Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
Ogromna skala tego zjawiska uświadamia nam, że XXI
wiek, nie jest okresem wolnym od niewolnictwa i przymusowej
pracy. Problem handlu ludźmi został dostrzeżony przez społecz-
ność międzynarodową już na przełomie XIX i XX wieku, jednakże
aż do 2000 r., czyli okresu powstania Protokołu o zapobieganiu,
zwalczaniu oraz karaniu za handel ludźmi, w szczególności kobie-
tami i dziećmi, zwanym Protokołem z Palermo, termin „handel
ludźmi” nie był zdefiniowany w prawie międzynarodowym. Pol-
ska ratyfikowała ten dokument w roku 2003. Do polskiego kodek-
su karnego pojęcie „handel ludźmi” wprowadzono dopiero
w 2010 r. po jego nowelizacji dodając do ustawowych definicji
§ 22. Wcześniejsze przepisy zawarte w kodeksie, poprzez brak
precyzyjnej definicji, znacząco utrudniały sankcjonowanie tego
czynu zabronionego.
2 B. Hołyst, Przestępczość zorganizowana w Polsce, Acta UniversitatisLo-
dziensis, Folia Iuirdica 1995, vol. 63, s. 5.
798
Przestępczość zorganizowana
Pranie brudnych pieniędzy jest stosunkowo nowym zjawi-
skiem i związane jest z przestępczością zorganizowaną. Termin
ten najprawdopodobniej pojawił się za sprawą Ala Capone – szefa
chicagowskiej mafii. Przyjęto, że przestępstwo to wywodzi się
z okresu prohibicji panującej w Stanach Zjednoczonych Ameryki
Północnej, ponieważ już wtedy przestępczość zorganizowana
przynosiła ogromne zyski w dziedzinie prostytucji, wymuszeń,
handlu i produkcji alkoholu. Aby ukryć nielegalnie uzyskane do-
chody utworzono sieć pralni, które przynosiły dochody w gotówce
i doskonale nadawały się do tego celu. Dzięki mieszaniu legalnych
dochodów pochodzących z działalności pralni z tymi uzyskiwa-
nymi w sposób nielegalny niemożliwym stawało się ustalenie źró-
dła pochodzenia tych drugich. Przestępstwa zorganizowane pole-
gające na legalizacji brudnych dochodów uznano za szczególne
zagrożenie i w związku z tym wydano akty prawne, które miały za
zadanie podjęcie działań, zarówno na szczeblu europejskim jak
i światowym, zmierzających do walki z tym zjawiskiem. Jak się
okazuje Polska jest jednym z państw, które budzi zainteresowanie
wśród grup zorganizowanych związanych z praniem brudnych
pieniędzy. Nielegalnych operacji finansowych w naszym kraju
dokonują m.in.: afrykańskie, włoskie, rosyjskie, amerykańskie,
azjatyckie środkowo i zachodnioeuropejskie organizacje prze-
stępcze. Grupy przestępcze dokonują rozpoznania funkcjonowa-
nia systemów prawnych, procedur finansowo-bankowych po-
szczególnych państw z punktu realizacji ich własnych celów3.
Polska jest krajem mającym bardzo bogatą tradycję i historię
i w związku z tym posiada liczne zbiory dzieł sztuki, przedmiotów
o wartości historycznej lub archeologicznej. W przeszłości były
one ofiarami grabieży ze stron najeźdźców a w chwili obecnej sta-
ją się przedmiotem zainteresowania grup przestępczych, zarówno
tych krajowych jak i międzynarodowych. W Polsce najczęściej
spotykane są kradzieże z obiektów sakralnych, placówek nauko-
wych i bibliotek. Dobra kultury o wysokiej wartości są zazwyczaj
3 A. Koweszko, Zjawisko przestępstw ekonomicznych i możliwości przeciw-
działania zagrożeniom, Warszawa 1995, s. 12.
799
Kinga Świątek
kradzione na zamówienie i przemycane dla zagranicznych kolek-
cjonerów. W chwili obecnej do kradzieży dochodzi najczęściej
w obiektach sakralnych, mieszkaniach prywatnych kolekcjone-
rów, bibliotekach, galeriach, antykwariatach, muzeach. Jeśli chodzi
o mieszkania kolekcjonerów, to łupem złodziei najczęściej stają
się rzeźby, obrazy, kolekcje numizmatyczne, broń, biżuteria.
Z obiektów sakralnych giną przede wszystkim lichtarze, świeczni-
ki, rzeźby, płaskorzeźby, obrazy, kielichy, krzyże, monstrancje.
Z pozostałych obiektów kradzione są głownie obrazy, porcelana,
rzeźby, starodruki, grafiki, ryciny, stare mapy4.
Dystrybucja, handel i wytwarzanie środków odurzających jest
jednym z przejawów przestępczości zorganizowanej. Jest to jeden
z najbardziej dochodowych i tym samym nielegalnych procede-
rów, którym zajmują się zorganizowane grupy przestępcze. Mię-
dzynarodowość narkobiznesu polega przede wszystkim na tym,
że terytoria niektórych państw są miejscem uprawy i produkcji
niezbędnych surowców bądź gotowych narkotyków, albo stają się
krajem tranzytowym w przemycie narkotyków, lub są też konsu-
mentami i odbiorcami tych substancji. Aktualnie w Polsce przed-
miotem nielegalnego handlu jest przede wszystkim marihuana,
haszysz, heroina, amfetamina, ectasy, kokaina, heroina. Zdarzają
się także przypadki dotyczące rozprowadzania leków nasennych,
uspokajających czy też sterydów anabolicznych. W Polsce popu-
larny jest nie tylko handel narkotyków, ale także ich nielegalna
produkcja, która obejmuje zarówno narkotyki pochodzenia ro-