Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.

Podobno te� .krytykowa�a Pindara, �e
zamieszcza w jednej pie�ni zbyt du�o opowie�ci .mitycznych,
m�wi�c: "Trzeba sia� r�k� nie workiem", co sta�o si� p�niej
przys�owiem. K. 'pisa�a 'pie�ni dla ch�r�w, opracowuj�c w nich
lokalne mity beockie. Zachowa�y si� tylko nieliczne fragmenty.
Najd�u�sze i� nich, odkryte w papirusach, przynosz� opowie��
o zawodach �piewaczych dw�ch g�r: Kithajronu i Helikoniu,
oraz drug� - o porwanych przez bog�w 9 c�rkach boga rzeki
Asoposa. Jako poetka mia�a K. znaczenie tylko lokalne. Na je�.
polski K. t�umaczyli: J. Danielewicz, W. Steffen. A.Sz.-S.
KOSMAS Indikopleystes ("kt�ry �eglowa� do Indii"), tac. Cos-
mas, po!. Kosmas, VI w., geograf gr. Prawdopodobnie pochodzi�
z Aleksandrii. Jako kupiec odby� szereg podr�y; zwiedzi� m.in.
pn. cz�� Afryki, Arabi�, docieraj�c przypuszczalnie a� do Iri-
273
Krates
dii, sk�d jego przydomek. Porzuci� zaw�d kupca, by zosta�
mnichem. Jego dzie�o geograficzne Christianik� tapographia
(Topografia chrze�cija�ska) powsta�o w l. i547i-154l9; g��wnym
jego celem jest przedstawienie geografii �wiata zgodnie z in-
formacjami zawartymi w -^-Biblii, wbrew geograficznym po-
gl�dom Klaudiusza ->-Ptolemeusza. K. odrzuca np. tez� o kuli-
sto�ci ziemi, wyobra�aj�c j� sobie jako prostok�tn� p�aszczyzn�,
nad kt�r� zwiesza si� kryszta�owe sklepienie niebieskie, wspar-
te na prostopad�ych �cianach. Bardziej interesuj�ce od cz�sto
naiwnych wywod�w geograficznych K. s� obszerne ekskursy
jego dzie�a, w kt�rych przytacza liczne spostrze�enia ze swych
podr�y. Dotycz� .one zagadnie� z historii kultury i religii, np.
opanowywanie poszczeg�toych krain przez religi� chrz��., wie-
dzy geograficznej i przyrodniczej, np. opis �r�de� Nilu, ro�lin
i zwierz�t Indii, a tak�e handlu staro�ytnego, stosunk�w dyplo-
matycznych cesarstwa z Egiptem, Indiami, Chinami irtp. Pisze
K. j�zykiem prostym i komunikatywnym, ale styl jego nie jest
wolny .od 'b��d�w. J.S.
KRATES z Aten, zm. ok. '2615 p.n.e., filozof gr. K. by� kolejnym
po Polemonie kierownikiem Akademii (->-Platon). O �yciu K.
brak wiadomo�ci, a z jego pism nic si� nie zachowa�o. Nieliczne
�wiadectwa staro�ytne pozwalaj� przypuszcza�, �e by� on kon-
tynuatorem idei tzw. Starej Akademii, ale zainteresowania
metafizyczne by�y marginesem jego prac. K. trzyma� si� z dala
od �ycia politycznego i bra� w nim udzia� raczej wyj�tkowo.
Powa�ne usposobienie i surowy tryb �ycia nie przysparza�y mu
wielu zwolennik�w. K. zajmowa� si� przede wszystkim etyk�.
K�ad� nacisk na potrzeb� doskonalenia si� wewn�trznego i �ycia
wed�ug natury, przy czym zar�wno cnota, jak i dobra, kt�re
ddnosz� si� do natury, s� - jego zdaniem - nieroz��cznymi
sk�adnikami szcz�cia, cho� w niejednakowym stopniu. Bez cno-
ty w og�le nie mo�na by� szcz�liwym, bez tych d�br, jak na
przyk�ad zdrowia, nie mo�na by� tylko absolutnie szcz�liwym.
J.W.
