Ludzie pragną czasami się rozstawać, żeby móc tęsknić, czekać i cieszyć się z powrotem.

Sparta bowiem nie zasi�gn�a
rady swych sprzymierze�c�w; gotowa by�a po�wi�ci� ich interesy, wy-
rzec si� walki o wolno�� i sprzymierzy� z pa�stwem-tyranem. W przymie-
rzu takim Ateny bylyby partnerem o wiele silniejszym i mog�yby
ie�liby zechcia�y -wykorzysta� na drodze dyplomatycznej t� przewag�, ;
kt�r� zdoby�a im �mia�o�� Demostenesa. Gdyby jeszcze �y� Perykles, uda-
�oby mu si� mo�e przekona� Zgromadzenie, by przyj�o te propozycje.
Ale po sze�ciu latach wojny lud chcia� bardziej namacalnych korzy�ci, '
a. Kleon podjudza� go do dalszych ��da�. Na jego wniosek Zgromadze-
nie postanowilo odpowiedzie�: Je�eli Sparta wyda Atenom ludzi na -,
Sfakterii, a ponadto Nisaj�, Pegaj, Trojzen� i Achaj�, Ateny przedlu�� ,
rozejm i przyst�pi� do szczeg�owego om�wienia warunk�w pokoju. Gdy
1-,os�owie prosili o .poufne spotkanie z oficjalnymi przedsta�, icielami
Aten, Kleon za��da� publicznej dyskusji. W�wczas poslowie powr�cili do
Sparty.
W Pylos ate�scy dow�dcy twierdz�c, �e Spartanie naruszyli warunki
rozejmu, zatrzymali cal� sparta�sk� flot�, tj. 60 okr�t�w. Dzialania wojen-
ne rozpocz�y si� na nowo. Ate�czycy napotykali znaczne trudno�ci, nie
mieli bowiem gdzie wyci�ga� na brzeg swych okr�t�w, a na samym przy-
l�dku znajdowali zbyt malo wody. Kilka okr�t�w patrolowa�o morze wo-
k�l Sfakterii w ci�gu dnia, noc� za� w pobli�u wyspy p�ywala cala flota,
kt�ra wzrosla po otrzymaniu posilk�w do 70 okr�t�w. Mimo tej czujno�ei
male l�dki i maj�cy sk�rzane worki nurkowie dostarczali na wysp� �yw-
no�� hoplitom i ich obsludze. Ateny tymczasem musialy troszczy� si�
o zaopatrzenie dla mniej wi�cej 14 000 �olnierzy i wio�larzy znajduj�cych
si� w tak odleg�ym miejscu. Gdyby za� blokada mia�a si� przeci�gn�� a�
do zimy, flota ate�ska nie by�aby w stanie p�ywa� w pobli�u wyspy,
a daleki.ch dostaw �ywno�ci r�wnie� nie da�oby si� utrzyma�.
W Atenach lud zacz�� a�owa� tej nieust�pliwej postawy, kt�r� za rad�
Kleona przyj�lo Zgromadzenie wobec posl�w sparta�skich. Gdy wysuni�to
wniosek, by dla zbadania sytuacji na miejscu posla� Kleona z kim� jeszcze
do towarzystwa, Kleon zareplikowal, �e trzeba dzia�ania, a nie badania
i �e bdyby strategowie byli m�ami, pojmaliby latwo Spartan; on przy-
najmniej by to zrobi�, gdyby sprawowa� dow�dztwo. Zaczepka Kleona
vs ymierzona by�a przeciw jego rywalowi, Nikia�zowi, kt�ry by� najstar-
szym strategiem obecnym na Zgromadzeniu, skrupi�a si� jednak na nim
samym, gdy Nikiasz zaproponowal, �e zrzeknie si� dow�dztwa i jemu
rmcuy umanac cwycyavwa `tco 'rcY a.
wla�nie je odst�pi. Kleon pr�bowal si� teraz wycofa�. Ale im usilniej si�
broni�, tym g�o�niej ca�e Zgromadzenie krzycza�o do niego: "P�y�!" Osta-
tecznie poplyn�� do Pylos, wyznaczywszy na wsp�dow�dc� jedynie De-
mostenesa i zabieraj�c ze sob� pewn� liczb� hoplit�w, peltast�w i �uczni-
k�w. Zapewnienie Kleona, �e w ci�gu dwudziestu dni we�mie do niewoli
Spartan lub sam zginie, zosta�o wy�miane przez Zgromadzenie. Ate�czycy
'oowiem mieli tak wysokie poj�cie o warto�ci bojowej kilkuset sparta�-
skich hoplit�w, i� daremno�� wszelkich pr�b ataku ze strony znajduj�cych
si� na miejscu 14 000 ich wlasnych ludzi wydawala si� im zupe�nie zro-
zumia�a.
