Iliad\'ea. Kontynuacj\'ea
\par Iliady stanowi\'b3y: Etiopida (Ajthiopis - o sojusznikach Trojan: w\'b3adcy
\par Etiop\'f3w, Memnonie, i kr\'f3lowej Amazonek, Penthesilei) i Mala Iliada
\par (Ilias mikra) oraz Zniszczenie Troi \{Iliu persis - o koniu troja\'f1skim
\par i upadku Ilionu). Paralel\'b9 Odysei by\'b3y Powroty (Nostoj) pozosta\'b3ych
\par bohater\'f3w rozp\'eadzonych burz\'b9 w czasie powrotu spod Troi, a o \'9cmier-