Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.
1. KONTEKST
Zarówno w tantrze, jak i w dzogczen, związek pomiędzy uczniem i nauczycielem jest niezwykle ważny. Uczeń otrzymuje od nauczyciela przekaz i instrukcje, a następnie rozwija stabilność doświadczenia rigpy. Bez tego kontaktu rozróżnienia, które są podstawową kwestią na duchowej ścieżce, stają się bardzo trudne do zrozumienia, ponieważ pozostają w wymiarze koncepcji. Natura umysłu jest zaś poza pojęciami. Bez intelektualnego zrozumienia trudno jest rozwinąć doświadczenie, ale bez doświadczenia nauki mogą stać się dla praktykującego jedynie abstrakcyjnym systemem filozoficznym lub dogmatem. Jest to niczym uczenie się o medycynie i nie rozpoznawanie własnej choroby. Jeżeli nie wykorzystuje się wiedzy w praktyce, jest ona bezużyteczna. Samo myślenie, że spoczywa się w rigpie, że poznało się przejrzyste światło, nie przynosi nic dobrego. Poznanie poglądu i spoczywanie w nim nie oznacza tylko rozmyślania i rozmawiania o świętych naukach, ale rzeczywiste życie w doświadczeniu, o którym one mówią. Praktykujący powinien nauczyć się, czym jest rigpa poprzez bycie rigpą i odkryć mądrość poza konceptualnym umysłem poprzez doświadczenie, że jego prawdziwą naturą jest właśnie mądrość. Niemniej jednak dobre intelektualne zrozumienie kontekstu jogi śnienia i jogi snu niewątpliwie pomaga podążać w dobrym kierunku, unikać błędów w praktyce i przygotować się na rozpoznanie efektów praktyki. Posiadając jasne zrozumienie, praktykujący może sprawdzić własne doświadczenie w oparciu o nauki i uniknąć błędu pomylenia pewnych doświadczeń z doświadczeniami rigpy. Jednak ostatecznie doświadczenia te powinno się zanalizować w oparciu o ustne nauki w trakcie ciągłego związku z nauczycielem bez względu na to, jak rzadko uczeń i nauczyciel będą się spotykać.
2. UMYSŁ A RIGPA
Kiedy rozpoznamy swoją prawdziwą naturę i będziemy w niej spoczywać, wyzwolimy się z ignorancji i cierpienia. To, co ją rozpoznaje, nie jest konceptualnym umysłem, jest to podstawowy umysł, natura umysłu, rigpa. Koniecznie musimy nauczyć się rozróżnić w praktyce konceptualny umysł od czystej świadomości natury umysłu.
UMYSŁ KONCEPTUALNY