W toku post�powania s�dowego - zw�aszcza kiedy oskar�ony nie ma obro�cy - nale�y go pouczy� o mo�liwo�ci z�o�enia wniosku z art...

Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.

353 kpk. Ocenie oskar�onego nale�y za� pozostawi� decyzj�, czy z tej mo�liwo�ci skorzysta.
Uprawnienia wynikaj�ce z art. 353 kpk. - dotycz�ce z�o�enia wniosku o odroczenie rozprawy - nie przys�uguj� innym stronom i ewentualnie ustanowionym przez nie pe�nomocnikom.
Wyznaczaj�c termin niejawnej rozprawy - w wypadku z�o�enia przez prokuratora wniosku o umorzenie post�powania z powodu niepoczytalno�ci sprawcy i o zastosowanie �rodk�w zabezpieczaj�cych -nale�y mie� na wzgl�dzie to, �e nie stosuje si� przepis�w o oskar�ycielu posi�kowym, a pow�dztwo cywilne nie jest dopuszczalne (art.
354 kpk.).
3. Przepisy og�lne o rozprawie g��wnej
Przewodnicz�cy sk�adu orzekaj�cego (w jednoosobowym sk�adzie s�du s�dzia ma prawa i obowi�zki przewodnicz�cego) jest - bez w�tpienia - jedn� z centralnych postaci procesu karnego. Do jego zada�, zgodnie z tre�ci� art. 366 � 1 kpk., nale�y kierowanie rozpraw� g��wn� i czuwanie nad jej prawid�owym przebiegiem. Winien te� stwarza� sprzyjaj�ce ku temu warunki, aby zosta�y wyja�nione wszystkie istotne okoliczno�ci sprawy, a w miar� mo�liwo�ci tak�e okolicz-
361
Post�powanie przed s�dem pierwszej instancji
no�ci sprzyjaj�ce pope�nieniu przest�pstwa. W trosce o sprawno�� post�powania, nie lekcewa��c wskaza� wynikaj�cych z zasady prawdy materialnej, winien d��y� do tego, aby merytoryczne rozstrzygni�cie nast�pi�o bez nieuzasadnionej zw�oki, a je�eli jest to mo�liwe, na pierwszej rozprawie g��wnej.
Tak og�lnie zarysowane postulaty znajduj� swoje rozwini�cie w normach szczeg�owych. Przewodnicz�cy w szczeg�lno�ci:
a) umo�liwia stronom wypowiedzenie si� co do ka�dej kwestii podlegaj�cej rozstrzygni�ciu. W praktyce oznacza to, �e strona (b�d� obro�ca lub pe�nomocnik) ma takie uprawnienie, lecz nie musi z niego korzysta�. Je�eli jednak w jakiejkolwiek kwestii jedna ze stron zabiera g�os, prawo to - zgodnie z postulatem prowadzenia kontradyktoryjnego procesu - przys�uguje r�wnie� wszystkim innym stronom. O kolejno�ci wypowiedzi decyduje przewodnicz�cy bacz�c, aby obro�cy oskar�onego i oskar�onemu przys�ugiwa� g�os ostatni (art. 367 kpk.);
b) podejmuje decyzj� o przychylnym za�atwieniu wniosku dowodowego strony, kt�remu �adna inna strona nie sprzeciwi�a si�. W pozosta�ych wypadkach s�d wydaje stosowne postanowienie (np. o oddaleniu wniosku dowodowego, o jego uwzgl�dnieniu - przy braku jednomy�lno�ci stron) - art. 368 kpk;
c) wydaje wszelkie zarz�dzenia niezb�dne do utrzymania spokoju i porz�dku na sali s�dowej (art. 372 kpk.). W tym zakresie mo�e on korzysta� z regulacji zawartych w ustawie z dnia 27 lipca 2001 r. -Prawo o ustroju s�d�w powszechnych12, w szczeg�lno�ci - zgodnie z art. 48 � 1 - przewodnicz�cy sk�adu orzekaj�cego mo�e upomnie� osob�, kt�ra narusza powag�, spok�j lub porz�dek czynno�ci procesowych, a po bezskutecznym upomnieniu mo�e j� wydali� z sali rozpraw. Restrykcje dalej id�ce (np. mo�liwo�� usuni�cia publiczno�ci z sali rozpraw - z powodu jej niew�a�ciwego zachowania, a tak�e ukaranie winnego naruszenia powagi, spokoju lub porz�dku czynno�ci procesowych, albo ubli�enia s�dowi kar� porz�dkow� grzywny w wysoko�ci dwukrotnego najni�szego wynagrodzenia za prac� pracownik�w
12 Dz.U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.
362
Przepisy og�lne o rozprawie g��wnej
lub kar� pozbawienia wolno�ci do 7. dni) zosta�y przekazane do w�a�ciwo�ci s�du, a wi�c pe�nego sk�adu orzekaj�cego w sprawie;
d) stwarza warunki nieskr�powanej wypowiedzi osobom przes�uchiwanym i zapewnia sprawn� realizacje - skodyfikowanych w art. 370 kpk. - zasad przeprowadzenia tej czynno�ci. Zgodnie z tym przepisem, po swobodnej relacji osoby przes�uchiwanej - oczywi�cie w granicach okre�lonych celem danej czynno�ci - mog� zadawa� jej pytania w nast�puj�cym porz�dku:
- oskar�yciel publiczny;
- oskar�yciel posi�kowy;
- pe�nomocnik oskar�yciela posi�kowego;
- oskar�yciel prywatny;
- pe�nomocnik oskar�yciela prywatnego;
- pow�d cywilny;
- pe�nomocnik powoda cywilnego;
- przedstawiciel spo�eczny;
- bieg�y;
- podmiot, o kt�rym mowa w art. 416 kpk.;
- obro�ca;
- oskar�ony;
- cz�onkowie sk�adu orzekaj�cego.
Odst�pstwo od tej zasady jest przewidziane na rzecz strony, na kt�rej wniosek �wiadek zosta� dopuszczony; bowiem zadaje ona pytania przed pozosta�ymi stronami, a tak�e w odniesieniu do cz�onk�w sk�adu orzekaj�cego, kt�rzy mog� zadawa� pytania dodatkowe poza kolejno�ci�.
W wypadku pojawienia si� pyta� sugeruj�cych osobie przes�uchiwanej tre�� wypowiedzi, albo nieistotnych, b�d� te� niestosownych przewodnicz�cy uchyla je;
e) zapobiega porozumiewaniu si� os�b przes�uchanych z osobami, kt�re jeszcze nie zosta�y przes�uchane, a w szczeg�lno�ci zwraca
363
Post�powanie przed s�dem pierwszej instancji
uwag� na to, aby przy przes�uchaniu �wiadka nie towarzyszyli �wiadkowie, kt�rzy jeszcze nie zostali przes�uchani (art. 371 kpk.);