KRATES, la�. Crates, z Mai�o� w Cylicji, l poi. II w. p.n.e.,
uczony gr. Badania naukowe K. pozostawa�y pod przemo�nym
wp�ywem filozofii stoickiej. By� g�ow� pergame�skiej szko�y
filologicznej; jako anomalista (zwolennik niereigulamo&ci w gra-
matyce) przeciwstawia� si� w teorii j�zyka aleksandryjskiej
szkcfle -^Arystarcha z Samotraki, kt�ry .by� analogist� (zwo-
lennikiem regularno�ci). Zapatrywa� K. na rol� anomalii w roz-
woju j�zyka bronili liczni jego uczniowie {Herodikos, Tauriskos,
Zenodot z Mai�o�). Ok. li68 uczestniczy� K. w poselstwie kr�la
Pergamonu do Rzymu, gdzie 'z�ama� nog� i w czasie przed�u�a-
j�cego si� z powodu leczenia pobytu wyg�asza� wyk�ady o za-
gadnieniach. j�zykowych, co przyczyni�o si� do wzrosibu zainte-
resowa� filologilcznych w Rzymie. Alegoryziuj�c� interpretacj�
epos�w -^-Homera przedstawi� w Diorthos�s Jliados ka� Odys-
seias w 9 ks. (Komentarz egzegetyczno-krytyczny do Iliady
i Odysei). Zajmowa� si� r�wnie� geografi� i stoick� wizj� �wiata
usi�owa� wyprowadzi� z dzie� Homera; w tarczy Achillesa upa-
trywa� przedstawienie kosmosu. H.M.
18 S�ownik pisarzy antycznych
Krates 274
KRATES, la�. Crates, z Teb, IV/III w. p.n.e., filozof gr. Ucze�
-*Diogenesa z Synopy. Po rozdaniu pieni�dzy uzyskanych ze
sprzeda�y maj�tku prowadzi� �ycie w�drownego cynika, szo-
kuj�c swym post�powaniem wsp�czesnych. Uczniem K. by�
za�o�yciel szko�y stoickiej -"-Zenon z Kition. Z pism K. zacho-
wa�y si� jedynie drobne fragmenty. Napisa� m.in.: Parodzai
(Parodie), w kt�rych szydzU z filozof�w, Pera (Torba), przyno-
sz�c� obraz �ycia cynickiego, a zarazem parodi� literackiej
mody na wynajdywanie idealnych pa�stw, jak np. Atlantyda
w Krytiaszu -^-Platona. K. by� r�wnie� autorem parodii hymn�w
poetyckich, parodii elegii ->-Solona, a by� mo�e tak�e parodii
tragedii. Zagin�y listy K. dor�wnuj�ce podobno stylem listom
-^-Platona. Zachowa�o si� natomiast pod jego imieniem 36 bez-
warto�ciowych list�w podrobionych w II w. n.e. Fragmenty
dzie� K. zachowane u ->-Diogenes� Laertiosa na je�. polski t�u-
maczyli: I. Kro�ska, B. Kupis, W. Olszewski, G. Pianko. M.W.
KRATINOS, tac. Cratinus, V w. p.n.e., komediopisarz gr. Znamy
26 tytu��w komedii K., zachowa�o si� te� sporo fragment�w.
W agonie komicznym odni�s� zwyci�stwo 9 razy (pierwsze
w 453). W komediach K. znajdujemy, podobnie jak u -"-Arysto-
fanesa, motywy ba�niowe, elementy krytyki literackiej, trawe-
stacj� mitu, a przede wszystkim ostr� satyr� polityczn�, kt�ra
godzi�a imiennie w poszczeg�lnych ate�skich m��w stanu (zw�a-
szcza w Peryklesa) oraz atakowa�a stosunki polityczne i spo-
�eczne. K. by� chwalc� czas�w minionych, idea� sw�j upatrywa�
w nie�yj�cych ju� politykach w rodzaju arystokraty Kimona
lub ->-Solona. Peryklesa oskar�a� o rozp�tanie wojny pelopo-
neskiej, m.in. w komedii Dionysaleksandros (fr.), w kt6rej b�g
Dionizos wyst�puj�cy w "s�dzie Parysa" jako Parys (zwany
tak�e Aleksandrem, st�d tytu�) doprowadza� do wybuchu wojny
troja�skiej. Parodia mitu ��czy�a si� .tu �ci�le z krytyk� aktual-
nej sytuacji, a w tch�rzliwym Dionizaleksandrze ka�dy widz
rozpoznawa� bez trudu Peryklesa. Ba�niowy charakter mia�a
komedia Plutoi (Plutosy, bo�kowie bogactwa), w kt�rej Plutosy
rozs�dza�y w Atenach mi�dzy bogactwem sprawiedliwym (prze-
de wszystkim nabytym w drodze dziedziczenia) a niesprawie-
dliwym. W komedii Archilochoi (Archilochowie) przedstawia�
K. agon wielkich poet�w przesz�o�ci, wskazuj�c jednocze�nie
na Archilocha jako na swego poprzednika w walce za pomoc�
napastliwego wiersza. W 424 Arystofanes przedstawi� w swoich
Rycerzach K. jako wielkiego ongi� poet�, kt�ry na staro�� jed-