Kiedy Kleon przybyl do Pylos, Demostenes uko�czy� ju� swoje przygo-
towania. Powstaly przypadkiem, a rozniecony wiatrem po�ar spali� znacz-
n� cz�� pokrywaj�cego wysp� lasu, pozwalaj�c mu w ten spos�b na
lepsze rozeznanie terenu, a tak�e liczby i stanowisk Spartan. Demostenes
wyl�dowal o �wicie na Sfakterii, a rozwin�wszy swe wojska, wys�a� lekko-
zbrojnych, by n�kali Spartan, hoplit�w za� trzyma� w pewnej odleg�o�ci.
W tumanach popio�u drzewnego, przeslaniaj�cych niemal calkowicie wi-
doczno��, Spartanie, ra�eni ze wszystkich stron oszczepami, strza�ami
i kamieniami, wycofali si� wreszcie do prowizorycznego fortu, gdzie bro-
nili si� dzielnie, p�ki Messe�czycy wspi�wszy si� na urwisko nie zaszli
ich od ty�u. Wtedy �cie�nili szeregi wiedz�c, �e koniec jest blisko. Ale
Klecn i Demostenes odwo�ali swoich �o�nierzy i wezwali ich do poddania.
Otr zymawszy rozkazy od dow�dztwa na l�dzie, by decydowali sami o swym
losie, nie godz�c si� jednak na nic haniebnego, Spartanie postan.owili si�
podda�. I nim min�o dwadzie�cia dni od chwili wyjazdu Kleona, znalaz�
si� on z powrotem w Atenach z 292 je�cami, w�r�d kt�rych by�o okolo
120 Spartiat�w. Sukces ten zawdzi�cza� swej w�asnej energicznej polityce
i talentom wodzowskim Demostenesa.m2
Zwyci�stwo ate�skie wywo�a�o upadek ducha w Sparcie. Kiedy Ate�-
czycy zagrozili zabiciem je�c�w, je�li cho� jeden Spartanin postawi nog�
na ziemi attyckiej, sko�czyly si� od razu : ajazdy na Attyk�. Utraciwszy
t� odrobin� inicjatywy, jak� mieli na l�dzie, i pozbawieni ca�kowicie floty,
Spartanie zostali zmuszeni do defensywy. Ate�czycy za� wykorzystywali
swoj� przewag�. Messe�czyk�w z Naupaktos osiedlili w Pylos, sk�d czynili
wypady w g��b kraju i zach�cali helot�w do buntu. Flota uda�a si� z Pylos
na Korkyr�, gdzie przy pomocy demokrat�w pokona�a oligarch�w. Nie-
liczni ocaleni poddali si� pod warunkiem, �e o ich losie zadecyduje lud
Atenach. Jednak�e z powodu formalnego naruszenia rozejmu ate�scy
strategov ie wydali je�c�w demokratom, kt�rzy ze skrajnym okrucie�stwem
w 'r�n�li ich co do jednego. Na Morzu Egejskim Nikiasz podj�l od strony
morza wielkie natarcie na wybrze�e korynckie, rzucaj�c tu 80 okr�t�w
i statki przewo��ce jazd�. Noc� 2000 ate�skich hoplit�w i 200 konnych
wyl�dowa�o razem z oddzia�ami pieszymi �ci�gni�tymi z Miletu, Andros
i Karystos. Koryntianie wiedzieli o zamierzonym ataku, ale sily ich by�y
podzielone. W zawzi�tej bitwie zwyci�yl Ate�czycy. W�wczas spusto-
szyii jeszcze dalsze cz�ci Koryntii i wybrze�e Epidauros, zaj�li przyl�dek
Methany i zbudowali mur w poprzek jego najw�szego miejsca. Pozosta-
w ili tu garnizon, kt�rego �o�nierze dokonywali wypad�w na s�siednie